Ελέγχους στο «πόθεν έσχες» των φορολογούμενων που αγόρασαν ακίνητα με μετρητά δρομολογεί η ΑΑΔΕ με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων «ξεπλύματος μαύρου χρήματος». Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης στο στόχαστρο των διασταυρώσεων θα βρεθούν πάνω 40.000 υποθέσεις μεταβίβασης κατοικιών, οικοπέδων και επαγγελματικών ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν μετά το Μάρτιο του 2021 και η εξόφληση του τιμήματος έγινε εξ ολοκλήρου με «ρευστό»
Στην πρώτη γραμμή των ελέγχων θα βρεθούν οι αγοραπωλησίες ακινήτων μεγάλης αξίας, με τους ελεγκτές να «ξεσκονίζουν» τις φορολογικές δηλώσεις των φορολογούμενων καταγράφοντας τα συνολικά εισοδήματα που εμφάνισαν στην εφορία από μισθούς, επιχειρηματική δραστηριότητα, ενοίκια, πωλήσεις ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων, γονικές παροχές και δωρεές χρημάτων.
Εφόσον από τους ελέγχους προκύψει ότι το τίμημα για την αγορά ακινήτου δεν δικαιολογείται από τα δηλωθέντα εισοδήματα οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα κληθούν να δώσουν εξηγήσεις για την προέλευση των χρημάτων. Όσοι δεν μπορέσουν να δικαιολογήσουν τα χρήματα θα υποχρεωθούν να πληρώσουν έξτρα φόρο με συντελεστή 33% επί του «ακάλυπτου» ποσού καθώς θεωρείται αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας. Επιπρόσθετα οι υποθέσεις αυτές θα αποσταλούν για περαιτέρω έλεγχο στην Αρχή ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας myPROPERTY, το Μάρτιο του 2021 μια στις τέσσερις μεταβιβάσεις ακινήτων έγιναν αποκλειστικά ή εν μέρει με μετρητά. Συγκεκριμένα έχουν καταχωριστεί 42.613 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων, το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 462.493.710,3 ευρώ.
Επίσης έχουν καταχωριστεί 41.741 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε εν μέρει μόνο με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 2,98 δισ. ευρώ (το ποσό είναι το συνολικό για τις δηλώσεις αυτές, διότι δεν καταχωρείται διακριτά το ποσό που καταβάλλεται με μετρητά). Δειγματοληπτικοί έλεγχοι «πόθεν έσχες» θα γίνουν και στις αγοραπωλησίες που πραγματοποιήθηκαν εν μέρει με μετρητά.
Σημειώνεται ότι για τον περιορισμό των συναλλαγών «κάτω από το τραπέζι» στις μεταβιβάσεις ακινήτων από την 1η Ιανουαρίου του 2024 καταργούνται τα μετρητά και οι αγοραπωλησίες θα γίνονται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό χρήμα.
Την ίδια ώρα ο ελεγκτικός μηχανισμός «τρέχει» διασταυρώσεις στοιχείων σε 2.500 παλιές υποθέσεις μεταβιβάσεων ακινήτων, κληρονομιών, γονικών παροχών και δωρεών. Το βάρος πέφτει στις υποθέσεις του 2017 για τις οποίες στις 31 Δεκεμβρίου 2023 λήγει η προθεσμία της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου και αφορούν περιπτώσεις ακινήτων εκτός αντικειμενικών αξιών, μη αποδοχής από τον φορολογούμενο της προεκτίμησης προσωρινής αξία της Δ.Ο.Υ., διαφορές δηλωθείσας αξίας και προεκτίμησης που υπερβαίνουν το 30% ή με αξία προεκτίμησης πάνω από 100.000 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό ελέγχονται οι προϋποθέσεις απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης, το εμβαδόν των ακινήτων, η αναγραφόμενη στο συμβόλαιο, τιμή τού ακινήτου και εάν το τέκνο δικαιούται απαλλαγή από το φόρο γονικής παροχής, λόγω πρώτης κατοικίας ενώ στις εκκρεμείς υποθέσεις κληρονομιών ελέγχεται η απαλλαγή από το φόρο κληρονομιάς και συγκεκριμένα εάν η αξία του ακινήτου ήταν χαμηλότερη από το αφορολόγητο όριο.
Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει απαλλαγή για αξία κατοικίας μέχρι 200.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο και μέχρι 250.000 ευρώ για έγγαμο, η οποία προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα ανήλικα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος. Επίσης χορηγείται απαλλαγή για οικόπεδο αξίας μέχρι 50.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο και μέχρι 100.000 ευρώ για κάθε έγγαμο, προσαυξανόμενη κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα.