Κλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο προκαλεί η πρωτοβουλία της Τουρκίας να υπογράψει μνημόνιο συναντίληψης με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης για τη διμερή οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης των δύο χωρών, κατά τρόπο που παραβιάζει ευθέως τα δικαιώματα της Ελλάδας, καθώς δεν λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη της Κρήτης.
Διενέξεις πρόκειται να προκαλέσει σχετικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα, όπως σημειώνει το Reuters. Στόχος της συμφωνίας είναι η προστασία των δικαιωμάτων της Άγκυρας βάσει του διεθνούς δικαίου ισχυρίστηκε σήμερα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υπογραμμίζοντας πως η Τουρκία δεν μπόρεσε να καταλήξει σε τέτοιες συμφωνίες με μερικές άλλες χώρες, αλλά μπορεί να το πράξει στο μέλλον.
Ιστορική χαρακτήρισε τη συμφωνία η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα Γενί Σαφάκ στο σημερινό της πρωτοσέλιδο για να δοθεί τέλος - όπως λέει - στην ελληνική κατοχή στην ανατολική Μεσόγειο. Με τη συγκεκριμένη συμφωνία συνδέονται οι ακτογραμμές Ελλάδας - Τουρκίας γράφει η εφημερίδα, με αποτέλεσμα να περιλαμβάνεται και η περιοχή ανοιχτά της Κρήτης, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει.
Σε υψηλούς τόνους η απάντηση της Αθήνας
Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, αντέδρασε άμεσα και έντονα, καλώντας σήμερα τον Τούρκο πρεσβευτή στην Αθήνα στο υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις και είχε επίσης τηλεφωνική επικοινωνία με τους ομολόγους του της Κύπρου και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ Ελ-Σούκρι αντίστοιχα. Παράλληλα, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην ΕΕ έλαβε οδηγίες να ενημερώσει άμεσα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγκεκριμένα την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ κα Μογκερίνι.
«Τελείως αδόκιμη» χαρακτήρισε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, κάθε συζήτηση για καθορισμό τουρκικής αποκλειστικής ζώνης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. «Μια τέτοια προσπάθεια είναι παντελώς αγεωγράφητη, γιατί αντιβαίνει κάτι το οποίο ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει, ότι ανάμεσα στις δυο χώρες υπάρχει ο μεγάλος όγκος της Κρήτης», εξήγησε ο κ. Δένδιας, μετά τη συνάντησή του με τον Ολλανδό ομόλογό του, Στεφ Μπλοκ.
«Φαντάζομαι ότι πίσω από αυτό είναι η ερώτηση που έχει να κάνει με την, νομίζω τελείως αδόκιμη, για να μην πω εκτός κάθε λογικής, απόπειρα να υπάρξει συζήτηση -υποθέτουμε, δεν το ξέρουμε, παρότι ο Λίβυος Υπουργός Εξωτερικών όταν τον συνάντησα στη Νέα Υόρκη δεν αρνήθηκε ότι υπήρχαν τουρκικές προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση- να υπάρξει καθορισμός Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.
Θα πρέπει να σας πω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι παντελώς αγεωγράφητη, διότι αγνοεί βεβαίως κάτι το οποίο ο καθένας νομίζω μπορεί να διαπιστώσει, ότι ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχει ο μεγάλος γεωγραφικός όγκος της Κρήτης. Κατά συνέπεια, λοιπόν, νομίζω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι στα όρια της φαιδρότητας και θα ήθελα να σας πω ότι όσον αφορά τη Λιβύη, η χώρα είναι έτοιμη να αποστείλει Πρέσβη στη Λιβύη όταν οι συνθήκες επιτρέψουν την παραμονή του εκεί», τόνισε ο Νίκος Δένδιας.
Εξάλλου, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Γεννηματάς τόνισε:
«Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών. Μία τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα. Επιπλέον μία τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών».
Σχολιάζοντας την επιστολή της Τουρκίας προς τα Ηνωμένα Έθνη, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών σημείωσε πως το υπουργείο έχει ήδη εκδώσει σχετική ανακοίνωση, χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς «παντελώς απαράδεκτους» και ενημέρωσε πως «η Ελλάδα θα απαντήσει σε αυτούς τους ισχυρισμούς με αναλυτική απάντηση την οποία θα στείλουμε στα Ηνωμένα Έθνη, σε όλα τα κράτη της Γενικής Συνέλευσης και σε όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Οι αρχικές ανακοινώσεις της Τουρκίας
Όπως είχε μεταδώσει το businesdaily νωρίτερα, η Τουρκία και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης υπέγραψαν συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο, καθώς και ακόμη μια για την επέκταση της συνεργασίας τους στην ασφάλεια και τον στρατιωτικό τομέα, όπως ανακοίνωσε σήμερα η τουρκική κυβέρνηση.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για τη συμφωνία. Το πρακτορείο Reuters επισημαίνει πως μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω τις διενέξεις σχετικά με την εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. συμφώνησαν πριν από δύο εβδομάδες οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας επειδή παραβιάζει την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου πραγματοποιώντας γεωτρήσεις στα ανοικτά των κυπριακών ακτών.
Το Reuters σημειώνει πως η διένεξη αντιπαραθέτει την Τουρκία με διάφορες χώρες της ανατολικής Μεσογείου που έχουν συμφωνήσει στην οριοθέτηση των θαλάσσιων και των οικονομικών ζωνών τους με την Ελλάδα και την Κύπρο, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να αναζητεί συμμάχους στην περιοχή.
Οι νέες συμφωνίες υπεγράφησαν στη διάρκεια συνάντησης χθες, Τετάρτη, στην Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ,τον επικεφαλής της κυβέρνησης με έδρα την Τρίπολη την οποία υποστηρίζει η Άγκυρα εναντίον μιας αντίπαλης στρατιωτικής δύναμης που έχει τη βάση της στην ανατολική Λιβύη.
«Η συμφωνία (ασφαλείας) καθιερώνει εκπαιδευτική συνεργασία, διαρθρώνει το νομικό πλαίσιο και ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των ενόπλων δυνάμεών μας», ανέφερε σε μήνυμά του στο Twitter o διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν.
«Θα συνεχίσουμε επίσης να υποστηρίζουμε μια πολιτική λύση για την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής, σταθερής και ευημερούσας Λιβύης», πρόσθεσε.
Σε δήλωση που εκδόθηκε από το γραφείο του Αλτούν αναφέρεται πως οι δύο χώρες υπέγραψαν μνημόνιο συνεννόησης για τον «καθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών», που αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων των δύο χωρών βάσει του διεθνούς δικαίου.
Η Λιβύη είναι από το 2014 διαιρεμένη σε αντίπαλα στρατιωτικά και πολιτικά στρατόπεδα τα οποία έχουν την έδρα τους στην πρωτεύουσα Τρίπολη και στην ανατολική Λιβύη. Η κυβέρνηση Σάρατζ βρίσκεται σε σύγκρουση με τις δυνάμεις με επικεφαλής τον Χαλίφα Χάφταρ που έχουν την έδρα τους στην ανατολική Λιβύη.
Ο Χάφταρ ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των λιβυκών πετρελαιοπηγών και πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, όμως τα πετρελαϊκά έσοδα ελέγχονται από την κεντρική τράπεζα στην Τρίπολη. Οι δύο αντίπαλες στρατιωτικές συμμαχίες αντιπαρατίθενται επίσης στα περίχωρα της πρωτεύουσας.
Τον Ιούνιο, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός (LNA) του Χάφταρ ανακοίνωσε πως διέκοψε όλες τις σχέσεις με την Τουρκία και πως όλες οι τουρκικές εμπορικές πτήσεις ή τα τουρκικά πλοία που προσπαθούν να φθάσουν στη Λιβύη θα αντιμετωπίζονται ως εχθρικά.
Σύμφωνα με διπλωμάτες, η Άγκυρα έχει προμηθεύσει τον Σάρατζ με μη επανδρωμένα αεροπλάνα και με φορτηγά, ενώ ο LNA δέχεται υποστήριξη από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο.