Οι τέσσερις κλάδοι που έφεραν τη μισή οικονομική ανάπτυξη το 2022

Τους επιχειρηματικούς κλάδους που έχουν τη μεγαλύτερη συμβολή τόσο στην απασχόληση όσο και στην ανάπτυξη της οικονομίας, εξετάζει σε έκθεσή της η Alpha Bank, τονίζοντας ότι μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι τομείς τουρισμού, χονδρικού και λιανικού εμπορίου αλλά και μεταφορών. 

Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της τράπεζας η περασμένη χρονιά ήταν ιδιαίτερα θετική, τόσο σε όρους ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας, όσο και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά 5,9% και η απασχόληση κατά 5,4%. Στην εξέλιξη αυτή η συμβολή των κλάδων της ελληνικής οικονομίας ήταν διαφορετικής έντασης. Στο Γράφημα 1 απεικονίζονται συνδυαστικά οι επιδόσεις των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας βάσει αυτών των δύο κριτηρίων: συμβολή στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) και συμβολή στη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ο ευρύς κλάδος του τουρισμού, του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και των μεταφορών, ο οποίος αποτελεί το ¼ της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ), συνέβαλε με ποσοστό άνω του 50% στην αύξηση αυτής, το 2022. Παράλληλα, οι απασχολούμενοι στις δραστηριότητες του μεγάλου και ευρέως αυτού κλάδου αυξήθηκαν κατά 68,1 χιλ. που αντιστοιχεί στο 32% της συνολικής ανόδου της απασχόλησης το 2022 (212,6 χιλ.). Αν και το 77% των νέων θέσεων εργασίας του κλάδου προήλθε από τον τουρισμό, είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, οι ελλείψεις ανθρωπίνου δυναμικού στα ελληνικά ξενοδοχεία στην αιχμή της θερινής σεζόν του 2022, ανήλθε στο 23% των συνολικών αναγκών τους.

Σημαντική θετική συμβολή στην άνοδο της ΑΠΑ, ίση με 1,7 ποσοστιαία μονάδα (π.μ), είχαν και οι λοιποί κλάδοι του τριτογενούς τομέα, καθώς το προϊόν της εν λόγω κατηγορίας αυξήθηκε συνολικά κατά 3,1%. Σε όρους απασχόλησης η ίδια κατηγορία, δηλαδή οι υπηρεσίες, εξαιρουμένων των υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, του εμπορίου και των μεταφορών, συνεισέφερε το 38% των νέων θέσεων εργασίας (81,2 χιλ.). Πιο αναλυτικά, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 32 χιλ. στην εκπαίδευση, 19,9 χιλ. στις επαγγελματικές, επιστημονικές, τεχνικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες και 16,4 χιλ. στην κατηγορία τέχνες, διασκέδαση, ψυχαγωγία και λοιπές υπηρεσίες. 

Επιπρόσθετα, η ΑΠΑ των κατασκευών, αυξήθηκε κατά 26%, με τον υψηλότερο ρυθμό που έχει σημειωθεί για την εν λόγω κατηγορία από το 2006. Η συμβολή τους στη συνολική άνοδο της ΑΠΑ, ωστόσο, διαμορφώθηκε σε 0,5 π.μ., καθώς αποτελούν μόλις το 2,4% αυτής. Παράλληλα, η απασχόληση του τομέα των κατασκευών αυξήθηκε πέρυσι, κατά 6,8 χιλ. 

Τέλος, αν και η βιομηχανία και ο πρωτογενής τομέας είχαν οριακά θετική συμβολή στη μεταβολή της ΑΠΑ το 2022 (0,3 π.μ. και 0,1 π.μ. αντίστοιχα), η απασχόληση στις δύο αυτές κατηγορίες αυξήθηκε σημαντικά. Συγκεκριμένα, η βιομηχανία κατέγραψε τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση μετά τα καταλύματα και την εστίαση το 2022, δημιουργώντας 36,5 χιλ. επιπλέον θέσεις εργασίας, με το 62,6% εξ αυτών να αφορά στη μεταποίηση, ενώ στον κλάδο γεωργία-δασοκομία-αλιεία οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν κατά 15,4 χιλ.

Η ανωτέρω εικόνα είναι -σε γενικές γραμμές- συμβατή με την εξέλιξη ανά κλάδο του κύκλου εργασιών. Συνολικά, ο κύκλος εργασιών των ελληνικών επιχειρήσεων, σε ονομαστικές τιμές, αυξήθηκε το 2022 κατά 34,6%, με την πλειονότητα των επιμέρους κλάδων να έχουν καταγράψει άνοδο. Την υψηλότερη ετήσια αύξηση σημείωσε ο κύκλος εργασιών των δραστηριοτήτων υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, η οποία διαμορφώθηκε σε 51,6%, έναντι επίσης υψηλής αύξησης κατά 62% το 2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κύκλος εργασιών του κλάδου ανέκαμψε πλήρως μετά την πτώση κατά 48,9% το 2020, υπερβαίνοντας το αντίστοιχο μέγεθος του 2019 κατά 25,5%. Ακολούθησε ο κλάδος τέχνες - διασκέδαση - ψυχαγωγία του οποίου ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 43,1% το 2022 και η μεταποίηση με 40% (Γράφημα 2).

Η σημαντική αύξηση που κατέγραψε ο κύκλος εργασιών σε ονομαστικούς όρους κατά το περασμένο έτος, αποδίδεται, σε σημαντικό βαθμό, στην άνοδο του γενικού επιπέδου τιμών. Ωστόσο, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, μετά την αφαίρεση της επίδρασης του πληθωρισμού, η μεταβολή του κύκλου εργασιών των ελληνικών επιχειρήσεων το 2022 παραμένει, στους περισσότερους κλάδους, θετική και υψηλή. Οι ρυθμοί αύξησης, ωστόσο, ήταν σημαντικά πιο ήπιοι σε σύγκριση με τους αντίστοιχους ρυθμούς μεταβολής των ονομαστικών μεγεθών, ιδιαίτερα στους κλάδους που οι πληθωριστικές πιέσεις ήταν εντονότερες, όπως ο πρωτογενής τομέας, αλλά και η μεταποίηση και οι μεταφορές που περιλαμβάνουν τα προϊόντα ενέργειας.