Την ιστορική ρήση του θρυλικού επιχειρηματία Πρόδρομου - Μποδοσάκη Αθανασιάδη, «εμείς είμαστε πάντα με το γκουβέρνο», θρυμμάτισε ο κρητικός ξενοδόχος Παντελής Μαντωνανάκης, ο οποίος όχι μόνο δεν δίστασε να τα βάλει με το γκουβέρνο αλλά κατάφερε να του επιδικαστεί μια θηριώδης αποζημίωση ύψους άνω των 673 εκατ. ευρώ.
Ο ξενοδόχος κατατρόπωσε στην κυριολεξία το γκουβέρνο καθώς επικράτησε κατά του Ελληνικού Δημοσίου αντιμαχόμενος με τις κυβερνήσεις δύο κομμάτων, του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια της Νέας Δημοκρατίας, στα χέρια της οποίας βρίσκεται η καυτή πατάτα της αποζημίωσης των 670 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ποσό που έχει σημάνει συναγερμό στις Βρυξέλλες, με τους Θεσμούς να προειδοποιούν για σοβαρό δημοσιονομικό κίνδυνο.
Παράλληλα ο Π. Μαντωνανάκης έχει κατατροπώσει και το τραπεζικό σύστημα. Με οφειλές άνω των 400 εκατ. ευρώ, από επιχειρηματικά δάνεια που έχει λάβει, και τα οποία έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα και έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, ο Μαντωνανάκης έχει καταφέρει όχι μόνο να αποκρούσει τις προσπάθειες των τραπεζών να ανακτήσουν τα δάνεια αυτά αλλά και να στραφεί κατά τραπεζικών στελεχών και τραπεζών κερδίζοντας αποζημιώσεις εκατομμυρίων.
Πρόκειται για τη την υπόθεση του ξενοδοχείου Grand Resort Lagonissi και της εταιρίας Αττικός Ήλιος του Ομίλου Μαντωνανάκη στην οποία επιδικάστηκε η μεγαλύτερη αποζημίωση που έχει κληθεί να καταβάλει ποτέ σε ιδιώτη το Ελληνικό Δημόσιο. Τα διαιτητικά δικαστήρια αναγνώρισαν ότι λόγω καθυστερήσεων του Δημοσίου η εταιρεία δεν μπόρεσε να προχωρήσει σε κάποιες επενδύσεις, υποχρεώνοντας την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), με επτά αποφάσεις διαιτητικών δικαστηρίων, να καταβάλει στην Αττικός Ήλιος το συνολικό ποσό των 673 εκατ. ευρώ ως αποζημιώσεις για διαφυγόντα κέρδη, απώλεια επιχορηγήσεων και ζημιές που της προκάλεσε η ΕΤΑΔ.
Η συνολική έκθεση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της Ελληνικής Δημοκρατίας στην υπόθεση ξεπερνά το ποσό του 1 δις. ευρώ, με τον επιχειρηματία να οφείλει στις τράπεζες περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ και το Δημόσιο να οφείλει στον επιχειρηματία πάνω από 600 εκατ. ευρώ, ποσό που δεν έχει προηγούμενο για ιδιώτη.
Τα δάνεια που είχε λάβει από τις τράπεζες δεν αφορούσαν μόνο το Grand Resort Lagonissi αλλά γενικότερα επιχειρηματικές δραστηριότητες του Ομίλου και μετά την απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου επιχείρησε να συνδέσει τις δυο υποθέσεις αρνούμενος να αποπληρώσει τις τράπεζες. Ο επιχειρηματίας ουσιαστικά ζητά από τις τράπεζες να λάβουν τα χρωστούμενα από το Δημόσιο και τα 673 εκατ. ευρώ που του οφείλει η ΕΤΑΔ, και όχι από τον ίδιο.
Το Βατερλό του Δημοσίου: Από τον συμβιβασμό των 85 εκατ. στην αποζημίωση των... 673 εκατ.
Το 1999 η Αττική Ήλιος σύνηψε με τον ΕΟΤ σύμβαση μίσθωσης έκτασης 326 στρεμμάτων στο Λαγονήσι, διάρκειας 77 ετών, με την υποχρέωση της εταιρίας να υλοποιήσει επενδύσεις 263,9 εκατ. ευρώ, το σύνολο των οποίων θα παρέμενε σε όφελος του ΕΟΤ και του Ελληνικού Δημοσίου μετά τη λήξη της παραχώρησης.
Η παραχώρηση πέρασε από πολλά κύματα και εξ αρχής υπήρχαν προβλήματα και δυσκολίες, με την Αττικός Ήλιος να κατηγορεί το Δημόσιο για καθυστερήσεις και μη τήρηση των συμφωνημένων.
Το 2018 ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ της Αττικός Ήλιος και της ΕΤΑΔ από τις οποίες οι δυο πλευρές κατέληξαν σε συμβιβασμό για την αποζημίωση της εταιρίας από την ΕΤΑΔ με το ποσό των 85 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι το ποσό που θα έπρεπε να καταβάλει το Δημόσιο στον επενδυτή ήταν πολύ μεγάλο και δεν υπήρχε καταδικαστική απόφαση για το Δημόσιο, ζητήθηκε η γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου προκειμένου ο συμβιβασμός να είναι νόμιμος και να μην τεθούν ζητήματα απιστίας κατά του Δημοσίου από τη διοίκηση της ΕΤΑΔ.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο γνωμοδότησε κατά του συμβιβασμού, καθώς η νομική άποψη που επικράτησε, και η οποία υποστηριζόταν και από εξειδικευμένους συμβούλους, ήταν ότι μια δικαστική διαμάχη θα κατέληγε υπέρ της ΕΤΑΔ. Έτσι το Ελληνικό Δημόσιο απέρριψε τον συμβιβασμό των 85 εκατ. ευρώ, που είχε δεχθεί η Αττικός Ήλιος, και η υπόθεση πήρε τον δρόμο των δικαστηρίων.
Έτσι, ο Όμιλος Μαντωνανάκη προσέφυγε κατά της ΕΤΑΔ διεκδικώντας συνολικές αποζημιώσεις περίπου 1 δισ. ευρώ. Ακολούθησε Βατερλό για το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς τα διαιτητικά δικαστήρια που ακολούθησαν δικαίωσαν την εταιρία και με συνολικά 7 τελεσίδικες διαιτητικές αποφάσεις υποχρέωσαν την ΕΤΑΔ να καταβάλει στην Αττικός Ήλιος συνολικά 673,56 εκατ. ευρώ.
Οι αποφάσεις εκδόθηκαν στο διάστημα Σεπτέμβριος 2019 και Ιανουάριος 2020 και οι αποζημιώσεις αφορούν διαφυγόντα κέρδη περιόδους 2010 – 2020 και 2005 - 2012 καθώς και απώλεια επιχορηγήσεων. Από τις 7 αποφάσεις η μεγαλύτερη αφορά αποζημίωση ύψους 340 εκατ. ευρώ για διαφυγόντα κέρδη της περιόδου 2005 - 2012.
Οι αποφάσεις προκάλεσαν σοκ σε κυβέρνηση και νομικούς κύκλους, καθώς πρόκειται για ποσό πρωτάκουστο, χωρίς προηγούμενο. Πολλές αιτιάσεις προκάλεσε το γεγονός πώς έφτασε το δικαστήριο να αναγνωρίσει απαιτήσεις ύψους 673 εκατ. ευρώ κατά του Δημοσίου όταν λίγο νωρίτερα ΕΤΑΔ και επενδυτής είχαν φτάσει σε συμβιβασμό που προέβλεπε ως αποζημίωση το ποσό των 85 εκατ. ευρώ.
Το βασικό επιχείρημα της εταιρείας ήταν η ζημιά που υπέστη από το γεγονός ότι το Δημόσιο καθυστέρησε να παραχωρήσει κάποιες επιπλέον εκτάσεις τις οποίες η εταιρία θα εκμεταλλεύονταν χτίζοντας κάποιες βίλες. Ο προσδιορισμός των χαμένων κερδών έγινε με ένα θεωρητικό EBITDA.
Όπως είναι φυσικό, η τροπή της υπόθεσης και η πρωτάκουστη αυτή αποζημίωση τροφοδότησε πολλές συζητήσεις ενώ υπήρξαν καταγγελίες εργαζομένων της ΕΤΑΔ για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ακόμα και για εμπλοκή του πρώην υφυπουργού Δικαιοσύνης Δ. Παπαγγελόπουλου.
Οι καταγγελίες αυτές όμως, αν και υπήρξαν πολλά σχετικά δημοσιεύματα, ούτε έλαβαν πιο συγκεκριμένη μορφή, ούτε ακολούθησαν την επίσημη οδό και παρέμειναν σε επίπεδο φημολογίας.
Νομικοί κύκλοι με μεγάλη εμπειρία σε διαιτησίες αναφέρουν στο Business Daily ότι εκτός από το ύψος της αποζημίωσης που επιδικάστηκε σε ιδιώτη σε βάρος του Δημοσίου, ποσό που δεν έχει προηγούμενο στα νομικά χρονικά, αίσθηση προκαλεί η τεχνική τεκμηρίωση της απαίτησης. Όπως σημειώνουν σε άλλες διαιτητικές υποθέσεις υπήρχαν πολύ πιο εμπεριστατωμένες και τεχνικά αναλυτικές εκθέσεις.
Σημειώνεται ότι η ΕΤΑΔ, με τη νέα διοίκηση, έχει κάνει αιτήσεις ακύρωσης των διαιτητικών αποφάσεων κάποιες από τις οποίες απορρίφθηκαν και κάποιες δεν έχουν ακόμα εκδικαστεί.
Η διένεξη με τις τράπεζες
Ο όμιλος Μαντανωνάκη ένας από τους ισχυρότερους ξενοδοχειακούς ομίλους με πολλές μονάδες είχε στενές σχέσεις με το τραπεζικό σύστημα. Το 2007 έλαβε κοινοπρακτικό δάνειο ύψους 300 εκατ. ευρώ, δάνειο που από την αρχή παρουσίασε προβλήματα εξυπηρέτησης καθώς ο όμιλος δεν ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις του. Σύμφωνα με τις τράπεζες, εξαιτίας των προβλημάτων το δάνειο αναδιαρθρώθηκε τρεις φορές –το 2010, το 2013 και το 2016- και πολλές φορές όλα αυτά τα χρόνια κατέστη υπερήμερο, ενώ η επιχείρηση πλήρωνε μόνο τους τόκους και πάρα τις συμβατικές υποχρεώσεις αποπλήρωσε μόνο 1 εκατ. ευρώ με αποτέλεσμα το 2017 το δάνειο να καταστεί οριστικά ληξιπρόθεσμο.
Το Δεκέμβριο του 2017 ξεκίνησαν κάποιες διαπραγματεύσεις μεταξύ τραπεζών - Π. Μαντωνανάκη για την επίτευξη νέας αναδιάρθρωσης με τις τράπεζες να ζητούν από τον επιχειρηματία επίμονα να προχωρήσει σε πώληση κάποιοι μεγάλου περιουσιακού στοιχείου προκειμένου να καταστεί βιώσιμο το δάνειο.
Στη συνέχεια, το 2018, ο όμιλος ζήτησε νέα πίστωση χρόνου από τις τράπεζες επικαλούμενος τις διαπραγματεύσεις που ήταν σε εξέλιξη με την ΕΤΑΔ για την επίτευξη συμβιβασμού. Όταν οι διαπραγματεύσεις ναυάγησαν, τον Μάρτιο του 2019, οι τράπεζες προχώρησαν στην καταγγελία του δανείου, με οφειλές άνω των 400 εκατ. ευρώ.
Λίγους μήνες μετά, έχοντας τις πρώτες θετικές διαιτητικές αποφάσεις, ο όμιλος ακολούθησε νέα στρατηγική συνδέοντας την υπόθεση της ΕΤΑΔ με την οφειλή του στις τράπεζες.
Τη σύνδεση των υποθέσεων απέρριψαν κατηγορηματικά οι τράπεζες σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο είναι εκτός νομικού πλαισίου. Σύμφωνα με τις τράπεζες, πρόκειται για αίτημα εκτός λογικής: «αν μια τράπεζα δώσει δάνειο σε ένα ξενοδοχείο και το ξενοδοχείο έχει απαίτηση για παράδειγμα από την TUI δεν γίνεται το ξενοδοχείο να ζητήσει από την τράπεζα να πληρωθεί για λογαριασμό του από την TUI».
Έτσι οι τράπεζες προχώρησαν σε ενέργειες αναγκαστικής εκτέλεσης, με την έκδοση διαταγών πληρωμής προκειμένου να πετύχουν την ανάκτηση των οφειλών, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Κάθε ενέργεια αναγκαστικής εκτέλεσης που επιχειρούσαν οι τράπεζες ο Π. Μαντωνανάκης την μπλόκαρε δικαστικά, με το επιχείρημα ότι η αποπληρωμή θα γίνει μόλις ο όμιλος λάβει την αποζημίωση που του έχει επιδικαστεί από το Δημόσιο.
Τραπεζικές νομικές πηγές επισημαίνουν άλλο ένα αξιοσημείωτο της υπόθεσης: το γεγονός ότι ο όμιλος έχει κερδίσει το σύνολο των αντιδικιών. «Από τις 10 επιδικίες, που λέει ο λόγος, χάσαμε τις 11», τονίζουν χαρακτηριστικά, γεγονός επίσης χωρίς προηγούμενο στα δικαστικά στατιστικά.
Το Δεκέμβριο του 2021 απόφαση του Πρωτοδικείου που έκρινε την καταγγελία του δανείου από πλευράς των τραπεζών ως καταχρηστική, προκάλεσε την αγανάκτηση των τραπεζών που προχώρησαν σε μια ασυνήθιστη κίνηση: πραγματοποίησαν έντονα διαβήματα προς τον υπουργό Δικαιοσύνης και στην Πρόεδρο του Αρείου Πάγου.
Χωρίς θετικό αποτέλεσμα για τις τράπεζες ήταν και η προσπάθειά τους στο τέλος του 2021 να εισπράξουν τις απαιτήσεις τους για τα δάνεια του ομίλου Μαντωνανάκη από την ΕΤΑΔ, προχωρώντας σε κατάσχεση εις χείρας τρίτου. Η ΕΤΑΔ αρνήθηκε να καταβάλει οποιοδήποτε ποσό στις τράπεζες.
Όπως τονιζόταν στην απάντηση της ΕΤΑΔ: «Η αναγκαστική εκτέλεση για να ικανοποιηθεί χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπόν ΝΠΔΔ γίνεται με κατάσχεση της ιδιωτικής περιουσίας αυτών. Αποκλείεται η κατάσχεση απαιτήσεων που πηγάζουν από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου ή απαιτήσεων χρηματικού ή μη αντικειμένου το οποίο έχει ταχθεί για την άμεση εξυπηρέτηση ειδικού δημοσίου σκοπού. Το σύνολο των διαθεσίμων των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης που τηρούνται στο τραπεζικό σύστημα της χώρας έχουν ταχθεί για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ειδικών δημοσίων σκοπών και είναι, συνεπώς, ακατάσχετα.»
Η αντεπίθεση Μαντωνανάκη
Επιπλέον ο Π. Μαντωνανακης πέρασε στην αντεπίθεση στρεφόμενος νομικά κατά των τραπεζών και στελεχών τους. Πρόκειται για νομικές ενέργειες κατά της Eurobank και της Alpha Bank. Μάλιστα σε αγωγή κατά της Alpha Bank για την μη εισαγωγή των μετοχών της Αττικός Ήλιος στο Χρηματιστήριο, υπόθεση προ 19 ετών, υποστήριξε ότι εξαπατήθηκε από την τράπεζα και εξαιτίας της δεν ολοκληρώθηκε η δημόσια προσφορά της Ήλιος καθώς η τράπεζα είχε υποσχεθεί ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης. Η τράπεζα καταδικάστηκε.
Και εδώ νομικοί κύκλοι εντοπίζουν ένα αξιοσημείωτο γεγονός. Όπως τονίζουν επρόκειτο για μια υπόθεση καθαρά ποινικού δικαίου και ο κανόνας είναι τα αστικά δικαστήρια να αναβάλλουν την εκδίκαση μίας υπόθεσης μέχρι να υπάρξει απόφαση επί του ποινικού. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το αστικό δικαστήριο προχώρησε και αποφάσισε ότι υπήρξε εξαπάτηση σε βαθμό κακουργήματος καταδικάζοντας την τράπεζα.
Ο επιχειρηματίας έχει καταγγείλει παράνομες μεθοδεύσεις που οργανώθηκαν από τις τράπεζες, με σκοπό την αρπαγή περιουσιακών του στοιχείων, πριν την έκδοση αποφάσεων που θα έκριναν τις αποζημιώσεις που διεκδικούσε η εταιρία λόγω της μη τήρησης των νόμιμων συμβάσεων, καθώς και μη συμμόρφωση με 50 και πλέον σήμερα αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, που έχουν όλες εκδοθεί από Προέδρους και Aντιπροέδρους του Aρείου Πάγου, του Eλεγκτικού Συνεδρίου και του Συμβουλίου της Eπικρατείας αλλά και από Oικονομικούς Eισαγγελείς και Eπιθεωρητές του Yπουργείου Oικονομικών.
Η Αττικός Ήλιος και το Grand Resort Lagonissi
Με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, και υπό την πίεση των δανειστών που ανησυχούν για τις επιπτώσεις της υπόθεσης στα ταμεία του κράτους, υπήρξε νέα προσπάθεια συμβιβασμού η οποία προέβλεπε το Δημόσιο να αναλάβει το σύνολο των τραπεζικών υποχρεώσεων του ομίλου Μαντωνανάκη, υπό την προϋπόθεση ότι ο όμιλος θα επέστρεφε στο κράτος το Grand Resort Lagonissi.
Η πρόταση αυτή δεν έγινε δεκτή, με τον επιχειρηματία να απορρίπτει τον πρόωρο τερματισμό της σύμβασης παραχώρησης για το Grand Resort Lagonissi.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
