Άνοιξαν οι κάλπες για τις βουλευτικές εκλογές στην Ολλανδία, σηματοδοτώντας την τρίτη εκλογική αναμέτρηση στη χώρα σε διάστημα μικρότερο των πέντε ετών. Οι εκλογές διεξάγονται σε ένα ιδιαίτερα ρευστό πολιτικό τοπίο, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στη διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης τους επόμενους μήνες.
Η ανάγκη για νέες εκλογές προέκυψε μετά την πτώση της δεξιάς κυβέρνησης συνασπισμού, εξέλιξη που πυροδοτήθηκε από τον ακροδεξιό ηγέτη Γκερτ Βίλντερς τον Ιούνιο. Το «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV), το οποίο είχε αναδειχθεί σε ισχυρότερο στο κοινοβούλιο, αποχώρησε εξαιτίας διαφορών στη μεταναστευτική πολιτική.
Παρά τη σαρωτική νίκη του Βίλντερς στις εκλογές του Νοεμβρίου 2023, δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση ή να αναλάβει την πρωθυπουργία. Η μεταβατική κυβέρνηση υπό τον Ντικ Σχοφ, ανεξάρτητο γραφειοκράτη, δεν κατάφερε να υλοποιήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και ανατράπηκε μέσα σε λιγότερο από ένα έτος.
Η σημερινή ψηφοφορία αφορά τις 150 έδρες της κάτω βουλής. Τα εκλογικά κέντρα άνοιξαν στις 08:30 ώρα Ελλάδας και θα κλείσουν στις 22:00, οπότε και θα δημοσιοποιηθεί το πρώτο exit poll. Η καταμέτρηση γίνεται χειροκίνητα, με τα πρώτα αποτελέσματα να αναμένονται κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Για την κατάκτηση μιας έδρας απαιτούνται περίπου 70.000 ψήφοι. Το 2023 στη βουλή εισήλθαν 15 κόμματα, ενώ φέτος υποψήφια είναι 27, με παρόμοιο αριθμό να εκτιμάται ότι θα εκπροσωπηθεί τελικά.
Το PVV του Βίλντερς προηγείται στις δημοσκοπήσεις από την πτώση της κυβέρνησης, ωστόσο το προβάδισμά του έχει μειωθεί την τελευταία εβδομάδα. Εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει 25 έως 29 έδρες, έναντι των 37 που είχε το 2023.
Για τα άλλα μεγάλα κόμματα, προβλέπεται το GroenLinks/PvdA (Πράσινη Αριστερά-Εργατικό Κόμμα) και το D66 (Δημοκράτες 66) να συγκεντρώσουν περίπου 25 έδρες, ενώ οι Χριστιανοδημοκράτες (CDA) αναμένονται στις 19 έδρες.
Το δεξιό VVD, υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού και νυν επικεφαλής του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, έχει χάσει έδαφος και εκτιμάται ότι θα περιοριστεί σε 15 έδρες, από 24 το 2023.
Η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή, καθώς πάνω από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων δήλωναν αναποφάσιστοι λίγο πριν τις εκλογές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπές της τελευταίας στιγμής.
Δυσκολίες στον σχηματισμό κυβέρνησης
Λόγω της απουσίας απόλυτης πλειοψηφίας, η Ολλανδία κυβερνάται παραδοσιακά από συνασπισμούς, των οποίων ο σχηματισμός συχνά διαρκεί μήνες. Η τρέχουσα εκλογική αναμέτρηση αναμένεται να οδηγήσει σε μακρές διαπραγματεύσεις, καθώς αρκετά μεγάλα κόμματα έχουν αποκλείσει τη συνεργασία μεταξύ τους και το πολιτικό κλίμα είναι ιδιαίτερα πολωμένο.
Οι πιθανότητες του Βίλντερς να αναλάβει την πρωθυπουργία θεωρούνται περιορισμένες, καθώς τα CDA, VVD και GroenLinks/PvdA έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θα συνεργαστούν μαζί του. Χωρίς τη στήριξη του CDA, το PVV δεν μπορεί να εξασφαλίσει πλειοψηφία, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο η πρωτοβουλία σχηματισμού κυβέρνησης να περάσει στο δεύτερο ή και τρίτο κόμμα.
Η διαδικασία αναμένεται να είναι χρονοβόρα, καθώς το VVD έχει επίσης αποκλείσει σύμπραξη με το GroenLinks/PvdA, περιορίζοντας περαιτέρω τις επιλογές για σταθερό συνασπισμό.
Χωρίς προθεσμία για τον σχηματισμό συμμαχιών
Στην Ολλανδία δεν υπάρχει θεσμοθετημένη προθεσμία για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Τα κόμματα έχουν τη δυνατότητα να μεταβάλλουν τις συμμαχίες τους κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Οι τρεις τελευταίες κυβερνητικές συμμαχίες χρειάστηκαν πάνω από επτά μήνες για να σχηματιστούν. Ο τελευταίος συνασπισμός υπό τον Ρούτε κατείχε ρεκόρ διάρκειας, με 299 ημέρες από τις εκλογές του Μαρτίου 2021 έως τον σχηματισμό κυβέρνησης τον Ιανουάριο 2022.
Λίγα μόλις χρόνια αργότερα, η κυβέρνηση κατέρρευσε, οδηγώντας στη σημερινή εκλογική διαδικασία που αναμένεται να καθορίσει τη νέα πολιτική ισορροπία στη χώρα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
