Την αισιοδοξία του ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να ξεπεράσει και τις συνέπειες από τη νέα διεθνή κρίση που έχει προκληθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία εκφράζει ο του επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, σε συνέντευξη στο Business Daily.
Ο κ. Πατέλης τονίζει ότι, σε αυτή την κρίση, η κυβέρνηση θα σταθεί δίπλα στους ευάλωτους και θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. «Ο καλός ο καπετάνιος στην φουρτούνα κρίνεται», τονίζει χαρακτηριστικά. Υπογραμμίζει ότι η νέα κρίση δεν έχει αλλάξει τον στόχο για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας το 2023, ενώ επισημαίνει ότι οι ξένοι επενδυτές συνεχίζουν τις συζητήσεις για σημαντικές συμφωνίες στην Ελλάδα, επενδύοντας στις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας.
Σχετικά με την πορεία του τραπεζικού συστήματος, επισημαίνει ότι έχει μειωθεί πλέον η τρωτότητά του, μέσω της δραστικής μείωσης των «κόκκινων» δανείων και υπογραμμίζει τη σημασία των μεγάλων αυξήσεων κεφαλαίου που έγιναν έγκαιρα, τονίζοντας ότι έκαναν λάθος όσοι έλεγαν «αφήστε το για αργότερα».
Ο κ. Πατέλης υπερασπίζεται ένθερμα τη μεταρρύθμιση στον ΟΑΕΔ, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Δεν μπορεί η ανεργία να ανεβαίνει, η ανεργία να πέφτει, και ο αριθμός των εγγεγραμμένων στον ΟΑΕΔ να παραμένει ο ίδιος. Κάτι πάει λάθος». Για την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού υπογραμμίζει ότι δύο είναι οι λύσεις: υψηλότεροι μισθοί και προσέλκυση υποψηφίων από κατηγορίες που σήμερα υποεκπροσωπούνται, όπως «νέοι, γυναίκες, ΑΜΕΑ, Έλληνες της διασποράς. Έλληνες χωρίς μέσο, Έλληνες που προέρχονται από μη προνομιούχα περιβάλλοντα».
- Μεγάλη ανησυχία στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά προκαλεί ο πληθωρισμός και το κύμα ανατιμήσεων. Πως αξιολογείτε το φαινόμενο; Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει δραματικά το μακροοικονομικό σενάριο για την Ελλάδα, με σοβαρή επιβράδυνση της ανάπτυξης και αύξηση του πληθωρισμού. Συμφωνείτε με αυτές τις εκτιμήσεις;
Η παγκόσμια οικονομία ζει σήμερα μία από τις πιο απότομες αυξήσεις πληθωρισμού εδώ και δεκαετίες. Η πηγή αυτού του φαινομένου είναι η τεράστια στήριξη που παρείχαν κυβερνήσεις και κρατικές τράπεζες για να προστατεύσουν τις οικονομίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήρθε να επιδεινώσει απότομα την εικόνα αυτή καθότι και οι δύο χώρες είναι σημαντικοί παραγωγοί εμπορευμάτων.
Η χώρα μας δεν μπορεί παρά να επηρεαστεί από το παγκόσμιο αυτό σκηνικό. Το ελληνικό νοικοκυριό βλέπει τις τιμές να αυξάνονται στο σούπερ μάρκετ. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες. Είναι μία δύσκολη συγκυρία για όλους και δεν πρέπει να ωραιοποιούμε καταστάσεις. Έχουμε πλήρη συναίσθηση των δυσκολιών.
Η δουλειά της κυβέρνησης είναι διττή: πρώτον, να σταθεί δίπλα στους πιο ευάλωτους –ειδικά σε αυτούς που έχουν σταθερά εισοδήματα, όπως οι συνταξιούχοι, ή όσοι είναι στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα– αλλά και στις επιχειρήσεις –και στις μικρομεσαίες–, ώστε να περιοριστεί όσο γίνεται η μετακύλιση των αυξήσεων στον καταναλωτή. Αυτή ήταν και η λογική του πακέτου στήριξης που ανακοινώθηκε, όπως και η στήριξη που έχει δοθεί –ειδικά στο ενεργειακό κόστος– όλο αυτό το διάστημα.
Δεύτερον, να συνεχίσει την πορεία της, εκσυγχρονίζοντας την χώρα, αλλά και χαράζοντας μία πορεία σταθερότητας και εμπιστοσύνης. Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα κρίνεται.
Η χώρα μας έχει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες. Η οικονομία μας είχε ήδη θετική ορμή όταν συνάντησε την παγκόσμια αυτή «φουρτούνα». Μετά από χρόνια κρίσης, δεν έχουμε το «λίπος» που έχουν άλλες. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν αυξήσει τις προοπτικές ανάπτυξης μας. Και το χρέος μας είναι σε ονομαστικές τιμές. Αυτή την ανθεκτικότητα την βλέπουμε να αποτυπώνεται και στο ελληνικό χρηματιστήριο, το οποίο τα πάει καλύτερα από άλλα φέτος. Έχουμε καλό «σκαρί». Βέβαια έχουμε δρόμο μπροστά μας και δεν είναι ώρα για εφησυχασμό. Έχουμε περάσει τόσα πολλά, θα το περάσουμε και αυτό.
- Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα αποτελεί βασικό στόχο μεγάλης σημασίας για την οικονομία. Οι νέες εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον πόσο επηρεάζουν την προσπάθεια; Πότε εκτιμάτε ότι θα δούμε την αναβάθμιση από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης;
Ο εθνικός στόχος της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας παραμένει για το 2023. Για να τον πετύχουμε, θα χρειαστούμε μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, επιβεβαίωση του σεναρίου της απομείωσης των κόκκινων δανείων, συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και πολιτική σταθερότητα. Είναι στο χέρι μας να πετύχουμε τους στόχους αυτούς.
- Το τραπεζικό σύστημα μετά από πολλά χρόνια πιέσεων και αβεβαιότητας έχει ισχυροποιηθεί, μειώνοντας δραστικά το απόθεμα των NPEs την τελευταία διετία. Η επιδείνωση των μακροοικονομικών συνθηκών, η προοπτική αύξησης των επιτοκίων, ο περιορισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ μπορούν να προκαλέσουν νέες πιέσεις στις τράπεζες;
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν έχει την τρωτότητα που είχε παλιά. Από το 2019, ο Ηρακλής απομείωσε δραματικά τα «κόκκινα» δάνεια. Ο νόμος για τη Δεύτερη Ευκαιρία άλλαξε το πλαίσιο για αναδιάρθρωση και πτώχευση ιδιωτικού χρέους. Και οι αυξήσεις κεφαλαίου των Τραπεζών Πειραιώς και Alpha πέρυσι θωράκισαν σημαντικά την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Να σημειώσουμε εδώ ότι οι φωνές που λέγαν «γιατί τώρα ΑΜΚ, αφήστε το για αργότερα» έκαναν λάθος.
- Έχετε προαναγγείλει σημαντικές ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα, ενώ ήδη έχουν γίνει σημαντικές κινήσεις, όπως η απόκτηση συμμετοχής της JP Morgan στη Viva. Οι διεργασίες προς αυτή την κατεύθυνση συνεχίζονται, ή έχουν διακοπεί λόγω της αβεβαιότητας που προκάλεσε ο πόλεμος; Θα δούμε σημαντικές συμφωνίες το επόμενο διάστημα;
Οι επενδυτές επενδύουν μακροπρόθεσμα. Τι σημαίνει επένδυση; Σημαίνει ότι δεν υπάρχει απλώς εμπιστοσύνη, αλλά μια σταθερή εμπιστοσύνη στην ανάπτυξη της χώρας. Ορίζοντας ότι τα επόμενα 10-15 χρόνια τα πράγματα θα πάνε καλά. Υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Οι συζητήσεις συνεχίζονται.
- Σε σχέση με τα δημοσιονομικά της χώρας, φαίνεται ότι διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα. Βλέπετε ότι είναι εφικτό να επιστρέψουμε σε πλεονάσματα από το 2023; Θεωρείτε ότι χρειάζεται μια νέα συμφωνία με την Ευρώπη για τα δημοσιονομικά της χώρας;
Τα του οίκου μας πρώτοι εμείς πρέπει να τα τακτοποιούμε, χωρίς την ανάγκη εξωτερικής παρέμβασης. Το χρέος μας, πρώτοι εμείς πρέπει να το βάζουμε σε μία καθαρή μεσοπρόθεσμη καθοδική πορεία. Είμαστε μία σοβαρή χώρα με στόχο την επενδυτική βαθμίδα.
Από εκεί και πέρα, προφανώς θα συμμετάσχουμε εποικοδομητικά σε όποια συζήτηση ξεκινήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο για αναθεώρηση του δημοσιονομικού πλαισίου. Ωστόσο, εκτιμώ ότι αυτή η συζήτηση θα καθυστερήσει, και λόγω της νέας αναταραχής με την εισβολή της Ρωσίας.
- Η κρίση της πανδημίας ανέκοψε την ανοδική δυναμική της εγχώριας οικονομίας. Ωστόσο η θετική διάσταση για την Ελλάδα ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω του οποίου μεγάλοι επενδυτικοί πόροι θα διοχετευθούν στη χώρα μας. Θα μπορούσε και η τρέχουσα κρίση να οδηγήσει σε κάποιες θετικές εξελίξεις για τη χώρα μας; Πολλή συζήτηση γίνεται για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Κρινόμαστε στα δύσκολα, όχι στα εύκολα. Ο Warren Buffett είχε πει «μόνο όταν γυρίσει η παλίρροια ανακαλύπτεις ποιος κολυμπούσε γυμνός». Τα παγκόσμια επενδυτικά κεφάλαια και το ταλέντο εν τέλει θα κατευθυνθούν στις χώρες που αντιμετωπίζουν καλύτερα τις κρίσεις, από όπου και να προέρχονται αυτές.
Έτσι έγινε και στην πανδημία, έτσι θα γίνει και τώρα. Στην αρχή εκείνου του παγκόσμιου συμμετρικού σοκ, πολλοί ξένοι πίστεψαν ότι η πατρίδα μας δεν θα τα καταφέρει. Και όμως το brand Ελλάδα βγήκε πιο δυνατό. Κερδίσαμε τον σεβασμό και αμφισβητούν προκαταλήψεις. Είναι στο χέρι μας να διαχειριστούμε επιτυχημένα και αυτή τη δυσκολία. Αυτή είναι η πρόκληση –αλλά και η ευκαιρία– μπροστά μας.
- Πρόσφατα τέθηκε προς διαβούλευση και το νομοσχέδιο για τον ΟΑΕΔ. Είναι, πιστεύετε, η κατάλληλη στιγμή να ανοίξει και άλλο ένα μέτωπο για την κυβέρνηση;
Άλλες φορές ακούω και την αντίθετη μομφή. Ότι η κυβέρνηση δεν προχωρεί σε μεταρρυθμίσεις. Και όμως ο εκσυγχρονισμός συνεχίζεται ακατάπαυστα. Tο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας για τον εκσυγχρονισμό του ΟΑΕΔ και της κατάρτισης αξίζει ειδικής αναφοράς. Δεν μπορεί η ανεργία να ανεβαίνει, η ανεργία να πέφτει, και ο αριθμός των εγγεγραμμένων στον ΟΑΕΔ να παραμένει ο ίδιος. Κάτι πάει λάθος.
Ο ΟΑΕΔ πρέπει να έρθει στον 21ο αιώνα. Αξιοποιούμε δοκιμασμένα συστήματα και σύγχρονα ευρωπαϊκά εργαλεία, δεν τα εφευρίσκουμε εμείς. Μετασχηματίζουμε τις λειτουργίες, τους δικαιούχους για μια πιο άμεση, πιο δίκαιη πρόσβαση σε αυτά που το κράτος δικαίου απαιτεί να δοθούν.
Και βέβαια κάθε άνεργος δεν είναι ίδιος με τον διπλανό του. Κάθε πολίτης είναι διαφορετικός. Γι’ αυτό η καινούρια προσέγγιση θα δώσει στον κάθε εγγεγραμμένο στον ΟΑΕΔ το δικό του πλάνο προς την αγορά εργασίας. Για όσους φυσικά θέλουν να εργαστούν νόμιμα. Πρόκειται για μεταρρύθμιση που ωφελεί τους πραγματικά αδύναμους και σέβεται τους φόρους των πολιτών.
- Καθώς μειώνεται η ανεργία ακούμε όλο και πιο συχνά από επιχειρηματίες ότι δεν βρίσκουν πολλές φορές το προσωπικό που αναζητούν. Είναι υπαρκτό όντως αυτό το πρόβλημα και πώς θα μπορούσε να επιλυθεί;
Δεν μπορεί μόλις 4 στους 10 Έλληνες να εργάζονται, και 3 στους 10 νέους να είναι άνεργοι και να μιλάμε σοβαρά για πλατιές ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Σε ορισμένες κατηγορίες ίσως.
Δύο είναι οι λύσεις: πρώτον, υψηλότεροι μισθοί. Ξεχάστε την αγορά εργασίας της δεκαετίας του 2010. Δεύτερον, προσέλκυση υποψηφίων από κατηγορίες που σήμερα υποεκπροσωπούνται. Νέοι. Γυναίκες. ΑΜΕΑ. Έλληνες της διασποράς. Έλληνες χωρίς μέσο. Έλληνες που προέρχονται από μη προνομιούχα περιβάλλοντα. Για να προσελκύσουμε τέτοιους υποψηφίους δεν χρησιμοποιούμε τα ίδια εργαλεία. Προσαρμόζουμε τον εργασιακό μας χώρο. Γινόμαστε πιο ανεκτικοί. Και δεχόμαστε την διαφορετικότητα.
Είμαι πεπεισμένος ότι η χώρα μας έχει ακόμα τεράστια περιθώρια αύξησης του εργατικού δυναμικού. Και εν τέλει αυτός θα έπρεπε να είναι και ένας εθνικός στόχος. Κάθε Έλληνας και κάθε Ελληνίδα να συμμετέχουν στην επιτυχία της χώρας.
- Ειδικά σε ότι αφορά το κόστος ενέργειας υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τα μεγάλα κέρδη που αποκομίζουν από την συγκυρία ορισμένες εταιρείες παραγωγής ενέργειας. Στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις έκτακτης φορολόγησης των κερδών αυτών. Ποια είναι η γνώμη σας;
Η καθαρά προσωπική μου γνώμη είναι ότι, σε κρίσεις, πρέπει να υπάρχει burden sharing, δηλαδή και από τους παραγωγούς ενέργειας. Δεν είναι το κράτος ο εγγυητής όλων. Στα δύσκολα είμαστε εδώ για το σύνολο, και ειδικά για τους πιο ευάλωτους. Όλοι μαζί, με το μερίδιο που του αναλογεί του καθένα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
