Η λέξη νόμισμα (currency) είναι το δεύτερο συνθετικό της λέξης «κρυπτονόμισμα» και υποδηλώνει ότι τα σύγχρονα, εικονικά νομίσματα υπόσχονται στο μέλλον να υποκαταστήσουν τα νομίσματα που εκδίδονται από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ως μέσα πληρωμών στις καθημερινές συναλλαγές. Το bitcoin είναι το πρώτο και δημοφιλέστερο κρυπτονόμισμα, συγκεντρώνοντας πάνω από 40% της συνολικής κεφαλαιοποίησης όλων των κρυπτονομισμάτων, όμως το μέλλον του ως ένα καθιερωμένο μέσο πληρωμών παραμένει «θολό» και αβέβαιο.
Οι πιστοί του bitcoin θεώρησαν, τον περασμένο Φεβρουάριο, ότι το αγαπημένο τους κρυπτονόμισμα έκανε το σημαντικότερο βήμα της ιστορίας του προς την καθιέρωσή του ως ένα αποδεκτό μέσο πληρωμών. Ο ιδρυτής της Tesla, Έλον Μασκ, ανακοίνωσε ότι η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο, αυτή που προορίζεται να κυριαρχήσει στην εποχή της ηλεκτροκίνησης, θα άρχιζε να δέχεται για την εξόφληση αγορών οχημάτων το bitcoin.
Για ένα κρυπτονόμισμα που δημιουργήθηκε με ένα... αναρχικό όραμα υπέρβασης των κυβερνήσεων, των κεντρικών τραπεζών και του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος, αυτό θα ήταν μια τεράστια επιτυχία και δικαίωση. Αν μπορεί κανείς να ανοίγει το ψηφιακό του πορτοφόλι και να στέλνει ένα εικονικό νόμισμα απευθείας σε μια αυτοκινητοβιομηχανία για να αγοράζει ένα υπερσύγχρονο ηλεκτρικό αυτοκίνητο, το bitcoin αυτόματα παίρνει μια θέση δίπλα στο δολάριο, στο ευρώ και στα άλλα ισχυρά νομίσματα της παγκόσμιας οικονομίας. Και αν μπορεί σήμερα να αγοράζει ένα όχημα της Tesla, αύριο θα μπορεί να αγοράζει οποιοδήποτε διαρκές καταναλωτικό αγαθό, ή ακόμη και αγαθά και υπηρεσίες μικρότερης αξίας.
Το όνειρο των δημιουργών του bitcoin, όποιοι και αν ήταν, θα μπορούσε έτσι να έλθει πιο κοντά στην εκπλήρωση: οι περισσότερες, αν όχι όλες οι ανάγκες της ζωής μας να μπορούν να καλύπτονται από ένα νόμισμα του ψηφιακού κόσμου, που βρίσκεται μακριά από την επιρροή κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών και διακινείται χωρίς να «βάζουν χέρι», εισπράττοντας προμήθειες, οι τράπεζες.
Με αυτό το όνειρο να έρχεται πιο κοντά, ο ξέφρενος ενθουσιασμός για το bitcoin έφερε τον Απρίλιο την αξία του κρυπτονομίσματος στα επίπεδα των 65.000 δολ., που ήταν και το ρεκόρ του. Όμως, γρήγορα το όνειρο ξεθώριασε, με πρωτοβουλία του ίδιου του Έλον Μασκ και το bitcoin «προσγειώθηκε» απότομα κάτω από τα 35.000 δολάρια. Πρόσφατα, ο ιδρυτής της Tesla πήρε πίσω την υπόσχεσή του για πώληση οχημάτων με αντάλλαγμα bitcoin.
Η ακραία μεταβλητότητα του bitcoin το περασμένο 3μηνο
Επικαλέσθηκε, για να εξηγήσει αυτή τη μεταστροφή του, κάτι που ήταν ήδη προφανές σε όλους ακόμη και όταν ο ίδιος ανακοίνωνε τα ευχάριστα νέα για το bitcoin: το πρώτο και κορυφαίο κρυπτονόμισμα έχει τεράστιες ενεργειακές απαιτήσεις για τη διενέργεια συναλλαγών και την εξόρυξη νέων bitcoin και δεν θα μπορούσε να γίνει ένα διαδεδομένο μέσο πληρωμών, τη στιγμή που ο πλανήτης δίνει «μάχη» για να αναχαιτίσει την κλιματική αλλαγή. Ο Μασκ είπε, πάντως, ότι θα μπορούσε να εξετάσει την αποδοχή άλλων κρυπτονομισμάτων με χαμηλότερες ενεργειακές απαιτήσεις από το bitcoin, που από τους αναλυτές χαρακτηρίζεται ως... ντιζελοκίνητο κρυπτονόμισμα, επειδή η κωδικοποίησή του σπαταλά την περισσότερη ενέργεια και έχει φθάσει πλέον να καταναλώνει περισσότερη ενέργεια από ένα κράτος όπως η Ολλανδία.
Η κατανάλωση ενέργειας, που αυξάνεται συνεχώς ανάλογα με την αύξηση των συναλλαγών σε bitcoin, της τιμής του και της εξόρυξης νέων νομισμάτων (μπορούν να εκδοθούν μέχρι 21 εκατομμύρια και έχουν εκδοθεί ήδη τα 18 εκατ.), δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα για όσους θέλουν να χρησιμοποιήσουν το bitcoin για συναλλαγές στον πραγματικό κόσμο. Σπουδαιότερο, ίσως, είναι η μεταβλητότητα της τιμής του. Ακόμη και ο Έλον Μασκ, ίσως το πιο προωθημένο πνεύμα του τεχνολογικού κόσμου, θα ήταν δύσκολο να πουλήσει ένα αυτοκίνητο π.χ. για δύο bitcoin, τα οποία σήμερα, αν μεταφερθούν στον πραγματικό κόσμο με μια μετατροπή σε δολάρια, αξίζουν 75.000 δολ., ενώ πριν ένα μήνα άξιζαν 130.000 δολ. και τον επόμενο μήνα μπορεί να αξίζουν 150.000 δολάρια ή 40.000 δολ.
Όσο και αν πιστεύει κανείς στη θεωρία για τη μακροπρόθεσμη αξία του bitcoin, που λέει ότι ο περιορισμός της κυκλοφορίας του στα 21 εκατ. νομίσματα, σε αντίθεση με τα άλλα νομίσματα που τυπώνονται αφειδώς από τις κεντρικές τράπεζες, θα μετατρέψει το bitcoin σε κάτι καλύτερο και από το χρυσό, οδηγώντας σε συνεχή αύξηση της αξίας του όσο θα ανεβαίνει ο πληθωρισμός παγκοσμίως, δεν είναι καθόλου εύκολο μια επιχείρηση να αποδεχθεί πληρωμές σε ένα νόμισμα που υπόκειται σε τόσο ακραία μεταβλητότητα.
Αυτό εξουδετερώνει και το άλλο πλεονέκτημα του bitcoin, δηλαδή το γεγονός ότι οι συναλλαγές δεν παιρνούν μέσα από τραπεζικά συστήματα και συστήματα πληρωμών για να επιβαρυνθούν από προμήθειες από τις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις, τράπεζες, εταιρείες πληρωμών κ.α. Αν πρόκειται κανείς να ζήσει με τέτοιες ακραίες μεταβολές της αξίας ενός μέσου πληρωμών, πιθανότατα θα προτιμήσει να πληρώσει μια προμήθεια για να τις αποφύγει...
Όσο για το άλλο πλεονέκτημα του bitcoin, την προστασία της ιδιωτικότητας των συναλλαγών, αυτό χωράει πολλή συζήτηση για τον μέσο καταναλωτή. Αν κάποιος προβαίνει σε νόμιμες συναλλαγές, με χρήμα από νόμιμες πηγές, πιθανότατα δεν έχει πολλούς λόγους να θέλει να κρύψει την ταυτότητά του και τις συναλλαγές του. Ίσως γι' αυτό και το bitcoin αποτελεί προσφιλές μέσο συναλλαγών κυρίως για όσους κινούνται στο «σκοτεινό» τομέα της οικονομίας: μαφιόζους, διακινητές όπλων και ναρκωτικών, πράκτορες μυστικών υπηρεσιών κ.α.
Ποια μεγάλα ονόματα «φλερτάρουν» το bitcoin
Πάντως, όσοι επιμένουν ότι το bitcoin έχει μέλλον, υπογραμμίζουν ότι ήδη έχει γίνει αποδεκτό από μεγάλα επιχειρηματικά ονόματα:
- Ο ιδρυτής του Twitter, Τζακ Ντόρσεϊ συνεργάζεται με τον ράπερ Jay-Z, επενδύοντας 500 bitcoin για την ανάπτυξη του κρυπτονομίσματος στην Ινδία και την Αφρική.
- Τα Burger King στη Βενεζουέλα, που βρίσκεται σε μόνιμα συναλλαγματική κρίση, δέχονται πληρωμές σε bitcoin.
- Η Yum Brands, που διαχειρίζεται τις αλυσίδες KFC, Pizza Hut, Taco Bell, The Habit Burger Grill, επίσης δέχεται κρυπτονομίσματα στα Pizza Hut της Βενεζουέλας, ενώ για λίγο τα δέχθηκε και το KFC του Καναδά.
- Από τον Οκτώβριο του 2020, η PayPal ανακοίνωσε ότι οι χρήστες της μπορούν να χρησιμοποιούν από το 2021 και κρυπτονομίσματα στους λογαριασμούς τους.
- Στις παιχνιδομηχανές Xbox, το bitcoin είναι αποδεκτό για πληρωμές, αν και υπήρξαν διακοπές λόγω της μεταβλητότητας του κρυπτονομίσματος.
- Περιορισμένη χρήση bitcoin επιτρέπει και η Amazon, όχι όμως στις κύριες εμπορικές συναλλαγές, αλλά για κουπόνια και κάρτες δώρων.
- Πληρωμές σε κρυπτονομίσματα εξετάζει και η eBay.
- Η Coca-Cola Amatil συνεργάζεται με την πλατφόρμα Centrapay για να εξετάσει τις πληρωμές σε κρυπτονομίσματα.
- Η Starbucks άρχισε δοκιμές πληρωμών bitcoin πέρυσι μέσω της εφαρμογής Bakkt.
- Ο οίκος δημοπρασιών Sotheby's έχει ανακοινώσει ότι θα αρχίσει να δέχεται το bitcoin ή το ether ως μέσο πληρωμής.