«Βουτιά» 35% στις πληρωμές με κάρτες, χαμηλά ο πήχης των αποδείξεων

«Χαμήλωμα του πήχη» των ηλεκτρονικών αποδείξεων για τις φετινές φορολογικές δηλώσεις προοιωνίζεται η αισθητή πτώση της κατανάλωσης λόγω του lockdown, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, σύμφωνα με τα οποία η μέση αξία των συναλλαγών με «πλαστικό χρήμα» μειώθηκε κατά 35,5% το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2020 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.

Τα ευρήματα της έκθεσης του ΙΟΒΕ, σε συνδυασμό με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τις αγορές με «ηλεκτρονικό χρήμα» που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών, θα αποτελέσουν τον πιλότο για τις παρεμβάσεις στο μέτρο των e-αποδείξεων. Οι οριστικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον Απρίλιο και σε κάθε περίπτωση πριν το άνοιγμα της πλατφόρμας της ΑΑΔΕ για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.

Στόχος είναι να αποφευχθούν έξτρα επιβαρύνσεις στους φορολογούμενους που δεν κατάφεραν πέρυσι να συγκεντρώσουν αποδείξεις αξίας ίσης με το 30% του εισοδήματος τους όπως προβλέπει ο νόμος. 

Στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου βρίσκονται δύο εναλλακτικά σενάρια:

1. Να ανασταλεί ειδικά για φέτος (εισοδήματα 2020) το πρόστιμο που επιβάλλεται με συντελεστή 22% στις αποδείξεις που θα λείπουν, δηλαδή στη διαφορά ανάμεσα στο απαιτούμενο ύψος δαπανών και στο ύψος των δαπανών που έγιναν με ηλεκτρονικό χρήμα. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς αν η αξία των ηλεκτρονικών αποδείξεων υπολείπεται για παράδειγμα κατά 1.000 ευρώ από το απαιτούμενο όριο ο φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει έξτρα φόρο 220 ευρώ.
2. Να μειωθεί το όριο 30% των ηλεκτρονικών αποδείξεων στο 20% ή ακόμα χαμηλότερα, ή να μην «μετρήσουν» οι μήνες του lockdown και να ληφθούν υπόψη οι  ηλεκτρονικές συναλλαγές που πραγματοποίησαν οι φορολογούμενοι για διάστημα 8 μηνών αντί 12 μήνες. Με τον τρόπο αυτό θα πέσει αισθητά ο πήχης των απαιτούμενων δαπανών και θα εξουδετερωθεί ο κίνδυνος ένας μεγάλος αριθμός φορολογούμενων να κληθούν να πληρώσουν φόρο-πέναλτι. Για παράδειγμα φορολογούμενος που θα δηλώσει φέτος εισόδημα 10.000 ευρώ θα πρέπει οι ηλεκτρονικές δαπάνες του το 2020 να ήταν αξίας 3.000 ευρώ ενώ αν το όριο μειωθεί στο 20% το απαιτούμενο ποσό περιορίζεται στα 2.000 ευρώ. Για εισόδημα 20.000 ευρώ με το όριο του 30% η αξία των ηλεκτρονικών αποδείξεων ανέρχεται σε 6.000 ευρώ ενώ με το όριο στο 20% πέφτει στα 4.000 ευρώ.

Περισσότερες συναλλαγές, μικρότερης αξίας

Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές του ΙΟΒΕ εν μέσω πανδημίας η συχνότητα των ψηφιακών πληρωμών αυξήθηκε το 2020 αλλά με συναλλαγές χαμηλότερης αξίας,  με αποτέλεσμα η μέση αξία συναλλαγής την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου να μειωθεί στα σχεδόν 2/3 των προηγούμενων ετών. Όμως, και μετά το Σεπτέμβριο η εικόνα όχι μόνο δεν διαφοροποιήθηκε αλλά επιδεινώθηκε με την επιβολή του δεύτερου lockdown στις 7 Νοεμβρίου και τη χαμένη χριστουγεννιάτικη αγορά.

Από την έρευνα προκύπτει ότι, με την επιβολή των πρώτων περιοριστικών μέτρων, ο αριθμός πληρωμών με κάρτα μειώθηκε σε σύγκριση με ένα έτος πριν κατά 7% τον Μάρτιο του 2020 και κατά 19% τον Απρίλιο, αλλά επανήλθε σε διψήφιους ρυθμούς ανόδου (13%-14%) με το άνοιγμα της οικονομίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η αύξηση της συχνότητας στη διάρκεια της πανδημίας αφορούσε κυρίως συναλλαγές μικρότερης αξίας, ενώ η αξία των συναλλαγών με φυσική παρουσία υποχώρησε σημαντικά.

Έτσι παρά τη μεγάλη άνοδο των διαδικτυακών πληρωμών με κάρτα (άνω του 20% σε αριθμό και άνω του 30% σε αξία, το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2020), η αξία των συναλλαγών στο σύνολο της αγοράς κατέγραψε υψηλούς ρυθμούς συρρίκνωσης της τάξης του 22%-25% ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες του 2020.

Για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την τόνωση των φορολογικών εσόδων το ΙΟΒΕ προτείνει θέσπιση κινήτρων όπως:

• Επιστροφή χρημάτων σε καταναλωτές που πληρώνουν ηλεκτρονικά σε στοχευμένους κλάδους ή γεωγραφικές περιοχές.
• Έκπτωση φόρου εισοδήματος που χορηγείται σε περίπτωση μεγάλης χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών σε συγκεκριμένους κλάδους.
• Εφαρμογή ενός πιο στοχευμένου προγράμματος λοταρίας, τόσο ως προς το πεδίο εφαρμογής όσο και ως προς τη δημοσιότητα.
• Λοταρία για αυτοαπασχολούμενους που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης των Ηλεκτρονικών Μέσων Πληρωμής.
• Πίστωση ή έκπτωση φόρου σε πωλητές αγαθών και παρόχων υπηρεσιών που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης των ΗΜΠ τόσο σε σχέση με το επίπεδο χρήσης όσο και με την ετήσια αύξησή του.
• Εφαρμογή ηλεκτρονικής τιμολόγησης.