Το τεράστιο χάσμα ανδρών - γυναικών στον κόσμο των επιχειρήσεων

Ένα σχέδιο για την ισότιμη εκπροσώπηση γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεμπλοκάροντας τη νομοθεσία που είχε «παγώσει» εδώ και μια δεκαετία, σε μια προσπάθεια να αυξηθεί το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις ευθύνης την ώρα που μια μελέτη δείχνει ότι με τους σημερινούς ρυθμούς των αλλαγών θα χρειαστούν σχεδόν τρεις αιώνες για να γεφυρωθεί το χάσμα των δύο φύλλων.

Στόχος της ΕΕ είναι έως το 2027 το 40% των θέσεων μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών ή το 33% των θέσεων μη εκτελεστικών και εκτελεστικών διοικητικών στελεχών στα ΔΣ των εισηγμένων εταιρειών να καλύπτονται από μέλη του υποεκπροσωπούμνου φύλου –δηλαδή από γυναίκες. Σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων αυτών, οι εταιρείες θα υποχρεούνται να προβούν σε διορισμούς ή σε εκλογές διοικητικών στελεχών βάσει σαφών και αδιαμφισβήτητων κριτηρίων που διατυπώνονται με ουδέτερους όρους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να μεριμνούν ώστε, κατά την επιλογή μεταξύ υποψηφίων με ίσα προσόντα σε όρους επάρκειας, ικανοτήτων και επαγγελματικής επίδοσης, οι εταιρείες να δίνουν προτεραιότητα σε γυναίκες. 

Στην ΕΕ σήμερα, παρότι οι γυναίκες αποτελούν περίπου το 60% των αποφοίτων πανεπιστημίων, υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό σε θέσεις λήψης οικονομικών αποφάσεων, ιδίως δε στα ανώτερα κλιμάκια. Τον Οκτώβριο του 2021 μόλις το 30,6% των μελών των διοικητικών συμβουλίων και μόλις το 8,5% των προέδρων συμβουλίων ήταν γυναίκες. 

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι γυναίκες εξακολουθούν να κερδίζουν περίπου 37% λιγότερα από τους άνδρες σε ίδιες θέσεις, σύμφωνα με την Έκθεση Global Gender Gap 2021 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Στον δείκτη αυτόν με 156 χώρες, διαπιστώνεται ότι η πρόοδος όσον αφορά την κάλυψη του χάσματος των φύλων είναι οδυνηρά αργή. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες απέχουν 267,6 χρόνια από την ισότητα στον τομέα της οικονομικής συμμετοχής, των ευκαιριών και, φυσικά, των ίσων αμοιβών. Έως σήμερα η ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας επιβάλλεται μόνο σε λιγότερες από τις μισές οικονομίες παγκοσμίως (90). Την ίδια στγμή, σε 88 χώρες οι νόμοι περιορίζουν τις θέσεις εργασίας και τις ώρες που μπορούν να εργαστούν οι γυναίκες, επηρεάζοντας 1,6 δισ γυναίκες.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ υπάρχουν και σημάδια προόδου σε αρκετές χώρες:

• Το Ανατολικό Τιμόρ, μια νησιωτική χώρα στο ινδονησιακό αρχιπέλαγος στη Νοτιοανατολική Ασία, μια από τις λίγες αναπτυσσόμενες χώρες όπου οι γυναίκες εκτιμάται ότι κερδίζουν το ίδιο με τους άνδρες. Κατατάσσεται στην 64η θέση παγκοσμίως στην ισότητα των φύλων του Φόρουμ και είναι μία από τις τρεις χώρες με την μεγαλύτερη βελτίωση, αφού αύξησε τη συνολική της βαθμολογία κατά 5,8%. Άλλες αναπτυσσόμενες χώρες όπου γυναίκες και άνδρες εκτιμάται ότι έχουν τα ίδια κέρδη περιλαμβάνουν το Μπουρούντι και τη Λιβερία.
• Η Ρουάντα στην Ανατολική Αφρική έχει κλείσει το 80,9% του χάσματος ισότητας των μισθών της. Αυτό το βοήθησε να εξασφαλίσει την 7η θέση στις 10 κορυφαίες χώρες για την ισότητα των φύλων στον κόσμο στον Παγκόσμιο Δείκτη Χάσματος των Φύλων του Φόρουμ για το 2021. Η χώρα, η οποία έχει πληθυσμό περίπου 13 εκατ. κατοίκων, έχει την υψηλότερη απόδοση της διαφοράς μεταξύ των δύο φύλων μεταξύ των χωρών της Υποσαχάριας Αφρικής. Το μερίδιο των γυναικών σε ανώτερους και διευθυντικούς ρόλους στη Ρουάντα διπλασιάστηκε μεταξύ 2014 και 2019 σε 28,6%. 
• Στο νησί Μπαρμπάντος της Καραϊβικής, το εισόδημα των γυναικών και των ανδρών είναι κοντά στον στόχο της ισότητας με τις γυναίκες να κερδίζουν περίπου το 86,8% όσων κερδίζουν άνδρες σε αντίστοιχες θέσες. Τα Μπαρμπάντος έχουν επίσης τις καλύτερες επιδόσεις στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική στη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Έχει κλείσει το 93,5% του κενού της σε αυτόν τον τομέα, με το 75,2% των γυναικών της να εργάζονται.
• Στην έκθεσή της Women, Business and The Law 2021, η Παγκόσμια Τράπεζα προσδιορίζει τους νόμους και τους κανονισμούς που περιορίζουν τις οικονομικές ευκαιρίες των γυναικών σε 190 οικονομίες. Το 2019/20, διαπίστωσε ότι οι νόμοι που επηρεάζουν τις αμοιβές των γυναικών κατέγραψαν τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, το Μπαχρέιν, το Μαυροβούνιο, η Σαουδική Αραβία και το Βιετνάμ κατάργησαν τους περιορισμούς για τις γυναίκες που εργάζονται σε θέσεις που προηγουμένως θεωρούνταν επικίνδυνες για τις γυναίκες.
• Πέντε χώρες επίσης προχώρησαν σε μεταρρυθμίσεις στους νόμους που επηρεάζουν την εργασία των γυναικών μετά την απόκτηση παιδιών, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Για παράδειγμα, η Αιθιοπία αύξησε την άδεια μητρότητας μετ' αποδοχών από 90 σε 120 ημέρες. Εξασφάλισε, επίσης, το δικαίωμα τριήμερης άδειας πατρότητας μετ' αποδοχών για πρώτη φορά. Το Σουρινάμ, μια από τις μικρότερες χώρες της Νότιας Αμερικής, ήταν προηγουμένως μία από τις μόλις έξι οικονομίες παγκοσμίως χωρίς καμία μορφή άδειας μετ' αποδοχών για νέους γονείς. Έχει πλέον εισάγει 16 εβδομάδες άδεια μητρότητας μετ' αποδοχών και οκτώ ημέρες άδεια πατρότητας μετ' αποδοχών.
• Στη Χιλή ένα τριετές πρόγραμμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ βοήθησε στη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας για το 7% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα της χώρας. Μέσω της επιρροής που άσκησε σε ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα οδήγησε στη βελτίωση της ποιότητας εργασίας για περισσότερες από 130.000 γυναίκες. Τα δεδομένα δείχνουν ότι το πρόγραμμα αυτό έχει ουσιαστικά προωθήσει τη γυναικεία εκπροσώπηση σε εταιρείες, όπως οι Accenture, Cargill, IBM, Invest Chile, LatAm Airlines, Microsoft, Nestlé, PwC, SAP, Salmon Chile, Siemens και Unilever. Κατά μέσο όρο, αυτές οι εταιρείες αναφέρουν ότι το 41% των μελών του προσωπικού είναι γυναίκες – σχεδόν 10% πάνω από τον εθνικό μέσο όρο, ο οποίος ήταν 31,7% τον Ιανουάριο του 2019. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτοί οι εργοδότες έχουν μειώσει τη διαφορά στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων κατά 37,5% μεταξύ 2016 και 2019.