Ενδεκαμελές working group αναλαμβάνει την οργανωτική μεταρρύθμιση του σιδηροδρόμου, που είναι ο «μεγάλος ασθενής» των υποδομών της χώρας. Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, από το οποίο συμπληρώνεται ένας χρόνος στις 28 Φεβρουαρίου, έβαλε σε μεγεθυντικό φακό όλες τις παθογένειες του σιδηροδρομικού τομέα, ανατρέποντας τον μέχρι τότε σχεδιασμό και αντί «διαζυγίου» μεταξύ των σιδηροδρομικών φορέων πάμε σε επανένωση μετά από δεκαετίες.
Το εγχείρημα ενός νέου ενιαίου ΟΣΕ μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά είναι εξαιρετικά σύνθετο και χτυπάει σε παγιωμένες αντιλήψεις μέσα στους σημερινούς φορείς, κυρίως ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ. Το στοίχημα της επιτάχυνσης θα αναλάβει η ειδική ομάδα εργασίας για την τεχνική υποστήριξη της μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού τομέα.
Η ολοκλήρωση της πολυπόθητης οργανωτικής μεταρρύθμισης, που θεωρείται το «κλειδί» για να αποκτήσει επιτέλους η χώρα μας ένα σύγχρονο, ασφαλές και αξιόπιστο σιδηροδρομικό δίκτυο, που θα την καταστήσει μεταφορικό κόμβο για τη νοτιοανατολική Ευρώπη, θα έχει ως αποτέλεσμα τη νέα, ενιαία εταιρεία «Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι Α.Ε.». Ο νέος φορέας θα ενσωματώσει σε μία δημόσια εταιρεία, τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ και το κομμάτι της ΓΑΙΑΟΣΕ που αφορά στο τροχαίο υλικό.
Ως διαχειριστής της εθνικής υποδομής (Infrastructure Manager), θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, τη συντήρηση και την ασφαλή διαχείριση των σιδηροδρομικών υποδομών και του τροχαίου υλικού της χώρας. Η νέα εταιρεία θα προικοδοτηθεί με το υφιστάμενο προσωπικό των ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ και, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα ενισχυθεί παράλληλα με περισσότερες από 600 νέες προσλήψεις.
Η ομάδα εργασίας που συστάθηκε στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με απόφαση του υπουργού, κ. Χρήστου Σταϊκούρα, θα υποστηρίξει με την απαραίτητη τεχνογνωσία, με πληροφορίες και στοιχεία, την οργανωτική αυτή μεταρρύθμιση, παρέχοντας ουσιαστικά τεχνική υποστήριξη στην αρμόδια steering committee. Προς αυτή την κατεύθυνση, στην ομάδα εργασίας συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, στελέχη των διευθύνσεων Σιδηροδρομικών Μεταφορών και Υποδομών Σταθερής Τροχιάς, Συντηρήσεων και Ασφάλειας, καθώς και εκπρόσωποι των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΑΟΣΕ. Τις εργασίες της ομάδας θα υποστηρίξει ο σύμβουλος παρακολούθησης της εφαρμογής της μεταρρύθμισης, που είναι η εταιρεία PLANET.
Τα πρώτα κρίσιμα ορόσημα των εργασιών του working group είναι η κατάρτιση του αναλυτικού σχεδίου εφαρμογής της οργανωτικής μεταρρύθμισης και η προετοιμασία σχεδίου του θεσμικού πλαισίου. Αυτά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2024.
Τα πάνω – κάτω στη μεταρρύθμιση
Ο στόχος της επιτάχυνσης δεν είναι θεωρητικός, αφού η εν λόγω μεταρρύθμιση αποτελεί μέρος του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης. Το οξύμωρο του πράγματος, βεβαίως, είναι πως, όταν εντάχθηκε το 2021, η ουσία της μεταρρύθμισης δεν ήταν απλώς διαφορετική, αλλά εκ διαμέτρου αντίθετη. Μετά από διαπραγματεύσεις σχεδόν δυόμιση ετών με τους Ευρωπαίους, οδήγησε στον πλήρη διαχωρισμό των ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ, με στόχο τον εξορθολογισμό της διαδικασίας παραγωγής των σιδηροδρομικών έργων. Η αναδιάρθρωση των δύο φορέων θεσμοθετήθηκε στα τέλη του 2022.
Ορόσημο για την απόλυτη αλλαγή πλεύσης ήταν το δυστύχημα των Τεμπών, που ανέδειξε τις τεράστιες αδυναμίες του υφιστάμενου μοντέλου. Όταν πια ακολούθησαν οι καταστροφές από τις κακοκαιρίες Danielκαι Elias, που έκοψαν για δεύτερη φορά μέσα σε έναν χρόνο το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας στα δύο, ο κύβος ερρίφθη για μία πιο ριζική παρέμβαση.
Έτσι, τόσο το αρμόδιο υπουργείο όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκαναν στροφή 180 μοιρών και οδηγήθηκαν σε έναν νέο σχεδιασμό. Η νέα δημόσια εταιρεία «Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι» θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργική ως το τέλος του 2025, οπότε και ολοκληρώνεται το χρονοδιάγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ειδικότερα, τα σχέδια της διακήρυξης του διεθνούς διαγωνισμού για την πρόσληψη Τεχνικού Συμβούλου Διοίκησης θα πρέπει να είναι έτοιμα το δεύτερο τρίμηνο του 2024, ώστε ο διαγωνισμός να βγει στον αέρα ως το τέλος του έτους. Ως τότε θα πρέπει να έχει ψηφισθεί και η νομοθεσία για τον νέο ΟΣΕ. Ως τον Ιούνιο του 2025, θα πρέπει να έχει εγκριθεί το πολυετές επενδυτικό πρόγραμμα του νέου φορέα και να υπογραφεί η νέα σύμβαση απόδοσης μεταξύ του νέου ΟΣΕ και του δημοσίου. Ως προς τις προσλήψεις, η πρώτη φουρνιά αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024, ενώ σταδιακά θα προχωρήσουν και οι υπόλοιπες ως τα μέσα του 2025 βάσει και του νέου business plan του οργανισμού.
Αγνοείται το ΣΔΙΤ συντήρησης του δικτύου
Το τεράστιο κόστος για την αποκατάσταση των ζημιών στη Θεσσαλία μετά τις μεγάλες κακοκαιρίες του περασμένου Σεπτεμβρίου άλλαξε τα δεδομένα συνολικά για τα έργα υποδομών. Το αρμόδιο υπουργείο έχει ήδη προσγειώσει τις προσδοκίες, όπως αποτυπώθηκε και στο στρατηγικό σχέδιο του νέου ΟΣΕ με τα έργα να έχουν ψαλιδιστεί. Αυτό όμως που αγνοείται, παρότι θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την ασφάλεια και τον εκσυγχρονισμό, είναι η συντήρηση του υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου.
Δεδομένης της έλλειψης πόρων, μέσα στη δεκαετία της κρίσης, αλλά και του κουβαριού αρμοδιοτήτων μεταξύ των σιδηροδρομικών φορέων, βαριά συντήρηση δεν έχει γίνει ποτέ στο δίκτυο, παρά μόνο σημειακές παρεμβάσεις όπου ήταν αναγκαίο. Και παρότι η συντήρηση περιλαμβάνεται ως αυτονόητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα του δικτύου, στο στρατηγικό σχέδιο δεν υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη.
Το πολυσυζητημένο ΣΔΙΤ συντήρησης του ΟΣΕ, συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ, για την πρώτη φάση του οποίο είχαν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης μόλις 80 εκατ. ευρώ (!), βγαίνει από τη λογική του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη από τις τρεις συμβάσεις ΣΔΙΤ, που έλαβε στις αρχές του 2023 την έγκριση της αρμόδιας Διϋπουργικής Επιτροπής, αφορούσε στη Βόρεια Ελλάδα. Το κόστος του εκτιμήθηκε στα 300 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση και συντήρηση του δικτύου από Φλώρινα μέχρι Πλατύκαι από Στρυμώνα μέχρι Αλεξανδρούπολη για διάστημα 17,5 ετών.
Σε κάθε περίπτωση, μέχρι σήμερα δεν έχει εξασφαλισθεί για το εν λόγω έργο χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, ούτε συμπεριλήφθηκε στον φάκελο των προς χρηματοδότηση έργων από το CEF II. Αυτό σε συνδυασμό με την αποδόμηση ως πεπερασμένου του μοντέλου των ΣΔΙΤαπό τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, βγάζει τον παραπάνω σχεδιασμό από το κάδρο.Έτσι, οι όποιες αποφάσεις για την ανάταξη των σιδηροδρομικών υποδομών της χώρας μεταφέρονται στον νέο φορέα, άρα από το 2025 και βλέπουμε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
