Μια εξαιρετικά δύσκολη εβδομάδα άρχισε στις αγορές, μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις του Σαββατοκύριακου στην ουκρανική κρίση και την ενεργοποίηση διεθνών κυρώσεων πρωτοφανούς κλίμακας, οι οποίες μετατρέπουν τη Ρωσία σε παρία της παγκόσμιας οικονομίας. Από τις πρώτες συναλλαγές στην Ασία φάνηκε ότι οι αγορές θα αντιδράσουν με μια φυγή κεφαλαίων προς ασφαλείς τοποθετήσεις και οι τιμές στην ενέργεια θα εκτιναχθούν, ενώ οι συνέπειες των κυρώσεων για τη Ρωσία θα είναι καταστροφικές, καθώς το ρούβλι αναμένεται να υποχωρήσει δραματικά και το τραπεζικό σύστημα θα βρεθεί σε ακραία δοκιμασία.
Όπως εκτιμούν αναλυτές, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, με κυριότερες τον αποκλεισμό τραπεζών από το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών SWIFT και την απαγόρευση όλων των συναλλαγών με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας οδηγούν σε μια πρωτοφανή διαδικασία απομόνωσης μιας μεγάλης οικονομίας από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και αναμφίβολα θα έχουν συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία, με κύριο ιμάντα μετάδοσης τις ενεργειακές αγορές. Όμως, τις βαρύτερες συνέπειες θα υποστεί η Ρωσία, που βρίσκεται πλέον στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης, εάν δεν αποφασίσει ο Βλ. Πούτιν να κάνει μια στροφή 180 μοιρών στην πολιτική του και να ανοίξει το δρόμο για τον τερματισμό των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία, μέσα από τις ειρηνευτικές συνομιλίες που αναμένεται να αρχίσουν σήμερα στο έδαφος της Λευκορωσίας.
Από τις πρώτες πρωινές ώρες έχουν ενεργοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση οι κυρώσεις στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, στόχος των οποίων είναι να μην επιτρέψουν στους Ρώσους να χρησιμοποιήσουν το τεράστιο απόθεμα συναλλαγματικών διαθεσίμων (ξεπερνούν τα 600 δισ. δολ.) που έχουν δημιουργήσει τα προηγούμενα χρόνια ακριβώς για να προστατεύσουν την οικονομία από ενδεχόμενες κυρώσεις. Η σχετική απόφαση για την επιβολή κυρώσεων εναντίον της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας βρίσκεται σε ισχύ, αφού δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Προβλέπεται απαγόρευση κάθε συναλλαγής Ευρωπαίων με τον κεντρικό χρηματοπιστωτικό θεσμό της Ρωσικής Ομοσπονδίας, σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Όλοι οι πόροι της ρωσικής κεντρικής τράπεζας στην ευρωπαϊκή δικαιοδοσία θα παγώσουν, κάτι που σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα δεν θα έχει πρόσβαση σε συναλλαγματικά αποθέματα ύψους άνω των 300 δισ. ευρώ σε δολάρια και ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τον αποκλεισμό ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT, οι διεθνείς κυρώσεις δεν θα είναι σε αυτή τη φάση συντριπτικές, καθώς έχει αποφασισθεί ότι από το SWIFT αποκλείονται οι τράπεζες στις οποίες ήδη είχαν επιβληθεί κυρώσεις από προηγούμενα στάδια επιβολής μέτρων και όχι το σύνολο των ρωσικών τραπεζών. Αυτό έγινε για να μείνουν ανοικτές κάποιες δίοδοι διεκπεραίωσης συναλλαγών που αφορούν φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άλλα βασικά εμπορεύματα, ώστε να αποφευχθεί μια μεγιστοποίηση της μετάδοσης των συνεπειών των κυρώσεων στην παγκόσμια οικονομία. Η Fed αναμένεται να προσφέρει όση ρευστότητα σε δολάρια χρειασθούν οι τράπεζες διεθνώς για να κλείσουν οι «τρύπες» που θα ανοίξουν από την αναπόφευκτη αθέτηση πληρωμών εκ μέρους ρωσικών τραπεζών. Ανάλογα μέτρα αναμένονται και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εφόσον αυτό απαιτηθεί.
Από τις πρώτες πρωινές ώρες φάνηκε, πάντως, ότι οι συνέπειες για τη Ρωσία θα είναι καταλυτικές. Στις πρώτες συναλλαγές στην Ασία, το ρούβλι κατέρρευσε σχεδόν κατά 30%, υποχωρώντας στη χαμηλότερη ισοτιμία της ιστορίας έναντι του δολαρίου, στα 119 ρούβλια/δολάριο. Η κεντρική τράπεζα έδωσε εντολή απαγόρευσης συναλλαγών με ξένους αντισυμβαλλόμενους, για να αντισταθμίσει την αδυναμία της να παρέμβει στην αγορά χρησιμοποιώντας το συνάλλαγμα που έχει μπλοκαριστεί στο εξωτερικό.
Το τραπεζικό σύστημα της χώρας κλυδωνίζεται πριν ακόμη περάσει ένα 24ωρο από την επιβολή των κυρώσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαπίστωσε την «πτώχευση ή πιθανή πτώχευση» της ευρωπαϊκής θυγατρικής της ρωσικής τράπεζας Sberbank, μιας από τις μεγαλύτερες της χώρας, εξαιτίας των μεγάλων αναλήψεων ρευστότητας και των κυρώσεων. Η Sberbank Europe AG εδρεύει στην Αυστρία. Οι θυγατρικές της στην Κροατία και τη Σλοβενία βρέθηκαν αντιμέτωπες, όπως ανακοίνωσε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ, με «μεγάλες αναλήψεις λόγω του αντίκτυπου των γεωπολιτικών εντάσεων στη φήμη τους». Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, «στο εγγύς μέλλον, η τράπεζα κινδυνεύει να μην είναι σε θέση να αποπληρώνει τα χρέη της ή άλλες δεσμεύσεις της εντός των καθορισμένων προθεσμιών».
Οι πρώτες κινήσεις στις αγορές
Από τις πρώτες πρωινές ώρες φάνηκαν οι επιπτώσεις της κλιμάκωσης αυτής της κρίσης στις αγορές, με κυριότερη παράμετρο τη στροφή κεφαλαίων στην ασφάλεια του δολαρίου, το οποίο κέρδισε σημαντικό έδαφος στην αγορά συναλλάγματος (περίπου 1% έναντι του ευρώ) και την άνοδο των τιμών του αργού πετρελαίου. Ειδικότερα, η τιμή του αμερικανικού αργού, West Texas Intermediate (WTI), κέρδισε περισσότερο από 5% και ξεπέρασε τα 96 δολ. το βαρέλι, ενώ η τιμή του μπρεντ αυξήθηκε περισσότερο από 5% ξεπερνώντας τα 102 δολάρια.
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου μετά τη Σαουδική Αραβία και η αγορά αντιδρά σε πιθανή έλλειψη εξαγωγών ρωσικού αργού. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Goldman Sachs υπάρχει πλέον ο κίνδυνος να επιβληθούν από τη Δύση μέτρα περιορισμού των εξαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, στο πλαίσιο διεθνών κυρώσεων, γι' αυτό και η τράπεζα ανέβασε την πρόβλεψή της για την τιμή του μπρεντ τον επόμενο μήνα από τα 95 στα 115 δολ. το βαρέλι. Το μόνο που μπορεί να σταματήσει πλέον την άνοδο της τιμής, εκτιμά η Goldman Sachs, είναι η καταστροφή ζήτησης λόγω των υψηλών τιμών. Πάντως, η Ουάσιγκτον παραμένει σε ετοιμότητα να απελευθερώσει μεγάλες ποσότητες αργού από τα στρατηγικά αποθέματα, ενώ θα μεγιστοποιηθεί η πίεση στη Σαουδική Αραβία για αύξηση παραγωγής από τον ΟΠΕΚ.
Σε ό,τι αφορά τις μετοχές, όλα δείχνουν ότι η ημέρα θα είναι δύσκολη για τα μεγάλα χρηματιστήρια της Δύσης, όχι όμως και σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο είχαμε δει σε προηγούμενα στάδια αναταράξεων, όπως τον Μάρτιο του 2020 με το ξέσπασμα της πανδημίας. Τα futures των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μετοχών βυθίσθηκαν, με απώλειες της τάξεως του 2% για τα συμβόλαια των δύο βασικών αμερικανικών δεικτών και σχεδόν 3% για αυτά του ευρωπαϊκού Stoxx 600. Το Bitcoin, που λειτουργεί σαν βαρόμετρο των επενδύσεων ρίσκου, υποχωρούσε περίπου κατά 2%. Πάντως, η πτώση στις αγορές Ασίας-Ειρηνικού ήταν ελεγχόμενη, με τις απώλειες των βασικών δεικτών της περιοχής να μην ξεπερνούν το 1% μετά τις 6.00 π.μ. Τα ασφαλή καταφύγια προσέλκυσαν κεφάλαια, αλλά όχι σε βαθμό που να υποδηλώνει πανικό. Ο χρυσός ενισχύθηκε περίπου κατά 1%, σε επίπεδα άνω των 1.900 δολ./ουγγιά, ενώ η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου υποχώρησε κάτω από το 1,9%.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
