Κοινό Υπουργικό Συμβούλιο Ελλάδας - Κύπρου με φόντο την ηλεκτρική διασύνδεση

Μια κρίσιμη συνάντηση με ισχυρό πολιτικό αλλά και γεωπολιτικό αποτύπωμα αναμένεται να λάβει χώρα αύριο στην Αθήνα. 

Το Κοινό Υπουργικό Συμβούλιο Ελλάδας - Κύπρου επιστρέφει σε μια στιγμή όπου η ενέργεια και οι διασυνδέσεις βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων, επιδιώκοντας όχι μόνο να επιβεβαιώσει τους στενούς διμερείς δεσμούς, αλλά και να στείλει μήνυμα κοινού προσανατολισμού.

Και μπορεί στην επίσημη ατζέντα να κυριαρχούν τα περιβαλλοντικά ζητήματα, ωστόσο δεν αποκλείεται να τεθούν στο τραπέζι και τα μεγάλα ανοικτά θέματα της ενεργειακής συνεργασίας των δύο χωρών.

Άλλωστε, η συγκυρία αποκτά πρόσθετη σημασία, καθώς την ίδια ημέρα οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες με τον Επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν για τον GSI, σε μια προσπάθεια να επιταχυνθεί η πρόοδος του έργου.

Θυμίζουμε ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου κοινού υπουργικού συμβουλίου μεταξύ των δύο χωρών το Νοέμβριο του 2023 πάρθηκαν 11 σημαντικές αποφάσεις.

Και μάλιστα, πέραν των αποφάσεων σε τομεακά θέματα από το κοινό ανακοινωθέν δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι σαφείς αναφορές στο Κυπριακό με τους δύο ηγέτες να επαναβεβαιώνουν ότι δεν νοείται λύση του Κυπριακού χωρίς πλήρη αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο.

Ο συμβολισμός της συνάντησης Μητσοτάκη-Χριστοδουλίδη

Παρότι πηγές του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας κάνουν λόγο για κάτι που συμβαίνει σε σταθερή βάση χωρίς κάποιο συγκεκριμένο συμβολισμό, ωστόσο η χρονική στιγμή στην οποία θα λάβει χώρα μόνο τυχαία δε μπορεί να θεωρηθεί.

Αρχικά, η συνάντηση έρχεται ως διαβεβαίωση ότι οι σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας δεν έχουν διαταραχθεί, παρά τις πρόσφατες εντάσεις γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου.

Ένα μήνα πριν, οι βαριές εκφράσεις του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, για τον ΑΔΜΗΕ, με αφορμή  την προσπάθεια του τελευταίου να αναγνωριστεί το σύνολο των δαπανών ύψους 251 εκατ. ευρώ που έχει πραγματοποιήσει στο πλαίσιο του έργου, παραλίγο να οδηγήσουν σε ρωγμή στις σχέσεις των δύο χωρών, καθώς η κρίση έστω και στιγμιαία μεταφέρθηκε σε πολιτικό επίπεδο.

Βέβαια, ύστερα από έκτακτη σύσκεψη στο Μαξίμου έπεσαν οι τόνοι, με την κυπριακή πλευρά να σημειώνει ότι δεν τίθεται ζήτημα διασάλευσης των σχέσεων με την Αθήνα.

Παράλληλα, ίσως αποτελεί ένα θετικό οιωνό για την έκβαση της συνάντησης  των Υπουργών Ενέργειας, Ελλάδας και Κύπρου, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενέργεια και τη Στέγαση, Νταν Γιόργκενσεν, που θα πραγματοποιηθεί την ίδια ημέρα στις Βρυξέλλες.

Στη δια ζώσης αυτή τη φορά σύσκεψη αναμένεται να επαναξιολογηθούν οι εκκρεμότητες που φαίνεται να κρατούν σε απόσταση τις δύο πλευρές, ύστερα από το «πρόσφορο έδαφος» που καλλιεργήθηκε κατά την τηλεδιάσκεψη της 16ης Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με όσα μετέφεραν πηγές της κυπριακής πλευράς στο BD, πρόκειται για πρωτοβουλία του ίδιου του Επιτρόπου, ο οποίος επιδιώκει να κατανοήσει πλήρως τις ευαισθησίες και τα σημεία τριβής των δύο πλευρών, ώστε να εντοπίσει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να γεφυρωθούν οι διαφορές και να προχωρήσει η υλοποίηση του έργου.

Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, ο παράγοντας Τουρκία αναμένεται να αναφερθεί ξεκάθαρα ως ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», καθώς αποτελεί το βασικό γεωπολιτικό ζήτημα που επηρεάζει την πρόοδο του έργου.

Στόχος είναι να εξεταστούν αναλυτικά τα επιμέρους ζητήματα κάθε πλευράς, όπως η καταβολή των 25 εκατ. ευρώ, η αναγνώριση των δαπανών του ΑΔΜΗΕ και οι γεωπολιτικοί παράγοντες.

Πάντως, το ότι ο Επίτροπος Γιόργκενσεν έχει αναλάβει πλέον ενεργό διαμεσολαβητικό ρόλο, δείχνει ότι η Κομισιόν ανησυχεί για το ενδεχόμενο να οδηγηθεί το έργο σε αδιέξοδο.

Άλλωστε, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο έργο ως ένα από τα οκτώ πιο κρίσιμα έργα διασυνδέσεων στην Ευρώπη, καθιστώντας σαφές σε κάθε τόνο ότι το έργο είναι μεγάλης σημασίας και δε θα το αφήσει να «παγώσει» τόσο εύκολα.

Αιφνιδιαστική πρόταση από το Ισραήλ

Πάντως, αίσθηση έχει προκαλέσει εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα η πεποίθηση του υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ, Έλι Κοέν, ότι ίσως θα πρέπει να ξεκινήσουμε την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου από τη γραμμή Κύπρος-Ισραήλ.

«Αυτή τη στιγμή, βάσει σχεδίου, η πρώτη φάση είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου και η δεύτερη είναι να δημιουργηθεί η γραμμή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε τη σειρά και να ξεκινήσουμε με τη διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου, προκειμένου να εξοικονομήσουμε χρόνο», ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στην «Κ».