Συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων αποσπά η Τουρκία από την Λιβύη σε αντάλλαγμα για την στρατιωτική προστασία που παρέχει στη κυβέρνηση Σάρατζ σε μια περίοδο έντονης εξάντλησης των συναλλαγματικών αποθεμάτων και έντονης πίεσης στη τουρκική λίρα.
Τον Ιούνιο, Άγκυρα και Τρίπολη είχαν έρθει σε συμφωνία για να λάβει η Τουρκία 12 δισ. δολάρια από την Λιβύη για το κόστος των στρατιωτικών της επιχειρήσεων στη χώρα, βοηθώντας να σταθεροποιηθεί η τουρκική λίρα. Τώρα, με την τουρκική λίρα να βρίσκεται σε κάθετη πτώση, η κυβέρνηση της Τρίπολης δίνει και πάλι «χείρα βοηθείας» ανοίγοντας τον δρόμο στους Τούρκους κατασκευαστές να αναλάβουν έργα και να προχωρήσουν σε επενδύσεις στη Λιβύη.
Η συμφωνία υπεγράφη την περασμένη εβδομάδα από την Τούρκο υπουργό Εμπορίου Ρουχσάρ Πεκτζάν και τον Λίβυο υπουργό Σχεδιασμού Αλ-Ταχίρ Αλ-Τζουχάιμι, λύνοντας το ζήτημα που είχε δημιουργηθεί από την αποχώρηση των τουρκικών εταιρειών το 2011 όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα.
Βάσει της συμφωνίας, περίπου 100 τουρκικές εταιρείες που είχαν εγκαταλείψει τα σχέδια τους μετά τον εμφύλιο μπορούν να συνεχίσουν από εκεί που είχαν σταματήσει, με την κυβέρνηση της Τρίπολης να είναι διατεθειμένη να δώσει και αποζημίωση για τις ζημίες που προκλήθηκαν λόγω της αιφνίδιας διακοπής των εργασιών τους. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή τη φορά, η Τουρκία δεν πρόκειται να λάβει χρήματα που θα ενισχύσουν άμεσα τα ταμεία της όπως είχε συμβεί με την συμφωνία του Ιουνίου.
Η συμφωνία προβλέπει επίσης την κατασκευή νέων υποδομών συνολικού ύψους 16 δισ. δολαρίων, καθώς και την ολοκλήρωση των ημιτελών έργων αξίας 19 δισ. δολαρίων, με τα συνολικά έργα αξίας 35 δισ. δολαρίων να δίνουν «ανάσα» στον τουρκικό κατασκευαστικό κλάδο που δίνει μάχη τα τελευταία χρόνια με την κατάρρευση της τουρκικής λίρας.
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας στην Άγκυρα, η Πεκτζάν σημείωσε ότι η συμφωνία αυτή αποτελεί μία «νέα ευκαιρία που θα δείξει σε ολόκληρο τον κόσμο τη συνεργασία Τουρκίας-Λιβύης», σημειώνοντας ότι οι Τούρκοι εργολάβοι έχουν αναλάβει πάνω από 10.000 έργα σε 127 χώρες στον κόσμο, η αξία των οποίων ανέρχεται συνολικά σε 407 δισ. δολάρια.
Ο Μιτάτ Γενιγκιούν, πρόεδρος της Τουρκικής Ένωσης Εργολάβων (TMB), που εκπροσωπεί τους κορυφαίους εργολάβους της Τουρκίας, δήλωσε ότι η συμφωνία σηματοδοτεί μία νέα σελίδα για τον κατασκευαστικό κλάδο της Τουρκίας.
Όπως ανέφερε στην εφημερίδα Sabah, ο κ. Γενιγκιούν, περίπου 25.000 εργαζόμενοι των τουρκικών κατασκευαστικών εταιρειών επέστρεψαν πίσω όταν και ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη το 2011 εξαιτίας των προβλημάτων ασφαλείας που είχαν δημιουργηθεί.
Πρόσθεσε επίσης πως οι τουρκικές εταιρείες περιμένουν να λάβουν 1 δισ. δολάρια από την Λιβύη σαν αποζημιώσεις για τις απώλειες που υπέστησαν και 1,7 δισ. δολάρια σε προκαταβολές και διασφαλίσεις για τα σχέδια που τρέχουν και ακόμα 1,3 δισ. δολάρια για τις φθορές σε εξοπλισμό, μηχανήματα και προμήθειες.
Επιπλέον ο κ. Γενιγκιούν ανέφερε πως οι 100 εταιρείες του συνδέσμου τρέχουν επενδυτικά σχέδια ύψους 19 δις. δολαρίων στη Λιβύη αυτή την στιγμή.
Η συμφωνία αυτή μεταξύ Άγκυρας και της κυβέρνησης της Τρίπολης, έρχεται σαν «δώρο» για τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες καθώς η τουρκική λίρα καταρρέει έναντι του συναλλάγματος, ενώ εντείνονται και οι ανησυχίες για τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας.
Σύμφωνα με τον τουρκικό ιστότοπο Ahvalnews, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ πυροδότησε την συζήτηση για την οικονομία της χώρας κάνοντας αναφορές στο ξένο συνάλλαγμα. Κατά την διάρκεια ζωντανής συνέντευξης, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών ανέφερε πως η αύξηση της ισοτιμίας μεταξύ τουρκικής λίρας και ξένου συναλλάγματος δεν αποτελεί απειλή για την χώρα και τα ανταγωνιστικά επιτόκια και το χαμηλής αξίας νόμισμα θα δώσει στην Τουρκία την δυνατότητα να αναπτύξει ακόμα πιο γρήγορα την οικονομία της.
Τα σχόλια του Τούρκου υπουργού Οικονομικών επανέφεραν το ερώτημα γιατί η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας και οι δημόσιες τράπεζες της χώρας επέλεξαν να στηρίξουν την τουρκική λίρα, πουλώντας 100 δισ. δολάρια ξένου συναλλάγματος σε χαμηλότερη ισοτιμία, αντί να συγκρατήσουν τις συναλλαγματικές τιμές ώστε να αποτρέψουν περαιτέρω απώλειες της τουρκικής λίρας.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας την περασμένη εβδομάδα έλαβε την απόφαση να επιτρέψει στις τράπεζες να μπορούν να χρεώσουν προμήθεια 1,5% έως 5% σε αναλήψεις ξένου συναλλάγματος. Παράλληλα είχε επιβάλλει και επιπλέον φόρο 0,2% στην αγορά ξένου συναλλάγματος όπου με προεδρικό διάταγμα τον Μάιο είχε αυξηθεί σε 1%.
Αν και ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών σημειώνει πως δεν υπάρχει πρόβλημα στη χώρα, το πρόβλημα της μείωσης των αποθεματικών σε ξένο νόμισμα εξελίσσεται γρήγορα σε κρίση, συμβάλλοντας κυρίως στην ευπάθεια της τουρκικής οικονομίας.
Παράλληλα εντείνεται και η συζήτηση στους οικονομολόγους, για την αυξανόμενη ανησυχία πως όσοι διαθέτουν καταθέσεις στις τουρκικές τράπεζες σε ξένο νόμισμα, θα αποσύρουν τις καταθέσεις τους ώστε να αποφύγουν την ενδεχόμενη επιβολή πρόσθετου φόρου στις καταθέσεις συναλλάγματος και τις πρόσθετες τραπεζικές προμήθειες.
Επιπλέον, όπως αναφέρει και το Ahvalnews, τηρείται στάση αναμονής για το πώς ακριβώς η συμφωνία που υπογράφηκε με τη κυβέρνηση της Τρίπολης, η οποία υπόσχεται έσοδα από κατασκευές συνολικού ύψους 35 δισ. δολαρίων, θα εξαλείψει αυτές τις ανησυχίες.