Οι προβλέψεις για το θρίλερ στις ΗΠΑ και η διεθνής απειλή από τον Τραμπ

Είναι η οριακή προεδρική εκλογή στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών: το αν θα γίνει νέα ένοικος του Λευκού Οίκου η Κάμαλα Χάρις ή αν θα επιστρέψει (πιο απειλητικός από κάθε άλλη φορά...) ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως κριθεί, αν δεν ανατραπούν οι δημοσκοπήσεις, από έναν αριθμό ψηφοφόρων που αντιστοιχεί σε μια κωμόπολη. Την ίδια ώρα, το εκλογικό θρίλερ προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για τον κίνδυνο επιστροφής του Τραμπ, με ένα πρόγραμμα που θα προκαλούσε σοβαρούς οικονομικούς και γεωπολιτικούς κραδασμούς.

Λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες και ενώ ήδη έχουν ψηφίσει πρόωρα 72,2 εκατ. Αμερικανοί, οι δημοσκοπήσεις και τα εκλογικά μοντέλα παραπέμπουν σε μια αναμέτρηση απόλυτα αμφίρροπη. Είναι χαρακτηριστικό το αποτέλεσμα του εκλογικού μοντέλου του Economist (γράφημα), το οποίο αντλεί στοιχεία από όλες τις διαθέσιμες δημοσκοπήσεις και καταλήγει σε υπολογισμό των πιθανοτήτων κάθε υποψηφίου να κερδίσει τις εκλογές.

Το μοντέλο έδειχνε την Αμερικανίδα αντιπρόεδρο να προηγείται τον Σεπτέμβριο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, όμως, πέρασε μπροστά τον Οκτώβριο και οι πιθανότητές. Όμως, στην τελευταία ενημέρωσή του, το μοντέλο βγάζει και πάλι μπροστά την Κάμαλα Χάρις, με μια οριακή διαφορά πιθανοτήτων νίκης 52% έναντι 48%.

Όπως εξηγεί το βρετανικό περιοδικό, οι δημοσκοπήσεις στην Πενσυλβάνια, την πιο κρίσιμη από τις διαφιλονικούμενες πολιτείες, που διαθέτει 19 εκλέκτορες, προκάλεσαν αύξηση των πιθανοτήτων της Κάμαλα Χάρις να είναι η επόμενη πρόεδρος κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες. Από τις οκτώ δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν για την Πενσιλβάνια, το μέσο αποτέλεσμα ήταν ένα προβάδισμα μιας μονάδας για τη Χάρις, ενώ με βάση τις αμέσως προηγούμενες δημοσκοπήσεις είχε προβάδισμα μιας μονάδας ο Ντόναλντ Τραμπ.για τον Ντόναλντ Τραμπ στις χθεσινές προβλέψεις.

Έτσι, οι πιθανότητες της Χάρις να κερδίσει τις εκλογές στην Πενσυλβάνια αυξήθηκαν από 45% σε 50%, κάτι που σημαίνει ότι, αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, όποιος νικήσει στην Πενσιλβάνια, παίρνοντας έτσι το προβάδισμα για να φθάσει τους 270 εκλέκτορες, θα κερδίσει με οριακή διαφορά λίγων δεκάδων χιλιάδων ψήφων και ο πληθυσμός μιας κωμόπολης θα έχει εκλέξει... πλανητάρχη.

Το εκλογικό μοντέλο του Economist (με μπλε χρώμα οι Δημοκρατικοί, με κόκκινο οι Ρεπουμπλικανοί)

Στην τελική εκτίμηση του εκλογικού μοντέλου YouGov, η αντιπρόεδρος Χάρις ξεπερνά οριακά τον πρώην πρόεδρο Τραμπ. Τα αποτελέσματα, που παρουσιάσθηκαν την Παρασκευή, δείχνουν ότι η Χάρις προηγείται του Τραμπ κατά 3% (50% έναντι 47%). Η τελευταία ενημέρωση δείχνει την αντιπρόεδρο με 240 εκλεκτορικές ψήφους έναντι 218 του αντιπάλου της στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ενώ για περίπου 80 εκλέκτορες θα δοθεί μάχη ως το τέλος.

Σημειώνεται ότι παρουσιάζεται ελαφρά επιδείνωση για τη Χάρις, σε σχέση με τις αμέσως προηγούμενες εκτιμήσεις του μοντέλου, στις 18 Οκτωβρίου. Τότε έδειχνε τη Χάρις να προπορεύεται με 250 εκλεκτορικές ψήφους και τον Τραμπ να ακολουθεί με 219. Σε εκείνη την ανακοίνωση, μόνο 69 εκλεκτορικές ψήφοι ήταν σε καθεστώς αβεβαιότητας.

Σύμφωνα με το YouGov,  στη Νεβάδα, την Αριζόνα, το Ουισκόνσιν, την Πενσυλβάνια, τη Βόρεια Καρολίνα και την Τζόρτζια θα δοθούν οι πιο αμφίρροπες μάχες, ενώ το Μίσιγκαν φαίνεται να πηγαίνει στη Χάρις. Στη Νεβάδα, η Χάρις προηγείται του Τραμπ με 50% υποστήριξη έναντι 48%. Στην Αριζόνα, ο Τραμπ παίρνει το προβάδισμα, ξεπερνώντας τον Χάρις με την ίδια διαφορά τριών μονάδων.

Στη Βόρεια Καρολίνα και την Πενσυλβάνια, η Χάρις έχει ένα μικρό προβάδισμα έναντι του πρώην προέδρου, 49% έναντι 48%. Ξεπερνά επίσης τον Τραμπ κατά δύο μονάδες στο Ουισκόνσιν, 49% έναντι 47%, ενώ στην Τζόρτζια το μοντέλο δείχνει τον υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με προβάδισμα μίας μονάδας, 49% έναντι 48%.

Ο δείκτης δημοσκοπήσεων του Hill/Decision Desk HQ δείχνει ότι η Χάρις έχει ένα ισχνό προβάδισμα έναντι του Τραμπ σε εθνικό επίπεδο, 48,3% έναντι 48%, με περιθώριο σφάλματος 4,2 μονάδων, που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξουν δραματικές ανατροπές. Εξάλλου, η νίκη σε εθνικό επίπεδο δεν εξασφαλίζει, με το σύστημα των εκλεκτόρων, την κατάληψη του Λευκού Οίκου από έναν υποψήφιο -χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των εκλογών του 2016, όπου η Χίλαρι Κλίντον πήρε διαφορά δύο μονάδων στην εθνική ψήφο, αλλά έχασε τους εκλέκτορες και την προεδρία από τον Τραμπ.

Ο κρίσιμος ρόλος των γυναικών ψηφοφόρων

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτές τις εκλογές μεγάλες ανατροπές μπορεί να φέρει η στάση των γυναικών ψηφοφόρων, που αντιμετωπίζουν την αναμέτρηση σε μεγάλο βαθμό με κριτήριο τα αναπαραγωγικά τους δικαιώματα που διακυβεύονται, μετά την ανατροπή της ιστορικής απόφασης του ανώτατου δικαστηρίου (Ρο εναντίον Γουέιντ), που νομιμοποίησε τις αμβλώσεις τη δεκαετία του '70, με μια υπερσυντηρητική σύνθεση στο δικαστήριο που διαμόρφωσε μέσω δικών του διορισμών ο Τραμπ. Ο Τραμπ έχει αγκαλιάσει τις απόψεις της ακραίας θρησκευτικής Δεξιάς για το δικαίωμα στις αμβλώσεις και εκατομμύρια Αμερικανίδες ανησυχούν για πλήρη κατάλυση ενός κατοχυρωμένου δικαιώματός τους.

Οι εκλογικοί αναλυτές λένε ότι η συμμετοχή των γυναικών σε αυτές τις εκλογές ίσως να κρύβει πολλές εκπλήξεις, δηλαδή να παρουσιάσει μεγάλη αύξηση. Από την πρόωρη ψήφο φαίνεται ήδη ότι σε σύνολο 72,3 εκατ. ψηφοφόρων που έχουν πάει στην κάλπη ή έχουν ψηφίσει με αλληλογραφία, το 53% είναι γυναίκες και μόνο 44% άνδρες. Αν επιβεβαιωθεί ότι γυναίκες που δεν ψήφιζαν θα φθάσουν τελικά στην κάλπη για να καταψηφίσουν τον Τραμπ και την πολιτική του για τις αμβλώσεις, πιθανόν το περιθώριο σφάλματος των δημοσκοπήσεων να γυρίσει υπέρ της Χάρις και να αποσπάσει μια νίκη με μεγαλύτερη ευκολία από το αναμενόμενο.

Τα εναλλακτικά μοντέλα «δείχνουν» Χάρις

Πέρα από τις προβλέψεις που γίνονται με βάση τις δημοσκοπήσεις, εναλλακτικές μέθοδοι πρόγνωσης του εκλογικού αποτελέσματος δίνουν σαφές προβάδισμα στη Χάρις:

• Ο θρυλικός πια καθηγητής Ιστορίας, Άλαν Λίχτμαν (Allan Lichtman), που έχει προβλέψει σωστά το αποτέλεσμα των εκλογών σε 9 από τις 10 τελευταίες αναμετρήσεις έχει από καιρό εκτιμήσει με βεβαιότητα ότι θα νικήσει η Χάρις. Ο Λίχτμαν δεν βασίζει τις προβλέψεις του στις δημοσκοπήσεις, αλλά σε ένα μοντέλο που βασίζεται σε 13 κλειδιά με βάση την ιστορική συμπεριφορά των ψηφοφόρων. Σε αυτό το μοντέλο, ένας υποψήφιος που συγκεντρώνει τουλάχιστον οκτώ κλειδιά έχει το προβάδισμα για τη νίκη. Ο Λίχτμαν, με βάση το δικό του μοντέλο, προέβλεπε με βεβαιότητα νίκη του Τραμπ το 2016, όταν με βάση τις δημοσκοπήσεις ο Τραμπ δεν είχε περισσότερες πιθανότητες από 10% με 15% να νικήσει.
• Η LPL Financial έκανε τις δικές της προβλέψεις, μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς του κορυφαίου χρηματιστηριακού δείκτη, S&P 500, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι κατά κανόνα, όταν ο δείκτης κερδίζει έδαφος στους τρεις μήνες πριν τις εκλογές, αυτό σημαίνει πως δεν θα υπάρξει ανατροπή στον Λευκό Οίκο. Ο Άνταμ Τέρνκουιστ της LPL Financial τονίζει ότι η αγορά ποντάρει σε νίκη της Χάρις και αυτό συμβαίνει επειδή προεξοφλείται ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής και αβεβαιότητα, που θα προκαλούσε μια πτώση του S&P 500.

Ο παγκόσμιος κίνδυνος από τον Τραμπ

Ανεξάρτητα από προβλέψεις και δημοσκοπήσεις, δεδομένο είναι ότι ο Τραμπ έχει αρκετές πιθανότητες να επανέλθει στον Λευκό Οίκο και, αυτή τη φορά, να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη ζημιά από την προηγούμενη προεδρία του:

• Στο επίπεδο της οικονομικής πολιτικής, το στοιχείο που ανησυχεί σοβαρά τις κυβερνήσεις, από το Πεκίνο ως την Ευρώπη, είναι η δέσμευση του Τραμπ να επιβάλει δασμούς 20% σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, πλην των κινεζικών, στα οποία λέει ότι θα επιβάλει δασμούς 60%. Αναλυτές τονίζουν ότι μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, ο οποίος θα μπορούσε ακόμη και να βυθίσει σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία. Για τις ίδιες τις ΗΠΑ, οι δασμοί αναπόφευκτα θα αύξαναν τον πληθωρισμό, σε συνδυασμό μάλιστα με την άλλη δέσμευση Τραμπ για απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών, που θα προκαλούσε σοκ ελλείψεων εργατικού δυναμικού. Ο Economist τονίζει ότι η Fed θα ήταν υποχρεωμένη να αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια, οδηγώντας στην ύφεση την οικονομία.
• Στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής, ο σκληρός απομονωτισμός των MAGA (Make America Great Again) μπορεί να μεταφρασθεί στην ουσιαστική διάλυση του NATO και στην παράδοση της Ουκρανίας στον Πούτιν, ο οποίος θα απειλούσε ακόμη πιο επικίνδυνα την Ευρώπη. Στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ έχει την πιο καθαρή στάση υπέρ του Ισραήλ και πολλοί αναλυτές προεξοφλούν ότι θα μπορούσε να «ανάψει πράσινο» στον Νετανιάχου για συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων με ακόμη πιο τολμηρά χτυπήματα, για παράδειγμα στα πυρηνικά και τις ενεργειακές υποδομές του Ιράν.