Νέες, έντονες πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να δημιουργήσει ο τουρισμός που εκτιμάται ότι θα καταγράψει νέο ρεκόρ φέτος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων, ο τουρισμός στην Ελλάδα ευθύνεται για σχεδόν το ήμισυ του πληθωρισμού της οικονομίας, καθώς οι τιμές συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία παρά την πτώση του κόστους της ενέργειας το τελευταίο δωδεκάμηνο.
Ειδικότερα, η ζήτηση για τις υπηρεσίες που συνδέονται με τη φιλοξενία πυροδοτεί μια σειρά από αλυσιδωτές ανατιμήσεις σε κρίσιμους τομείς για τα νοικοκυριά, όπως τα τρόφιμα και η στέγαση, σε μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024.
«Στοιχεία για το 2023 δείχνουν ότι στον τουρισμό οφείλεται άμεσα περίπου το ένα τρίτο του πληθωρισμού, όπως βλέπουμε από κατηγορίες όπως ''εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία-καφενεία--κυλικεία'' που έχει μεγάλη στάθμιση στον δείκτη τιμών. Υπολογίζοντας όμως και τις έμμεσες επιπτώσεις, η επίδραση του τουρισμού στις τιμές είναι αρκετά μεγαλύτερη», τονίζει οικονομολόγος στο Business Daily. «Μελλοντικά, αυτή η επίδραση μπορεί να ανέβει ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια ή και να υποχωρήσει», προσθέτει ίδιος. «Εξαρτάται από τη συγκυρία».
Αν και τα οικονομικά οφέλη του τουρισμού παραμένουν αναμφισβήτητα, προβληματίζει η επίδραση του κλάδου, και πιο συγκεκριμένα του υπερτουρισμού. Πιέσεις στις υποδομές της χώρας και η μεγάλη επιβάρυνση στο φυσικό περιβάλλον προκαλούν την ανησυχία πολλών που βλέπουν, επίσης, τη ζήτηση από τους επισκέπτες να αυξάνει τις τιμές, αποδυναμώνοντας την δική τους αγοραστική δύναμη.
Η γενικότερη τάση στο μέτωπο των τιμών είναι ευνοϊκή, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δείχνουν ότι ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) υποχώρησε σημαντικά μέσα στο 2023. Από 7,3% τον Ιανουάριο μειώθηκε στο 3,7% τον Δεκέμβρη σε μια πορεία που κρύβει πολλά αρνητικά στοιχεία για τα νοικοκυριά. Τον Δεκέμβριο οι τιμές στην κατηγορία των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 8,9%, ο δεύτερος υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ μετά από αυτόν της Μάλτας, ενώ οι τιμές του ελαιολάδου έχουν αυξηθεί κατά 58,5% και των φρούτων και των λαχανικών κατά 15% και 14% αντίστοιχα.
Για το 2024, επίσης αναμένεται μια μικτή εικόνα με την ζήτηση από τον τουρισμό να αντισταθμίζει τις πτωτικές τάσεις. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και του υπουργείου Οικονομικών ο ΕνΔΤΚ αναμένεται να κυμανθεί στο 2,6 - 2,8% φέτος. Αναλυτές επισημαίνουν ότι «μέσα στο 2024 μπορεί να δούμε μια διόρθωση τιμών στις υπερβολές κάποιων προϊόντων, όπως το ελαιόλαδο, αλλά στον τουρισμό οι υπηρεσίες θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά με μια επιβράδυνση να παρατηρείται στην καλύτερη περίπτωση. Πιθανότητα πτώσης τιμών (downside risk) δεν υπάρχει καθόλου».
Επίσης, ο τουρισμός θα ωθήσει ακόμα πιο ανοδικά τις τιμές των ακινήτων σε μια σχέση που πλέον ποσοτικοποιείται, σύμφωνα με νέα έρευνα. Στο πανεπιστήμιο Evora της Πορτογαλίας διεξήχθη μια έρευνα με στόχο να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος των τουριστικών δραστηριοτήτων στις τιμές των κατοικιών σε 8 χώρες όπου οι οικονομίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, όπως είναι η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Κροατία και η Ισλανδία.
Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι μια αύξηση της τάξεως του 10% στις πραγματικές διεθνείς τουριστικές εισπράξεις, κατά μέσο όρο, αυξάνει τις τιμές των κατοικιών μέχρι 3,7%, ανάλογα με τη χώρα. Αν υπολογιστεί ότι το 2024 στην Ελλάδα η αύξηση των αφίξεων θα είναι υψηλότερη του 10%, βάσει των πρόδρομων δεικτών των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων και κρατήσεων, τότε οι τιμές των ακινήτων στη χώρα θα αυξηθούν περίπου 3,7% λόγω του τουρισμού.
Στην έρευνα, οι καθηγητές τονίζουν ότι «οι τουριστικές δραστηριότητες είναι σημαντικές για την ανάπτυξη της τοπικής, περιφερειακής και εθνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα ευαίσθητο περιβάλλον και μια κοινωνική ισορροπία στους τουριστικούς προορισμούς που μπορεί εύκολα να διαταραχθεί». Και συνεχίζουν: «προβλήματα μπορεί να προκύψουν όταν η πίεση στις τιμές των κατοικιών είναι τέτοια που δημιουργεί σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις όσον αφορά την οικονομική προσιτότητα, την ποιότητα ζωής των κατοίκων και τον εκτοπισμό τους από τον τόπο διαμονής».
Χρονιά ρεκόρ
Οι πρώτες ενδείξεις για τον τουρισμό το 2024 είναι πολύ θετικές κάνοντας κάποιους να μιλούν για νέο ρεκόρ. «Η Ελλάδα οδεύει προς την υψηλότερη επίδοση όλων των εποχών» για την τουριστική περίοδο του 2024, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πρόσφατα ο επικεφαλής Επικοινωνίας του τουριστικού ομίλου TUI, Άαγκε Ντούνχαουπτ, επισημαίνοντας ότι η Κρήτη, η Ρόδος και η Κως παραμένουν κορυφαίοι προορισμοί για τους πελάτες της εταιρείας, η οποία φέτος θα ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά τη θερινή σεζόν για την Ελλάδα.
Ερωτηθείς σχετικά με τη διάθεση των Γερμανών για διακοπές εν μέσω δημοσιονομικής κρίσης και οικονομικής ύφεσης στη χώρα τους, ο κ. Ντούνχαουπτ απάντησε ότι δεν υπάρχει καμία απροθυμία ή επιφυλακτικότητα. «Αντιθέτως», εξήγησε, «οι προκρατήσεις για το καλοκαίρι του 2024 βρίσκονται πάνω από τα επίπεδα του 2019 (προ πανδημίας)» και προέβλεψε «ένα καλό καλοκαίρι 2024 στη Μεσόγειο και ειδικά στην Ελλάδα».