«Καίει» 400 εκατ. δολ. την ημέρα η Τουρκία για να σώσει τη λίρα

Τεράστιο κόστος έχει για την Τουρκία η προσπάθεια στήριξης της λίρας, για να αποτραπεί μια ανεξέλεγκτη συναλλαγματική κρίση, ενώ ο οίκος Fitch εκτιμά ότι η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν θα προσπαθήσει να αποφύγει μια προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ακόμη και αν χρειασθεί να αυξηθούν τα επιτόκια για υποστηριχθεί το νόμισμα, με τίμημα τη μεγαλύτερη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας.\

Σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, την εβδομάδα που έληξε στις 17 Απριλίου, τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν περισσότερο από 2 δισ. δολ., δηλαδή σε ημερήσια βάση δαπανούνταν περισσότερα από 400 εκατ. δολ. για να υποστηριχθεί η συναλλαγματική ισοτιμία της λίρας. Πληροφορίες του Bloomberg αναφέρουν ότι την Πέμπτη, όταν η κεντρική τράπεζα μείωσε απρόσμενα κατά 1% το βασικό της επιτόκιο, στο 8,75%, προκαλώντας μεγάλη έξοδο κεφαλαίων, «κάηκαν» περισσότερα από 600 εκατ. δολ. για τη στήριξη της λίρας.

Τα συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, στα οποία αθροίζονται και τα συναλλαγματικά αποθέματα των εμπορικών τραπεζών, μειώθηκαν στα 53,9 δισ. δολ., δηλαδή 5,5 δισ. δολ. χαμηλότερα από ένα μήνα νωρίτερα και είναι πολύ χαμηλότερα από τις υποχρεώσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη πληρωμών εξωτερικού χρέους το επόμενο 12μηνο.

Παρά το τεράστιο κόστος των παρεμβάσεων στήριξης της λίρας και παρά το γεγονός ότι έχουν επιβληθεί ασφυκτικοί περιορισμοί στις συναλλαγές swaps λίρας με συνάλλαγμα στις εμπορικές τράπεζες, όσον αφορά τις συναλλαγές τους στο εξωτερικό, η λίρα βρίσκεται σε τροχιά συνεχούς υποχώρησης και βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στο εξαιρετικά σημαντικό συμβολικό όριο των 7 λιρών ανά δολάριο, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν για τη μεγάλη ύφεση που φέρνει η πανδημία του κορονοϊού (μείωση του ΑΕΠ κατά 5% προβλέπει φέτος το ΔΝΤ), αλλά και για την αντισυμβατική οικονομική πολιτική του Ερντογάν.

Η συνεχής διολίσθηση της λίρας

Θα προτιμήσει να αυξήσει τα επιτόκια

Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν δεν έχει πια πολλές επιλογές για να αντλήσει ρευστότητα σε συνάλλαγμα, αλλά θα προσπαθήσει όσο είναι δυνατόν να αποφύγει ένα αίτημα για δάνειο διάσωσης από το ΔΝΤ, ώστε να μην υπάρξει διεθνής έλεγχος στην οικονομική του πολιτική. Άλλωστε, την τελευταία φορά που παρενέβη το Ταμείο στην Τουρκία κατέρρευσε το πολιτικό σύστημα και άνοιξε ο δρόμος για την εκλογή του Ερντογάν, κάτι που θα μπορούσε να επαναληφθεί τώρα, με «θύμα» τον Τούρκο πρόεδρο, αυτή την φορά.

Σύμφωνα με τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, η προσφυγή στο Ταμείο θα ήταν για τον Ερντογάν το «απολύτως έσχατο καταφύγιο». Όπως δήλωσε ο Ντάγκλας Γουίνσλοου, διευθυντής πιστοληπτικής αξιολόγησης ευρωπαϊκών κρατών την Πέμπτη, η κατάσταση είναι πολύ ρευστή, αλλά ο ίδιος δεν προβλέπει ότι θα υπάρξει υποστήριξη της Τουρκίας από το Ταμείου και αυτό το σενάριο δεν ενσωματώνεται στην αξιολόγηση της χώρας με BB- από τον οίκο. Προς το παρόν, η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας είναι αρκετά καλή και επιτρέπει περαιτέρω στήριξη της οικονομίας, καθώς τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί ως τώρα και αντιστοιχούν περίπου σε 2% του ΑΕΠ είναι μέτρια, σε σχέση με τα διεθνή δεδομένα. Η Fitch δεν συμμερίζεται τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για την ύφεση (-5%) και προβλέπει ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί φέτος μόνο κατά 2%.

Ο ίδιος τόνισε, πάντως, ότι είναι χαμηλή η πιθανότητα να υποστηριχθεί η Τουρκία με swaps συναλλάγματος από μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Fed, από την οποία ήδη ζητήθηκε στα τέλη Μαρτίου το άνοιγμα γραμμών swaps, χωρίς αποτέλεσμα ως τώρα. Αν η πίεση στη λίρα συνεχισθεί, ο Γουίνσλοου εκτιμά ότι ο Ερντογάν θα προτιμήσει να κάνει στροφή στην πολιτική του για τη μείωση επιτοκίων και να αποδεχθεί αύξηση των επιτοκίων για να προσελκύσει η χώρα ξένους επενδυτές, παρά να προσφύγει στο ΔΝΤ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο οικονομικός σύμβουλος του Ερντογάν άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητήσει η Τουρκία από το Ταμείο δάνειο από τις έκτακτες πιστωτικές γραμμές που έχουν ανοίξει για την αντιμετώπιση της πανδημίας, καθώς σε αυτή την περίπτωση μια χώρα δεν είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει πλήρες πρόγραμμα πολιτικής με επιτήρηση του Ταμείου. Όμως, αναλυτές εκτιμούν ότι τα ποσά που μπορεί να πάρει η Τουρκία από τέτοια εργαλεία χρηματοδότησης του Ταμείου είναι μικρά σε σχέση με τις ανάγκες της οικονομίας, που θα μπορούσαν να καλυφθούν μόνο με ένα πλήρες πρόγραμμα.