Μετά από αρκετές παλινωδίες, καθυστερήσεις, συγκρούσεις και αλληλοκατηγορίες, η Ευρώπη μοιάζει να κατανοεί ότι οφείλει να αντιδράσει δυναμικά στην κρίση που δημιουργεί η πανδημία.
Όλα δείχνουν ότι οι δύο «μεγάλες κυρίες» της ΕΕ, η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ και η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ αποφάσισαν να αναλάβουν ενεργό ρόλο ώστε να πείσουν ακόμη και τους πιο δύσπιστους ότι η αντίδραση της Ευρώπης θα είναι η κατάλληλη, ώστε η τρέχουσα πρωτόγνωρη κρίση να έχει τις λιγότερες δυνατές συνέπειες για οικονομίες, επιχειρήσεις αλλά και πολίτες.
Τα μέτρα για την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης από την κρίση του κορονοϊού ανακοινώθηκαν σε Φρανκφούρτη και Βερολίνο με διαφορά λίγων ωρών, ενώ η Γερμανία κάνοντας μία ιστορική στροφή δέχεται, πλέον, το σχέδιο της Κομισιόν, στο πλαίσιο του οποίου ενεργοποιείται και ο κοινός δανεισμός στην ευρωζώνη.
Η Γερμανία έπρεπε να ενεργήσει «θαρραλέα και αποφασιστικά», δήλωσε η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό ARD, υπερασπιζόμενη το νέο πρόγραμμα στήριξης που αυξάνει κατακόρυφα τις δημόσιες δαπάνες, για να προσθέσει «ευτυχώς στις καλές στιγμές έχουμε ενεργήσει με τρόπο που μας επιτρέπει να το κάνουμε τώρα».
Στην ουσία πρόκειται για μία επίδειξη δύναμης από την Ευρώπη, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Bloomberg, ενώ αποτελεί και μία ένδειξη ότι η ευρωζώνη αποφάσισε, επιτέλους, να κινηθεί συλλογικά, ξεχνώντας τις ιδεοληψίες που υπάρχουν.
«Η αλλαγή στη χάραξη πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν εξαιρετικά σημαντική», εκτιμά ο Νέβιλ Χιλ, οικονομολόγος της Credit Suisse και προσθέτει «Δεν είναι μόνο ικανή να επιτρέψει στην οικονομία της ζώνης του ευρώ να ανακάμψει από την βραχυπρόθεσμη κρίση, αλλά αυξάνει την προοπτική ενός καλύτερου, και ενός πιο ισορροπημένου, πολιτικού πλαισίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μόλις ανακάμψει».
Οι «μεγάλες κυρίες» της ευρωζώνης
Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο γυναίκες που γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει η διαχείριση μίας οικονομικής κρίσης. Η Μέρκελ χρειάστηκε δύο ημέρες τεταμένων διαπραγματεύσεων για να επιτύχει την έγκριση ενός πρόσθετου πακέτου στήριξης ύψους 130 δισ., ενώ κατόρθωσε να πείσει τα μέλη της κυβέρνησης συνασπισμού να δεχθούν την πρόταση της Κομισιόν και την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους.
Την ίδια ώρα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προχωρά στην αύξηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων για την πανδημία κατά 600 δισ. ευρώ. Η Λαγκάρντ, επισημαίνουν αναλυτές, έχει οδηγήσει την ΕΚΤ με πυγμή ανάλογη με αυτήν που επέδειξε ο Μάριο Ντράγκι κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους στην ευρωζώνης, ξεκαθαρίζοντας και αυτή με τη σειρά της στους ηγέτες της ΕΕ ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί μόνη της να σώσει την οικονομία, χωρίς οι ίδιοι να εφαρμόσουν τις πρέπουσες πολιτικές σε δημοσιονομικό επίπεδο.
«Η ΕΚΤ ενεργεί πολύ πιο επιθετικά από ό, τι έχει κάνει ποτέ, όπως και η γερμανική κυβέρνηση», εκτιμά ο Νικ Κούνις οικονομολόγος της ABN ΑΜRO. «Η πολιτική απάντηση ήταν πολύ πιο γρήγορη και συντονισμένη και εστιασμένη σε σύγκριση με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση».
Η Γερμανία - η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής - βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από εταίρους όπως η Ιταλία, αν και αξιωματούχοι στο Βερολίνο εξακολουθούν να προβλέπουν ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη χειρότερη ύφεση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το νέο πακέτο στήριξης, συμπεριλαμβάνει 57 μέτρα που κυμαίνονται από τη μείωση ΦΠΑ έως την παροχή οικονομικής στήριξης σε οικογένειες.
Πρόκειται για μία μεγάλη αλλαγή πολιτικής, καθώς η Γερμανία παραδοσιακά επιτυγχάνει ισορροπημένους προϋπολογισμούς, ενώ υπάρχει ειδική συνταγματική ρήτρα για το ύψος του δανεισμού της χώρας σε ετήσια βάση.
Τα επόμενα σύνορα της Ευρώπης για τη χάραξη πολιτικής είναι πιθανό να επικεντρωθούν στο ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ. Δεν έχει ακόμη εγκριθεί από όλες τις κυβερνήσεις αλλά εάν αυτό συμβεί – έστω και με κάποιες αλλαγές ώστε να ικανοποιηθούν τα πιο συντηρητικά μέλη της Ένωσης – θα μπορούσε να αποτελέσει την πρώτη προσπάθεια να καλυφθούν οι ανισορροπίες στο εσωτερικό της ΕΕ.