Μπορεί το 2019 να αποτέλεσε το έτος της δυναμικής επιστροφής των τραπεζικών μετοχών στο προσκήνιο, αφού αποκομίζουν μέχρι στιγμής κέρδη της τάξης του 100% σε ετήσια βάση, ωστόσο οι μετοχές των συστημικών τραπεζών εξακολουθούν να διαπραγματεύονται σε επίπεδα χαμηλότερα των αυξήσεων κεφαλαίου του 2015 που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της 3ης ανακεφαλαιοποίησης.
Τιμές, όπως είχαν διαμορφωθεί το 2015 με τη χώρα να έχει φτάσει ένα βήμα πριν την άβυσσο ενός Grexit, την επιβολή capital controls στις τράπεζες, που θεωρείται ως ισχυρή ένδειξη επικείμενης χρεοκοπίας, την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της στις τελευταίες βαθμίδες, τις καταθέσεις σε χαμηλό 12ετίας και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε επίπεδα ρεκόρ.
Σήμερα, τέσσερα και πλέον χρόνια μετά, μόνον η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας βρίσκεται ελαφρώς υψηλότερα από την τιμή της αύξησης του 2015 (+0,3%) ενώ οι μετοχές της Alpha Bank (-6%), της Eurobank (-10,2%) και της Τράπεζας Πειραιώς (-48,9%) παραμένουν χαμηλότερα των τιμών του 2015.
Οι τραπεζικές μετοχές από το 2015 μέχρι σήμερα
| Τράπεζα | Τιμή Μετοχή 30.10 | Τιμή Ανακεφαλαιοποίησης 2015 | Μεταβολή % |
| Εθνική Τράπεζα* | 3,009 | 3 | 0,3% |
| Alpha Bank | 1,880 | 2 | -6,0% |
| Eurobank | 0,899 | 1 | -10,2% |
| Τράπεζα Πειραιώς* | 3,066 | 6 | -48,9% |
*Οι τιμές ανακεφαλαιοποίησης είναι προσαρμοσμένες στα reverse split
Με άλλα λόγια παρά τη θεαματική βελτίωση των συνθηκών στη χώρα τα τελευταία χρόνια, βελτίωση που έχει μετατραπεί σε ενθουσιώδη αισιοδοξία μετά την επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές, οι τράπεζες παραμένουν καθηλωμένες στο 2015, ενδεικτικό των μεγάλων προκλήσεων που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ο κλάδος.
Το μεγάλο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η προβληματική σύνθεση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, με την δυσανάλογη συμμετοχή των αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων, αποτελούν τις δυο μεγάλες εστίες ανησυχίας και αβεβαιότητας. Προβλήματα που πολλοί το 2018 πίστεψαν ότι είναι μη επιλύσιμα και πυροδοτήθηκε μια μεγάλη κερδοσκοπική πίεση, που οδήγησε τις τράπεζες στις αρχές του 2019 στο ναδίρ, με τον τραπεζικό δείκτη να κλείνει στις 281 μονάδες!
Το APS και το σχέδιο της ΤτΕ
Την αρχή του τέλους της κατρακύλας των τραπεζικών μετοχών έδωσαν τα σχέδια των κρατικών εγγυήσεων του ΤΧΣ, το λεγόμενο APS, και το φιλόδοξο σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση τόσο των μη εξυπηρετούμενων δανείων όσο και της αναβαλλόμενης φορολογίας (DTC). Τα σχέδια αυτά, μαζί με τις πρωτοβουλίες των διοικήσεων των τραπεζών για την ταχύτερη και δυναμικότερη αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, ανέστησαν τις τραπεζικές μετοχές, οδηγώντας σε μεγάλες απώλειες τους short επενδυτές, δηλαδή όσους δανείζονταν και πουλούσαν τραπεζικές μετοχές.
2020: Έτος επιστροφής στην κανονικότητα;
Τις τελευταίες ημέρες οι μετοχές των τραπεζών αποκομίζουν σημαντικά κέρδη, με τον δείκτη των τραπεζών να σημειώνει καθημερινά νέα ρεκόρ έτους παρά το γεγονός ότι ακόμα δεν υπάρχουν συγκεκριμένα νέα για το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και τις τεχνικές πτυχές του σχεδίου «Ηρακλής». Αντίθετα όλες οι πληροφορίες επιμένουν ότι υπάρχουν σημαντικές τεχνικές εκκρεμότητες στο σχέδιο «Ηρακλής» ενώ η κυβέρνηση δεν φαίνεται να προωθεί άμεσα το σχέδιο της ΤτΕ.
Η ισχυρή άνοδος των τραπεζικών μετοχών κόντρα στις αιτιάσεις για τα προβλήματα, τις τεχνικές ανεπάρκειες και γενικότερο τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί για το σχέδιο «Ηρακλής», δείχνει ότι η αγορά και οι επενδυτές έχουν μεγάλη βεβαιότητα για το πού πάει το πράγμα στις τράπεζες και ότι δεν θα έχουμε αρνητικές εκπλήξεις.
Οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί (Κομισιόν, ΕΚΤ), φαίνεται να έχουν τη μεγαλύτερη διάθεση από ποτέ να αποδεχθούν μη συμβατικές λύσεις, ώστε να επιτευχθεί η λύση του τραπεζικού προβλήματος στην Ελλάδα, τουλάχιστον στο σκέλος των «κόκκινων» δανείων.
Τα μεγάλα βήματα των τραπεζών, σε ό,τι αφορά την εκκαθάριση των ισολογισμών από τα προβληματικά δάνεια, φαίνεται ότι θα γίνουν μέσα στο 2020. Όταν πλέον θα έχει τεθεί σε ισχύ, με την υιοθέτηση του σχετικού εφαρμοστικού νόμου, το σχέδιο «Ηρακλής», οι τραπεζικές διοικήσεις θα μπορέσουν να τιτλοποιήσουν προβληματικά δάνεια αξίας έως και 30 δισ. ευρώ και να πάρουν εγγυήσεις για τα ποιοτικότερα κομμάτια αυτών των τιτλοποιήσεων από το Δημόσιο (οι εγγυήσεις αυτές θα φτάσουν τα 9 δισ. ευρώ και θα καλύψουν δάνεια ονομαστικής αξίας 11 δισ. ευρώ).
Με τον τρόπο αυτό, ένα πολύ σημαντικό βάρος θα φύγει από τους ισολογισμούς, ώστε να γίνει η αρχή της πολύ γρήγορης εξυγίανσής τους, που, όπως αναμένεται να δεσμευτούν οι τράπεζες έναντι των εποπτικών αρχών, στο πλαίσιο των stress tests του 2020, θα έχει φέρει μέσα στα επόμενα χρόνια το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δηλαδή σε μονοψήφιο ποσοστό.
Σε αυτή την πορεία επιστροφής στην κανονικότητα, εύλογο είναι να περιμένει κανείς ότι θα προσαρμοστούν και οι αποτιμήσεις των μετοχών ανοδικά, ακολουθώντας την τάση της Ευρώπης, όπου οι τραπεζικές μετοχές διαπραγματεύονται σήμερα με μια έκπτωση της τάξεως του 15%, έναντι της λογιστικής αξίας, και όχι με έκπτωση 60%, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
