Ένα ακόμα θερμό καλοκαίρι περνούν οι επιβάτες των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας και, όπως φαίνεται, δεν θα είναι το τελευταίο. Όσο οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, τόσο δυσκολότερες είναι οι συνθήκες ακόμα και στα μέσα σταθερής τροχιάς, που κάποτε ήταν το «διαμάντι» των συγκοινωνιών της Αθήνας. Ελλείψει χρηματοδότησης, η προμήθεια νέων συρμών που θα δώσει ανάσα στην υπό ασφυξία Γραμμή 3 πάει με αργούς ρυθμούς, ενώ και η επιχείρησης «κλιματισμός» στους συρμούς τίθεται εν αμφιβόλω.
Η μόνη ουσιαστική λύση θα είναι η ανανέωση του στόλου, όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι ενδεικτικό ότι τα πρώτα 250 καινούργια λεωφορεία παραλήφθηκαν τον περασμένο Μάρτιο, όταν ο διαγωνισμός ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021, και η παραλαβή θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2025, δηλαδή σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά. Άρα ο εφικτός ορίζοντας είναι μεσοπρόθεσμος, εφόσον βέβαια έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση.
Το «κλείδωμα» των πόρων του ΕΣΠΑ είναι και η πρώτη εκκρεμότητα για την πολυσυζητημένη προμήθεια επτά διρευματικών συρμών για το μετρό που μπορούν να τρέξουν τη γραμμή του αεροδρομίου, στην οποία ειδικά το καλοκαίρι οι επιβάτες είναι ο ένας πάνω στον άλλο. Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ξεκίνησε τον περασμένο Φεβρουάριο τη διαδικασία ένταξης στο ΕΣΠΑ, προκειμένου να δεσμεύσει 187 εκατ. ευρώ, όμως τα βήματα που απαιτούνται είναι πολλά και οι πόροι του προγράμματος περιορισμένοι.
Ανταγωνισμός και ασφάλεια
Η προσθήκη στη Γραμμή 3 των έξι σταθμών της επέκτασης προς Πειραιά, χωρίς την ενίσχυση με περισσότερους συρμούς, έφτασε το δίκτυο στα όριά του. Είχε δε ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά πέντε των δρομολογίων που φτάνουν στο αεροδρόμιο, με τη συχνότητα στα 36 λεπτά. Τα επιπλέον χιλιόμετρα έχουν καταπονήσει τους υφιστάμενους επτά συρμούς, οι οποίοι έχουν γράψει ακόμα και 3 εκατομμύρια χλμ., με αποτέλεσμα κάποιοι να πρέπει και να αντικατασταθούν.
Όπως είπε, κατά την πρόσφατη δημοσιογραφική ενημέρωση, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, «για να βγει ο διαγωνισμός της Ελληνικό Μετρό πρέπει να λυθεί σωρεία προβλημάτων». Θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να ξεπεραστούν οι ενστάσεις της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων (ΚΕΜΚΕ), σχετικά με τη χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου. Δεδομένου ότι οι εν λόγω συρμοί βγαίνουν στο υπέργειο δίκτυο του προαστιακού, που ανήκει στον ΟΣΕ, θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει προνομιακή μεταχείριση της ΣΤΑΣΥ έναντι των υπολοίπων χρηστών.
Συγχρόνως, θα πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια οι σύγχρονες προδιαγραφές των συστημάτων ασφαλείας που θα φέρουν οι νέοι συρμοί, οι οποίοι έχουν την ιδιότητα να περνούν αυτόματα από το υπόγειο δίκτυο του μετρό στο υπέργειο του αεροδρομίου. «Δεν είναι μια εύκολη άσκηση με έναν ΟΣΕ σε μετάβαση, αλλά όλα αυτά έχουν δρομολογηθεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ταχιάος, αποφεύγοντας όμως να δώσει πιθανό ορίζοντα.
Σε αδιέξοδο η ανακαίνιση των συρμών
Πίσω πηγαίνει και η αναβάθμιση των 14 συρμών, ηλικίας 40 ετών, της 8ης παραλαβής του Ηλεκτρικού. Στην περίπτωση αυτής της εργολαβίας, το στραβό ξεκίνημα συνεχίζεται. Ο ανάδοχος της σύμβασης, ύψους 70 εκατ. ευρώ, η ισπανική Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), ξεκίνησε με καθυστέρηση από τα αποδυτήρια, λόγω αδυναμίας συνεννόησης με τον ντόπιο υπεργολάβο, στο εργοστάσιο του οποίου στον Βόλο θα γίνονταν οι απαραίτητες εργασίες.
Μέχρι να βγει «λευκός καπνός» και να προχωρήσει σε άλλη συνεργασία, η εταιρεία άρχισε να ζητά αναθεωρήσεις προϋπολογισμού και χρονοδιαγραμμάτων. Όμως, το Ελεγκτικό Συνέδριο έβαλε «φρένο» στην επικαιροποιημένη σύμβαση, με το αυξημένο αντάλλαγμα κατά 6,2 εκατ. ευρώ, που απέστειλε η ΣΤΑΣΥ και μετά από αρκετά μπρος-πίσω, αναμένεται η απόφαση του Ελεγκτικού που θα καθορίσει το μέλλον της συμφωνίας.
«Μέχρι σήμερα, δεν είμαστε εκεί που θα έπρεπε ως προς αυτή τη σύμβαση της ΣΤΑΣΥ με τον ιδιώτη», σχολίασε ο κ. Ταχιάος. Υπενθυμίζεται ότι, βάσει της σύμβασης, αναμενόταν εντός Ιουλίου το πρότυπο βαγόνι, ώστε να γίνει η απαραίτητη αξιολόγηση από τη ΣΤΑΣΥ, με στόχο ο πρώτος ανακαινισμένος συρμός να παραδιδόταν μέσα στο 2025.
Ένα ακόμη καλοκαίρι χωρίς κλιματισμό
Όποιες ενδιάμεσες λύσεις κι αν αναζητηθούν πάντως για τη βελτίωση των συνθηκών στα υφιστάμενα μέσα μεταφοράς, τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον… ξενοδόχο, που δεν είναι άλλος από τους διαθέσιμους πόρους. Κεντρικό ζήτημα, το οποίο απασχολεί τόσο τις διοικήσεις, όσο και τον νέο υφυπουργό Μεταφορών, Βασίλη Οικονόμου, αποτελεί η έλλειψη κλιματισμού, που τα τελευταία χρόνια δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας.
Μάλιστα, τα τελευταία καλοκαίρια, που ο υδράργυρος ανεβαίνει όλο και ψηλότερα, ακόμα και στο υπόγειο δίκτυο του μετρό υπάρχουν παράπονα. Έτσι, προκειμένου να υπάρξει μία αρχική χαρτογράφηση των αναγκών σε όλα τα μέσα, για να προκύψει και το ποσό που θα πρέπει να εξασφαλισθεί για την εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών, ο κ. Οικονόμου απέστειλε επιστολή προς όλους τους συγκοινωνιακούς φορείς.
Ενδεικτικό πάντως του μεγέθους των αναγκών, μόνο βάσει των εκτιμήσεων που έχει κάνει η ΣΤΑΣΥ, η οποία ψάχνει λύση για να δροσίσει τους παλιούς συρμούς του μετρό, το κόστος ξεπερνά τα 30 εκατ. ευρώ. Τον τελευταίο χρόνο, η εταιρεία αναζήτησε την τεχνική φόρμουλα για να εγκαταστήσει κλιματισμό στους 28 συρμούς της σειράς 1, που κυκλοφόρησαν το 2000, υπό διαφορετικές κλιματικές συνθήκες με αποτέλεσμα να μην διαθέτουν εκ κατασκευής.
Η θερμοκρασίες... Σαχάρας που επικρατούν σε ώρες αιχμής, με τα βαγόνια γεμάτα κόσμο, έχουν επιβάλει τα τελευταία χρόνια να περιορίζεται η κυκλοφορία αυτών των συρμών τις δύσκολες ώρες. Ενώ οι τέσσερις συρμοί που εξυπηρετούν το δίκτυο του ηλεκτρικού με τις υψηλές θερμοκρασίες αποσύρονται τελείως. Αυτό συμπιέζει έτι περαιτέρω το δίκτυο, που βρίσκεται ήδη σε οριακές συχνότητες.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και όταν βρεθούν οι πόροι, όπως επισήμανε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, θα χρειαστεί ένας ορίζοντας 12-18 μηνών για να δούμε αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει πως έτσι θα περάσουμε όχι μόνο αυτό, αλλά και το επόμενο καλοκαίρι.