Παγκόσμιο ράλι των τιμών στα ακίνητα με την Ελλάδα σε θέση ουραγού

Ράλι ακόμη με διψήφια ποσοστά αύξησης καταγράφεται διεθνώς στις αγορές ακινήτων, στις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, με πολλούς αναλυτές να φοβούνται υπερθέρμανση και νέα φούσκα. Η ελληνική αγορά ακινήτων παραμένει ουραγός, με ποσοστό αύξησης των τιμών μόλις 3,1% την περίοδο της πανδημίας (Μάρτιος 2020 - Μάρτιος 2021), έναντι αύξησης 7,3% στον διεθνή δείκτη Global House Price Index της Knight Frank, που ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων 15 ετών.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 42^η θέση της λίστας  μαζί με τη Λετονία, με αύξηση τιμών 3,1% κατά μέσο όρο στο 12μηνο. Σε γενικές γραμμές, στην Ευρώπη φαίνεται ότι τις καλύτερες επιδόσεις είχαν οι αγορές ακινήτων των βόρειων χωρών, ενώ υστέρησαν οι χώρες του Νότου, με την Ισπανία μάλιστα να καταγράφει αρνητική μεταβολή τιμών.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2020 οι τιμές των κατοικιών κατέγραψαν άνοδο 4,3%, έναντι αύξησης 7,2% το 2019. Η αγορά ακινήτων κατάφερε τελικά να επιταχύνει το ρυθμό αύξησης των τιμών κατοικιών σε όλη τη χώρα σε 3,2% το α' τρίμηνο του έτους από 2,5% το δ' τρίμηνο του 2020.

Η αύξηση των τιμών το α΄ τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 ήταν 2,9% για τα νέα διαμερίσματα, δηλ. ηλικίας έως 5 ετών, και 3,4% για τα παλαιά, δηλ. ηλικίας άνω των 5 ετών. Για το 2020, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, η μέση ετήσια αύξηση των τιμών ήταν 4,7% για τα νέα διαμερίσματα, έναντι αύξησης 7,7% το 2019, ενώ η αντίστοιχη αύξηση για τα παλαιά διαμερίσματα ήταν 4,0% το 2020, έναντι αύξησης 6,9% το 2019.

Πάντως, οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα διατήρησαν την ανοδική τους πορεία και στη διάρκεια της πανδημίας, έστω και με ρυθμούς βραδύτερους από άλλες χώρες. Μιλώντας στο Business Daily, o πρόεδρoς του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας αναφέρει τους τρεις παράγοντες που οδηγούν την αγορά στη σημερινή της εικόνα:

1. Υψηλά ποσοστά ανακαινίσεων: Το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων προς πώληση παλαιών ακινήτων, είναι πλέον ανακαινισμένα είτε μερικώς, είτε ολικώς με αποτέλεσμα οι αξίες τους -οι ζητούμενες τιμές πώλησης- να είναι αυξημένες σε σχέση με το παρελθόν.  Επιπλέον, με δεδομένη την επένδυση αυτή, οι ιδιοκτήτες εμφανίζονται περισσότερο απρόθυμοι να δεχθούν «παζάρια» από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές.
2. Μικρή διαθεσιμότητα νεόδμητων: Τα νεόδμητα ακίνητα με έτος κατασκευής μετά το 2018 και ουσιαστικά μετά τον Οκτώβριο του 2019 που παρατάθηκε η αναστολή του Φ.Π.Α 24% στις νέες κατασκευές, ακόμη και σήμερα, η διαθεσιμότητά τους καταγράφεται μικρή στις περιοχές που επικεντρώνεται η ζήτηση για αγορά.   
3. Έργα ανάπλασης και υποδομών: Βασικό ρυθμιστή των τιμών αποτελούν τα έργα ανάπλασης και υποδομών που είτε έχουν ανακοινωθεί και αναμένεται η έναρξη των εργασιών τους, είτε υλοποιούνται ήδη. Η αξιοποίηση εμβληματικών κτιρίων σε πολλές περιοχές του κέντρου της Αθήνας, η νέα γραμμή 4 του μετρό, η προσβασιμότητα των πολιτών σε «πνεύμονες» πρασίνου με την ταυτόχρονη αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομίας της εκάστοτε περιοχής, η ανακατασκευή δημόσιων χώρων σε συνάρτηση με την έντονη επενδυτική κινητικότητα που καταγράφεται από ιδιωτικές επενδύσεις μέσω funds ή/και ιδιωτικών σχημάτων τόσο στην τουριστική βιομηχανία της πρωτεύουσας όσο και γενικότερα στην κτηματαγορά, συντελούν στην διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με το άμεσο παρελθόν. 

Πανδημία, κρυπτονομίσματα και…  ο Ερντογάν πίσω από τις αυξήσεις

Εκτός της Τουρκίας, που αποτελεί ειδική περίπτωση με αύξηση τιμών στα ακίνητα 32%, διψήφια ποσοστά αύξησης τιμών καταγράφονται στη Νέα Ζηλανδία (22,1%), το Λουξεμβούργιο (16,6%), τη Σλοβακία (15,5%), τις ΗΠΑ (13,2%), τη Σουηδία (13%), την Αυστρία (12,3%), την Ολλανδία (11,3%), τη Ρωσία (11,1%), τη Νορβηγία (10,9%), τον Καναδά (10,8%), τη Βρετανία (10,2%) και το Περού (10%).

Στον αντίποδα, χώρες που πριν από κάποια χρόνια είχαν ήδη δει τις τιμές να εκτινάσσονται και περάσαν στη συνέχεια μεγάλη κρίση χρέους –οι περισσότερες στον ευρωπαϊκό νότο- παρουσιάζουν πολύ μικρότερες αυξήσεις. Μάλιστα, η Ισπανία βρίσκεται και στην τελευταία θέση της λίστας σημειώνοντας πτώση τιμών κατά 1,8% το δωδεκάμηνο.

Η Τουρκία κρατάει τα ηνία της ανόδου με το εντυπωσιακό 32%, αλλά για... λάθος λόγους. Η ανισόρροπη οικονομική πολιτική του Ερντογάν, ο οποίος προσπάθησε να κρατήσει την οικονομία σε ανάπτυξη με καταιγισμό νέων δανείων και αρνητικά πραγματικά επιτόκια που προκάλεσαν μεγάλη πτώση της λίρας και ανέβασαν τον πληθωρισμό, έστρεψε τους πολίτες μαζικά στο θεωρούμενο ως ασφαλές καταφύγιο των ακινήτων.

Στις περισσότερες χώρες ήταν η πανδημία που έφερε τις αυξήσεις. «Παράγοντας που συνέβαλε στην αύξηση των τιμών των κατοικιών παγκοσμίως ήταν η μαζική επαναξιολόγηση αναγκών στέγασης λόγω της πανδημίας, είτε επρόκειτο για αγοραστές που αναζητούσαν γραφεία στο σπίτι, κήπους, ή απλά ήθελαν να είναι πιο κοντά σε πολύ ανοικτούς χώρους», σχολιάζει η  Κέιτ Έβερετ Άλεν, επικεφαλής διεθνών ερευνών για θέματα κατοικιών την Knight Frank.

«Με τις κυβερνήσεις να λαμβάνουν μέτρα και να εφαρμόζουν προγράμματα δημοσιονομικής στήριξης, τα οποία, όμως, θα λήξουν εντός του 2021 υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει χαλάρωση των αγοραστών», αναφέρει η Knight Frank στην έκθεση της και προσθέτει ότι «επιπλέον, η απειλή νέων μεταλλάξεων του κορονοϊού και η επιτάχυνση των εμβολιαστικών προγραμμάτων έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν περαιτέρω καθοδική πίεση στην αύξηση των τιμών».

Στην περίπτωση των ΗΠΑ, η άνοδος του χρηματιστηρίου και των κρυπτονομισμάτων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις μεγάλες αυξήσεις των τιμών στα ακίνητα, καθώς αρκετοί επενδυτές μετέφεραν τα κέρδη τους στην αγορά κατοικίας.

Αρκετές χώρες λαμβάνουν μέτρα ώστε να περιορίσουν την άνοδο των τιμών, φοβούμενες ότι θα υπάρξει μία νέα φούσκα που θα μπορούσε να πλήξει τις οικονομίες τους και μάλιστα σε μία περίοδο όπου, ήδη, έχουν δεχθεί πλήγμα λόγω της πανδημίας. Η Ν. Ζηλανδία προχώρησε σε άρση των φορολογικών κινήτρων για όσους επενδύουν σε ακίνητα, ενώ ανάλογες κινήσεις πραγματοποιεί και η Κίνα, που έχει προχωρήσει σε σειρά μέτρων για να περιορίσει τον δανεισμό των τραπεζών προς την αγορά ακινήτων και τους εργολάβους.