Μπορεί ο πληθωρισμός στην Τουρκία να βρέθηκε σε νέο υψηλό 24 ετών τον Αύγουστο ξεπερνώντας το 80%, συνεχίζοντας το ανοδικό ράλι που έχει ξεκινήσει την τελευταία πενταετία, καθώς η αδυναμία της λίρας και το παγκόσμιο κόστος ενέργειας και εμπορευμάτων συνέχισε να οδηγεί σε αύξηση των τιμών, ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως ο πληθωρισμός δεν είναι μια «ανυπέρβλητη οικονομική απειλή» προσθέτοντας ότι θα αρχίσει να πέφτει στο τέλος του έτους.
Στο πλαίσιο του οικονομικού προγράμματος του Ερντογάν, η Τουρκία μείωσε σταδιακά τα επιτόκια κατά 500 μονάδες βάσης στο τέλος της περυσινής χρονιάς, προκαλώντας συναλλαγματική κρίση. Τον Αύγουστο τα μείωσε κατά άλλες 100 μονάδες βάσης, στο 13%.
Η μεγάλη πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας, κατά 44% πέρυσι και κατά 27% μέχρι στιγμής φέτος, προκάλεσε αύξηση των τιμών και, μαζί με την άνοδο των τιμών της ενέργειας και των εμπορευμάτων παγκοσμίως, αύξησε τον πληθωρισμό στο υψηλότερο επίπεδο των 24 τελευταίων ετών. «Ο πληθωρισμός δεν είναι μια ανυπέρβλητη οικονομική απειλή. Είμαι οικονομολόγος», δήλωσε ο Ερντογάν, ο οποίος δεν έχει σπουδάσει οικονομικά.
Μιλώντας στο σταθμό PBS, ο Ερντογάν δήλωσε πως ο πληθωρισμός θα πέσει μετά το τέλος της χρονιάς. Την άποψη αυτή συμμερίζονται οικονομολόγοι, οι οποίοι λένε ότι ο ετήσιος ρυθμός του πληθωρισμού θα μειωθεί από το Δεκέμβριο, με δεδομένες τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών στη διάρκεια του περυσινού Δεκεμβρίου, ενώ σε μηνιαία βάση οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Ο Ερντογάν πρόσθεσε πως μερικές χώρες απειλούνται από πληθωρισμό 8%-9%, ενώ ο πληθωρισμός της Τουρκίας βρίσκεται γύρω στο 80%. «Τα ράφια δεν είναι άδεια στις αγορές στη χώρα μου. Όμως τα ράφια είναι άδεια ακόμη και στις ΗΠΑ, είναι άδεια στη Γαλλία, είναι άδεια στη Γερμανία. Οι πολίτες μου μπορούν να βρούν οποιουδήποτε τύπου προϊόν επιθυμούν στην αγορά», υποστήριξε ο Ερντογάν, σύμφωνα με το κείμενο της συνέντευξής του που δόθηκε στη δημοσιότητα από την τουρκική προεδρία.
Αντίθετα από τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκτιμά ότι τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό. Όμως η ανορθόδοξη νομισματική πολιτική του έχει επιφέρει μια πτώση του εθνικού νομίσματος, πράγμα που τροφοδοτεί την άνοδο των τιμών. Έτσι η τουρκική κεντρική τράπεζα εξέπληξε για άλλη μια φορά τις αγορές στα μέσα Αυγούστου, μειώνοντας το κύριο επιτόκιό της από 14% σε 13% παρά τον καλπάζοντα πληθωρισμό.
Οι τουρκικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν χρέος άνω των 16 δισ. δολαρίων που λήγει στο τέλος του 2024. Με τις αποδόσεις του χρέους σε δολάρια κατά μέσο όρο σχεδόν στο 12% και την τουρκική λίρα να έχει υποχωρήσει δραματικά, η αναχρηματοδότηση αυτού του χρέους γίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Το νόμισμα έχει χάσει περισσότερο από το ένα τέταρτο της αξίας του έναντι του δολαρίου φέτος, επιβαρύνοντας τις εταιρείες που αντλούν τα περισσότερα έσοδά τους από την εσωτερική αγορά, ενώ έχουν να εξυπηρετήσουν χρέος σε δολάρια.
Η Τουρκία έχει δει φέτος μόνο μία έκδοση εταιρικών στις διεθνείς αγορές χρέους, αυτή της μονάδας εμφιάλωσης της Coca Cola Co., η οποία πούλησε ομόλογα τον Ιανουάριο. Αντίθετα, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, το 2021 είχαν υπάρξει 14 συμφωνίες για έκδοση ομολόγων.
Η αύξηση των τιμών στην Τουρκία ήταν διψήφια σχεδόν χωρίς διακοπή από τις αρχές του 2017, αλλά φέτος πλησίασε το υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών λόγω της εκτίναξης του κόστους της ενέργειας και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Ενώ οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως αντιμετωπίζουν τον πληθωρισμό με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, η Τουρκία διατήρησε το επιτόκιο αναφοράς της αμετάβλητο φέτος.
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πιστεύει -σε αντίθεση με την οικονομική επιστήμη- ότι τα υψηλότερα επιτόκια προκαλούν ταχύτερο πληθωρισμό. Η ετήσια αύξηση των τιμών έφθασε το 78,6% τον Ιούνιο και δυο μήνες αργότερα το κόστος ασφάλισης έναντι χρεοκοπίας του τουρκικού κράτους έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων σχεδόν δύο δεκαετιών.