Μέχρι σήμερα ο βασικός πονοκέφαλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν η αναχαίτιση του πληθωρισμού, αλλά και το να προβλέψει τις επιπτώσεις από τους προαναγγελθέντες αμερικανικούς δασμούς ενάντια στην ΕΕ.
Όμως υπάρχει μία ακόμη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει η επικεφαλής της, Κριστίν Λαγκάρντ. Πρόκειται για την ολοκλήρωση της θητείας επτά εκ των 26 μελών του συμβουλίου της ΕΚΤ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αλλαγή «προσωπικού» της ΕΚΤ από το 2019, που θα μπορούσε να αλλάξει και τις ισορροπίες μεταξύ γερακιών και περιστεριών.
Λήξη θητείας για 7 κεντρικούς τραπεζίτες
Μετά τη χειρότερη αύξηση του πληθωρισμού στην ιστορία της ευρωζώνης, ακόμη και ορισμένοι από εκείνους που καταφέρνουν να παραμείνουν στη θέση τους ως κεντρικοί τραπεζίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με σημαντικά εμπόδια. Ο Μάρτινς Κάζακς της Λετονίας, ο οποίος τελικά θα παραμείνει στη θέση για άλλα πέντε χρόνια, βρισκόταν σε εκκρεμότητα από τότε που έληξε η πρώτη του θητεία τον Δεκέμβριο, με τους πολιτικούς στη χώρα της Βαλτικής να προσπαθούν -αλλά τελικά να αποτυγχάνουν- να τον αντικαταστήσουν.
Αν και μια ριζική αλλαγή πορείας είναι απίθανη στη Φρανκφούρτη, το αποτέλεσμα είναι ότι οι αναλυτές που παρακολουθούν την ΕΚΤ θα έχουν πιο δύσκολο έργο και η ισορροπία μεταξύ γερακιών και περιστεριών μπορεί να μετατοπιστεί. Αυτό απέχει πολύ από την ιδανική συγκυρία, καθώς οι πιθανοί δασμοί του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ απειλούν να ισοπεδώσουν τις ήδη ισχνές προσδοκίες για την οικονομική ανάπτυξη.
«Οι αλλαγές αυτές έρχονται στη χειρότερη δυνατή στιγμή, καθώς η ΕΚΤ θα βρεθεί αντιμέτωπη με δύσκολες αποφάσεις φέτος - οι οικονομικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί και θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο με τις αναμενόμενες πολιτικές του Τραμπ, ενώ ταυτόχρονα ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός», δήλωσε ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών στην ING. «Μια ΕΚΤ με έως και επτά πρωτάρηδες θα μπορούσε να είναι πιο επιρρεπής στο να κάνει λάθη».
Κρίσιμες ώρες για την ευρωζώνη
Τα τελευταία δεδομένα από την ευρωζώνη δείχνουν ξεκάθαρα τη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ: Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν απέτυχε απροσδόκητα να αυξηθεί στο τέλος του 2024, ενώ ο πληθωρισμός παραπλάνησε τους αναλυτές, καθώς αυξήθηκε τον Ιανουάριο.
Οι αξιωματούχοι παραμένουν βέβαιοι ότι οι τιμές καταναλωτή θα υποχωρήσουν στο πλαίσιο του στόχου του 2% τους επόμενους μήνες και σχεδιάζουν να συνεχίσουν τη νομισματική χαλάρωση που έχει ήδη φέρει το επιτόκιο καταθέσεων στο 2,75% από 4% στα μέσα του 2024.
«Όταν νέα μέλη εντάσσονται στο Διοικητικό Συμβούλιο, δεν είναι αμέσως σαφές τι πρεσβεύουν και συχνά είναι απρόθυμα να δώσουν μηνύματα στην αρχή», δήλωσε ο Jari Stehn, επικεφαλής Ευρωπαίος οικονομολόγος της Goldman Sachs. «Η λιγότερη καθοδήγηση καθιστά τις ακριβείς προβλέψεις πιο δύσκολες».
Ο Ισπανός Χοσέ Λουίς Εσκρίβα είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση. Αφού ανέλαβε το ρόλο του τον Σεπτέμβριο, απέφυγε να κάνει δημόσιες δηλώσεις για αρκετό καιρό, παρά τις τεράστιες γνώσεις του σε θέματα νομισματικής πολιτικής ως οικονομολόγος τόσο στην κεντρική τράπεζα της χώρας του όσο και στην ΕΚΤ.
Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η τρέχουσα πτωτική πορεία του κόστους δανεισμού είναι σαφής και -παρά την εναλλαγή- η συνέχεια στην ΕΚΤ είναι εγγυημένη, ιδίως καθώς καμία από τις αλλαγές στο προσωπικό δεν θα αγγίξει το πανίσχυρο Εκτελεστικό Συμβούλιο.
«Η ΕΚΤ είναι καλά προστατευμένη όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων και την ανεξαρτησία της», δήλωσε ο Anatoli Annenkov, οικονομολόγος της Societe Generale. «Υπό αυτή την έννοια, ο θεσμός είναι πιο σημαντικός από το πρόσωπο». Ακόμα κι έτσι, μετά τις μειώσεις των επιτοκίων με «αυτόματο πιλότο» τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο, ο οικονομολόγος της HSBC Fabio Balboni εκτιμά ότι «τα πράγματα θα μπορούσαν να αναθερμανθούν την άνοιξη», καθώς γεράκια και περιστέρια διαγκωνίζονται .
Μια συζήτηση που φαίνεται ότι θα ενταθεί είναι για το λεγόμενο ουδέτερο επιτόκιο, το οποίο ούτε περιορίζει ούτε τονώνει την οικονομική ανάπτυξη. Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το πού βρίσκεται αυτό το θεωρητικό επίπεδο, με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να διαφωνούν επίσης για το αν θα πρέπει να το υπολείψουν.
Αυτό καθιστά σημαντικές τις πιθανές αναταραχές της ισορροπίας, με τέσσερα από τα επτά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου - συμπεριλαμβανομένου του Κ. Νοτ και του Αυστριακού Ρ. Χόλτζμαν - να κλίνουν προς τα γεράκια. Ο τελευταίος θα αντικατασταθεί από τον υπουργό Εργασίας και Οικονομίας Μάρτιν Κότσερ, ο οποίος σπάνια σχολιάζει τη νομισματική πολιτική, πέρα από το να επαινεί τις προσπάθειες της ΕΚΤ για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Η αναμόρφωση θα μπορούσε επίσης να επιβραδύνει τις αντιδράσεις της ΕΚΤ, εάν ο Τραμπ κάνει πράξη τις εμπορικές απειλές του κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άλλοι που πιθανώς οδεύουν προς την έξοδο είναι ο Πορτογάλος Μάριο Σεντένο, πρώην πρόεδρος του Eurogroup, και ο Φινλανδός Όλι Ρεν, ο οποίος ήταν επίτροπος του μπλοκ κατά τη διάρκεια της κρίσης δημόσιου χρέους. Ο τελευταίος, ωστόσο, φαίνεται να έχει καλύτερες προοπτικές παραμονής.
Η άλλη πλευρά αυτού του επιχειρήματος, ωστόσο, είναι ότι πάρα πολλοί πολιτικοί συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο, θέτοντας ενδεχομένως σε δοκιμασία την ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ τόνισε πρόσφατα τη σημασία της δυνατότητας να ενεργεί χωρίς πολιτική ανάμειξη όταν το οικονομικό σκηνικό είναι ασταθές. Είναι «επιτακτική ανάγκη οι κεντρικές τράπεζες να έχουν την ανεξαρτησία να εκπληρώνουν πλήρως τις εντολές τους για τη σταθερότητα των τιμών», δήλωσε η ίδια.
Η συναίνεση είναι ότι η ΕΚΤ θα πάρει τις φετινές αλλαγές στο προσωπικό της σταδιακά, με τις αγορές να εξακολουθούν να επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στα δεδομένα και όχι στο προσωπικό. Όμως ο ανασχηματισμός θα μπορούσε να προσφέρει μια γεύση από ένα πιο σημαντικό «τράνταγμα» που θα έρθει το 2026 και το 2027: Εκείνη την περίοδο θα λήξει όχι μόνο η θητεία της Λαγκάρντ, αλλά και οι θητείες του αντιπροέδρου Λουίς ντε Γκίντος, του επικεφαλής οικονομολόγου Φίλιπ Λέιν και του μέλους του Εκτελεστικού Συμβουλίου Ιζαμπέλ Σνάμπελ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
