Με τριπλάσια άνοδο στο πρώτο 4μηνο του 2022 σε σχέση με το Γενικό Δείκτη, οι τραπεζικές μετοχές φιλοδοξούν να πετύχουν την εφετινή χρονιά την ολική επαναφορά τους στο χρηματιστηριακό ταμπλό με αιχμή την εξυγίανση των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών, τις ισχυρές αναπτυξιακές προοπτικές της εγχώριας οικονομίας, τα μεγάλα περιθώρια πιστωτικής επέκτασης και την επίτευξη βιώσιμης κερδοφορίας που ανοίγει το δρόμο για τη διανομή μερισμάτων μετά από μια δεκαετία.
Από τις αρχές του έτους, ο δείκτης των τραπεζών σημειώνει άνοδο +16,78% έναντι απόδοσης +5,1% του Γενικού Δείκτη οδηγώντας την ανοδική κίνηση της αγοράς, άνοδος που σημειώνεται παρά την διορθωτική κίνηση των ξένων αγορών και την ανησυχία για τις επιπτώσεις του πολέμου, της ενεργειακής κρίσης και των νέων lockdown στην Κίνα, στην παγκόσμια οικονομία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ευρώπη ο DAX από τις αρχές του έτους σημειώνει απώλειες -13,5%, ο Euro Stoxx 50 βρίσκεται στο -14% ενώ απώλειες άνω του -10% εμφανίζει ο S&P 500. Η διεθνής συγκυρία, πάντως, παραμένει η βασική εστία προβληματισμού αφενός για τις επιπτώσεις μιας σημαντικής επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας στην εγχώρια οικονομία αλλά και για την δυνατότητα του ΧΑ να συνεχίσει να κινείται κόντρα στο διεθνές κλίμα σε μια σοβαρή διορθωτική κίνηση των ξένων αγορών. Αργά χθες το βράδυ ο Dow Jones έκλεισε με απώλειες -2,38%, ο S&P 500 με πτώση -2,81%, ο NASDAQ έκλεισε στο -3,95% ενώ τα futures του DAX έκλεισαν με απώλειες -2%.
Στην Ελλάδα η εικόνα είναι διαφορετική και μέχρι στιγμής η αγορά παρουσιάζει σημαντικά καλύτερη συμπεριφορά. Μετά τη δραστική μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την εξυγίανση των τραπεζών, οι επενδυτές, και κυρίως ξένοι επενδυτές, ποντάρουν στην δυναμική της εγχώριας οικονομίας και την οριστική επιστροφή του κλάδου στην κανονικότητα, επιστροφή που θα σφραγιστεί από τη διανομή μερισμάτων (μετά από περίπου 14 χρόνια) και την επάνοδο της χώρας σε αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας (investment grade). Σημειώνεται ότι πλέον, μετά και την αναβάθμιση από την S&P την προηγούμενη εβδομάδα, η χώρα μας απέχει μόλις μια βαθμίδα από την επενδυτική βαθμίδα.
Τα παραπάνω εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσουν στη δυναμική ανάκαμψη του Χρηματιστηρίου Αθηνών, με τις τραπεζικές μετοχές να πρωταγωνιστούν, ακόμα και αν οι ξένες αγορές κινηθούν σε διορθωτικό κανάλι. Ασφαλώς έντονες κινήσεις όπως αυτές που είδαμε το τελευταίο 3ήμερο στα διεθνή χρηματιστήρια θα επηρεάζουν την εγχώρια αγορά, ωστόσο, μεσοπρόθεσμα το ΧΑ μπορεί να διαφοροποιηθεί από την πορεία των ξένων αγορών. Άλλωστε η εγχώρια αγορά κινήθηκε για πολλά χρόνια πτωτικά, κόντρα στην μεγάλη άνοδο των ξένων αγορών.
Απόδοση Δείκτη Τραπεζών Vs Γενικού Δείκτη
| Έτος | Γενικός Δείκτης | Δείκτης Τραπεζών |
| 2022 | 5,10% | 16,78% |
| 2021 | 10,43% | 10,78% |
| 2020 | -11,75% | -41,37% |
| 2019 | 49,47% | 101,34% |
| 2018 | -23,56 | -49,82% |
| 2017 | 24,66% | 4,56% |
| 2016 | 1,95% | -28,89% |
| 2015 | -23,58% | -93,57% |
| 2014 | -28,94% | -46,53% |
| 2013 | 28,06% | -20,51% |
| 2012 | 33,40% | -52,00% |
| 2011 | -52,00% | -79,00% |
Η επιστροφή των τραπεζών στο προσκήνιο
Το 2019, που χαρακτηρίστηκε από την αλλαγή κυβέρνησης και την ενίσχυση των προσδοκιών για την πορεία της οικονομίας, αποτέλεσε χρονιά ορόσημο για τις τραπεζικές μετοχές, καθώς, μετά από μια 7ετία απωλειών χωρίς προηγούμενο, απώλειες που οδήγησαν τις μετοχές του κλάδου σε ιστορικά χαμηλά, ο δείκτης των τραπεζών σημείωσε άνοδο +101%, επίδοση διπλάσια της μεταβολής του Γενικού Δείκτη. Ωστόσο η ανάκαμψη αποδείχθηκε εύθραυστη, καθώς το 2020 το ξέσπασμα της πανδημίας οδήγησε το δείκτη των τραπεζών στο -41,37% έναντι μεταβολής -11,75% του Γενικού Δείκτη.
Το 2021 σημειώθηκε μικρή ανάκαμψη για τις μετοχές του κλάδου με άνοδο +10,78%, επίδοση ανάλογη του Γενικού Δείκτη. Όμως, στη σκιά της μικρής ανόδου την περσινή χρονιά οι τράπεζες πέτυχαν την οριστική αντιμετώπιση της κληρονομιάς της μεγάλης κρίσης με τη δραστική μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Eurobank και Εθνική Τράπεζα κατάφεραν να μειώσουν τον δείκτη NPEs σε μονοψήφια επίπεδα, ενώ Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς επίσης μείωσαν δραστικά το απόθεμα των NPEs με στόχο μονοψήφιο δείκτη το 2022.
Η πορεία των τραπεζικών μετοχών το 2022
| Μετοχή | 26/04/22 | 31/12/21 | Μετ. % 21 | Ελάχιστη 5ετίας | Μέγιστη 5ετίας |
| Alpha Bank | 1,1450 | 1,077 | 6,3% | 0,4250 | 2,252 |
| Eurobank | 1,0310 | 0,8914 | 15,7% | 0,2850 | 1,144 |
| Εθνική Τράπεζα | 3,9850 | 2,9320 | 35,9% | 0,9200 | 4,06 |
| Τράπεζα Πειραιώς | 1,4370 | 1,29 | 11,4% | 1,1800 | 85,45 |
| Γενικός Δείκτης | 938,93 | 893,34 | 5,1% | 592,7 | 971,09 |
| Large Cap | 2.285,29 | 2.148,86 | 6,4% | 1.548,58 | 2.365,86 |
| Τράπεζες | 671,39 | 574,93 | 16,8% | 398,39 | 1.031,07 |
Τα «καύσιμα» της αισιοδοξίας
Τρία είναι τα κεντρικά σημεία που κάνουν τη μεγάλη διαφορά για τις ελληνικές τράπεζες:
- η αναπτυξιακή δυναμική της εγχώριας οικονομίας μετά από τη δραματική ύφεση της προηγούμενης δεκαετίας,
- τα σημαντικά περιθώρια πιστωτικής επέκτασης, με το Ταμείο Ανάκαμψης να αποτελεί σημαντικό πυλώνα χρηματοδότησης επενδύσεων και
- η μη έκθεση των εγχώριων τραπεζών στις αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες όπως γαλλικές και ιταλικές που έχουν σημαντικές επενδύσεις στη Ρωσία.
Η διεθνής κρίση ασφαλώς και περιορίζει την αναπτυξιακή δυναμική της εγχώριας οικονομίας αλλά δεν ανατρέπει την αναπτυξιακή πορεία. Έτσι μετά το εντυπωσιακό +8,3% του 2021, που επανάφερε την οικονομία κοντά στα προ πανδημίας επίπεδα, για το 2022 εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμανθεί στο 3% με 4% (έναντι εκτιμήσεων 4,5% - 5,5% προ ρωσικής εισβολής), ενώ για την περίοδο 2023 – 2026 εκτιμάται ότι ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί κοντά στο 3%. Σημαντική ώθηση στην οικονομία την εφετινή χρονιά εκτιμάται ότι θα δώσει ο τουρισμός καθώς όλες οι εκτιμήσεις και τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι τα τουριστικά έσοδα το 2022 θα επανέλθουν στα επίπεδα ρεκόρ του 2019.
Η ανάπτυξη της οικονομίας δημιουργεί ευκαιρίες επενδύσεων και μεγάλα περιθώρια πιστωτικής επέκτασης. Όπως εκτιμούν στελέχη τραπεζών, η καθαρή πιστωτική επέκταση το 2022 θα ανέλθει σε περίπου 5,5 δισ. ευρώ ενώ στην 5ετία 2022 – 2026 το σύνολο των καθαρών νέων πιστώσεων εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 35 δισ. ευρώ. Πρόκειται για νέα υγιή δάνεια που θα ενισχύσουν σημαντικά τα έσοδα των τραπεζών. Σημειώνεται ότι τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, που φτάνουν τα 30 δισ., αποτελούν καταλύτη για την επιτάχυνση των επενδύσεων και την υλοποίηση μεγάλων επενδυτικών projects, υποστηρίζοντας αποφασιστικά την πιστωτική επέκταση.
Παράλληλα οι εγχώριες τράπεζες ευνοούνται και από μια σειρά άλλων παραγόντων:
- Σημαντικά περιθώρια μείωσης λειτουργικών δαπανών. Παρά τη μεγάλη μείωση του δικτύου καταστημάτων αλλά και προσωπικού που έχουν πραγματοποιήσει την προηγούμενη δεκαετία οι τράπεζες (το προσωπικό μειώθηκε κατά -43% και το δίκτυο καταστημάτων κατά -53%), υπάρχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια μείωσης λειτουργικών δαπανών, λόγω του ριζικού μετασχηματισμού του μοντέλου λειτουργίας των τραπεζών που προκαλεί η ψηφιοποίηση. Ο σχεδιασμός των συστημικών τραπεζών προβλέπει περαιτέρω μείωση δικτύου καταστημάτων και προσωπικού για τα επόμενα χρόνια.
- Αύξηση επιτοκίων - προμηθειών. Η σταδιακή αύξηση των επιτοκίων που έχει ήδη προαναγγείλει η ΕΚΤ θα τερματίσει την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων και σταδιακά θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των επιτοκιακών εσόδων των τραπεζών. Επιπλέον οι εγχώριες τράπεζες έχουν σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης των εσόδων από προμήθειες καθώς μέχρι τώρα μεγάλο τμήμα των τραπεζικών εργασιών προσφέρονταν χωρίς προμήθειες.
- Αγορά Ακινήτων. Σημαντικά είναι τα οφέλη για τις τράπεζες από την έντονα ανοδική πορεία της αγοράς ακινήτων. Η άνοδος των τιμών των ακινήτων οδηγεί σε σειρά θετικών επιδράσεων: αύξηση της αξίας ενεχύρων, υψηλότερες ανακτήσεις από πωλήσεις μέσω πλειστηριασμών, ακόμα και «απελευθέρωση» προβλέψεων που είχαν διενεργηθεί στο παρελθόν όταν οι τιμές ακινήτων ήταν χαμηλότερες. Παράλληλα η αύξηση των τιμών των ακινήτων αποτελεί ισχυρό κίνητρο για δανειολήπτες που αντιμετώπιζαν προβλήματα στην αποπληρωμή του δανείου τους να προχωρήσουν σε ρύθμιση και να την τηρήσουν.
Όλα αυτά δημιουργούν αισιοδοξία για την ουσιαστική βελτίωση της κερδοφορίας των τραπεζών τα επόμενα χρόνια ανοίγοντας το δρόμο για τη διανομή μερισμάτων. Η Eurobank και η Εθνική Τράπεζας πιθανότατα θα προχωρήσουν στη διανομή μερίσματος από τη χρήση του 2022 ενώ θα ακολουθήσουν Alpha Bank και Τρ. Πειραιώς.
Σε ενάρετο κύκλο οι τράπεζες και το ΧΑ
Παρά τις νέες προκλήσεις που δημιουργεί η διεθνής κρίση η εγχώρια οικονομία και κατ' επέκταση το τραπεζικό σύστημα και η κεφαλαιαγορά βρίσκονται σε έναν ενάρετο κύκλο όπου η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη θα φέρει ισχυρή πιστωτική επέκταση, αναβάθμιση της οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα, σημαντικές επενδύσεις, αναβάθμιση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς με την ένταξη περισσοτέρων μετοχών σε διεθνείς δείκτες όπως ο MSCI (υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες για την ένταξη των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας και της Mytilineos στην επικείμενη αναθεώρηση του MSCI) και εισροές ξένων κεφαλαίων στην εγχώρια αγορά.
Ασφαλώς υπάρχουν και σημαντικοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το θετικό σενάριο. Μια επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης και η διατήρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα των υψηλών τιμών ενέργειας θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε επιχειρήσεις, το εισόδημα των νοικοκυριών, την ικανότητά τους να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους και τη δημιουργία νέων «κόκκινων» δανείων. Παράλληλα, σοβαρό κίνδυνο αποτελεί το πολιτικό ρίσκο: ένα εκλογικό αποτέλεσμα που δεν θα οδηγούσε στο σχηματισμό ισχυρής κυβέρνησης θα μπορούσε να ενεργοποιήσει ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων για την ελληνική οικονομία και τις τράπεζες.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
