Με εντατικούς ρυθμούς προετοιμάζει η κυβέρνηση το νομοσχέδιο για την παροχή κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, εξετάζοντας και τις ρυθμίσεις που έχουν ήδη καθιερωθεί σε 11 χώρες της Ευρώπης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ηλεκτροκίνηση είναι «άθλημα» για πλούσιους, καθώς όλες οι χώρες με χαμηλή συμμετοχή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις πωλήσεις έχουν χαμηλό ΑΕΠ, κάτω από 29.000 ευρώ.
Καθώς το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της ηλεκτροκίνησης, τα κυβερνητικά στελέχη προαναγγέλλουν νομοθετική πρωτοβουλία για την παροχή κινήτρων μέσα στο α’ εξάμηνο του 2020. «Ψηλά στη λίστα των ”πράσινων” προτεραιοτήτων του 2020 είναι η κατάθεση του νομοσχεδίου που θα…. ενεργοποιήσει την ηλεκτροκίνηση στο πρώτο εξάμηνο του έτους», τονίζει ο υφυπουργός Ενέργειας, Γεράσιμος Θωμάς (άρθρο στο energypress.gr).
Η κυβέρνηση έχει ήδη προσφέρει φορολογικά κίνητρα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με το πρόσφατο φορολογικό νομοσχέδιο, αλλά τώρα μπαίνει στην πιο δύσκολη άσκηση, καθώς καλείται να διαμορφώσει το κατάλληλο πλαίσιο παροχής επιδοτήσεων για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αφού το κόστος τους παραμένει απαγορευτικά υψηλό για το μέσο καταναλωτή στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τη δεκαετή ύφεση που συμπίεσε τα εισοδήματα.
Το πλαίσιο των κινήτρων θα πρέπει να ισχύσει για μεγάλη χρονική περίοδο, ώστε να έχει ουσιαστική επίδραση στην αλλαγή της σύνθεσης του στόλου, ξεκινώντας, κυριολεκτικά, από το μηδέν. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, το μερίδιο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις νέες ταξινομήσεις επιβατικών Ι.Χ., το 2018, ήταν μηδενικό, ενώ μόνο στην κατηγορία των υβριδικών αυτοκινήτων καταγράφηκε μικρή συμμετοχή, 0,4%. Η Ελλάδα το υψηλότερο ποσοστό βενζινοκίνητων αυτοκινήτων στην Ευρώπη (92,4%), αλλά και τον τέταρτο πιο γερασμένο στόλο, με μέση ηλικία 15,7 έτη.
Στους περιορισμούς που έχει μπροστά της η κυβέρνηση, ο κυριότερος είναι ο δημοσιονομικός, καθώς η χώρα καλείται να καλύψει υψηλούς στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα έτη και όποιο πρόγραμμα επιδότησης επιλεγεί θα πρέπει να είναι συμβατό με τις βασικές προτεραιότητες της δημοσιονομικής πολιτικής.
Στην Ευρώπη, οι κυβερνήσεις που ήδη επιδοτούν την ηλεκτροκίνηση έχουν καθιερώσει αρκετά «πλούσιες» παροχές, τις οποίες εξετάζει και η ελληνική κυβέρνηση για να επιλέξει τα δικά της μέτρα. Εκτός από την απευθείας επιδότηση αγοράς, έχουν καθιερωθεί κίνητρα απόσυρσης παλαιών οχημάτων, αλλά και σχήματα bonus – malus, που «τιμωρούν» τις αγορές οχημάτων με υψηλές εκπομπές ρύπων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων,
- Στην Αυστρία, προβλέπεται σχήμα κινήτρων, με ισχύ ως το τέλος του 2020, που περιλαμβάνει επιδότηση 3.000 ευρώ για αγορές νέων ηλεκτρικών αυτοκινήτων και 1.500 ευρώ για τα υβριδικά.
- Στην Φινλανδία, προβλέπεται επιδότηση 2.000 ευρώ για τα ηλεκτρικά, εφόσον η αξία τους δεν ξεπερνά τα 50.000 ευρώ.
- Η Γαλλία έχει καθιερώσει σχήμα bonus – malus, με επιδότηση έως 6.000 ευρώ για οχήματα με χαμηλές εκπομπές ρύπων (κάτω από 20γρ. CO2/χλμ.), ενώ επιβάλει πέναλτι στα οχήματα με εκπομπές πάνω από 117γρ. Επιπλέον, υπάρχει σχήμα απόσυρσης, με επιδότηση έως 5.000 ευρώ όταν αγοράζονται νέα ή μεταχειρισμένα ηλεκτρικά.
- Η Γερμανία προσφέρει το λεγόμενο περιβαλλοντικό μπόνους των 4.000 ευρώ για ηλεκτρικά και 3.000 ευρώ για υβριδικά (σημειώνεται ότι αυτά τα στοιχεία έχουν χρονικό σημείο αναφοράς τον Μάιο του 2019, ενώ πρόσφατα το περιβαλλοντικό μπόνους αυξήθηκε κατά 50%).
- Στην Ιρλανδία, το κίνητρο είναι έως 5.000 ευρώ για ηλεκτρικά και ισχύει ως το τέλος του 2021.
- Στην Ιταλία, η εφάπαξ επιδότηση είναι έως 6.000 ευρώ για οχήματα χαμηλής εκπομπής ρύπων και ισχύει ως το τέλος του 2021, ενώ επιβάλλεται πέναλτι, με λογική bonus – malus, ύψους έως 2.500 ευρώ για τα οχήματα που εκπέμπουν πάνω από 250γρ. CO2/χλμ.
- Στην Ρουμανία ισχύει σχήμα γενναιόδωρο σχήμα επιδότησης, με ποσό έως 10.000 ευρώ για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου και με επιδότηση 1.500 ευρώ για απόσυρση οχήματος ηλικίας πάνω από οκτώ ετών. Για την αγορά νέων υβριδικών οχημάτων η επιδότηση είναι έως 4.500 ευρώ.
- Στην Σλοβενία, το σχήμα κινήτρων περιλαμβάνει επιδότηση έως 7.500 ευρώ για τα ηλεκτρικά και έως 4.500 ευρώ για τα υβριδικά.
- Στην Ισπανία, προβλέπονται επιδοτήσεις έως 5.500 ευρώ για ηλεκτρικά και υβριδικά.
- Στην Σουηδία, παρέχονται 60.000 κορώνες (περίπου 5.700 ευρώ) για αγορές ηλεκτρικών και έως 10.000 για αγορές υβριδικών με εκπομπές ρύπων κάτω από 60γρ. CO2/χλμ.
- Τέλος, στην Βρετανία παρέχονται επιδοτήσεις από το κράτος μέσα από τα δίκτυα των εμπόρων αυτοκινήτων, ως εξής: μέχρι 3.500 λίρες για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και μέχρι 8.000 λίρες για τα βαν.
Ηλεκτρικά αυτοκίνητα και… ΑΕΠ
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η συσχέτιση μεταξύ εισοδήματος και πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων, από την οποία προκύπτει το συμπέρασμα ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, λόγω του υψηλού κόστους, κερδίζουν κατά κανόνα έδαφος μόνο στις πλουσιότερες χώρες.
Όπως επισημαίνει η Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, συνολικά στις ταξινομήσεις του 2018 στην Ευρώπη, το 2% ήταν νέες ταξινομήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά στις μισές χώρες μέλη της Ε.Ε. το μερίδιο των ηλεκτρικών ήταν χαμηλότερο από 1%.
Όλες οι χώρες με χαμηλό (κάτω από 1%) μερίδιο ηλεκτρικών αυτοκινήτων είχαν κατά κεφαλήν ΑΕΠ χαμηλότερο από 29.000 ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα νέα κράτη μέλη από την Κεντρική και Αν. Ευρώπη, αλλά και η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Αντίθετα, μερίδιο ηλεκτρικών αυτοκινήτων πάνω από 3,5 εμφανίζεται μόνο σε χώρες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που ξεπερνά τα 42,000 ευρώ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Νορβηγίας (δεν συμμετέχει στην Ε.Ε., αλλά διατηρεί ειδικό καθεστώς σύνδεσης), που έχει κατά κεφαλήν ΑΕΠ 73.200 ευρώ, υπερδιπλάσιο του μέσου όρου στην Ε.Ε. (30.600 ευρώ) και ήδη σχεδόν οι μισές πωλήσεις αυτοκινήτων αφορούν ηλεκτρικά (49,1%).
Αντίθετα, κατεβαίνοντας νοτιότερα, διαπιστώνει κανείς ότι τα μερίδια των ηλεκτρικών/υβριδικών είναι πολύ χαμηλά (0,3% στην Ελλάδα, 0,5% στην Ιταλία), όπως και στις φτωχότερες χώρες της Αν. Ευρώπης (0,2% στην Πολωνία).