Με την οικονομία της ευρωζώνης να έχει επιστρέψει σε ισχυρά ανοδική πορεία, με τον ρυθμό ανάπτυξης να φθάνει στο β’ τρίμηνο το 14,3%, ενώ παράλληλα η απασχόληση ενισχύθηκε κατά 1,8%, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλείται, στη σημερινή της συνεδρίαση, να ξεκινήσει την επανεξέταση έκτακτου προγράμματος στήριξης ΡΕΡΡ που σχετίζεται άμεσα με την πανδημία.
Η «διαμάχη» στο εσωτερικό της διοίκησης της ΕΚΤ, εάν στηριχθεί αμιγώς στα μακροοικονομικά δεδομένα, καθώς και ο πληθωρισμός έχει αναρριχηθεί στο υψηλότερο επίπεδο 10 ετών αγγίζοντας το 3%, φαίνεται ότι κερδίζεται από τα «γεράκια» που ζητούν μείωση του ΡΕΡΡ και επιστροφή σε μία πιο φυσιολογική νομισματική πολιτική.
Θεωρητικά μοιάζει με μία εύκολη απόφαση. Αφού τα θεμελιώδη είναι θετικά τότε έφθασε η ώρα για μείωση των αγορών ομολόγων. Στην πράξη, όμως, δεν είναι τόσο εύκολο, καθώς –κάτι που επισημαίνουν και αρκετοί αναλυτές – η πανδημία δεν έχει εξαλειφθεί και μία πρόωρη απόσυρση της στήριξης θα μπορούσε να έχει οδυνηρά αποτελέσματα.
Μεταξύ των μελών της διοίκησης της ΕΚΤ ο πρώτος που ζήτησε μείωση του ΡΕΡΡ και έπεισε και τους υπόλοιπους να ενταχθεί στην ατζέντα της σημερινής συνεδρίασης, ήταν ο επικεφαλής της Τράπεζας της Γαλλίας, Φ. Βιλερουά, ο οποίος υποστήριξε ότι η όποια αύξηση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων είναι αμελητέα, καθώς συνεχίζουν να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά.
Οι αναλυτές, σύμφωνα με έρευνα του Reuters, εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει σήμερα τη μείωση των μηνιαίων αγορών του ΡΕΡΡ κατά 20 δισ. ευρώ, δηλαδή στα 60 δισ. ευρώ και θα υπάρξει περαιτέρω μείωσή τους στις αρχές του 2022, με δεδομένο ότι το πρόγραμμα «λήγει» τον Μάρτιο του επόμενου έτους.
«Αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει μείωση των αγορών του ΡΕΡΡ για το δ’ τρίμηνο, καθώς τα μακροοικονομικά δεδομένα έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Επιπρόσθετα θα υπάρξει αναβάθμιση των εκτιμήσεων της ΕΚΤ για ανάπτυξη και πληθωρισμό», εκτιμά σε έκθεσή της η Barclays. Ταυτόχρονα, όμως, η ΕΚΤ δεν επιθυμεί να στείλει στις αγορές λάθος μηνύματα και ως εκ τούτου, όπως επισημαίνει η UniCredit «η Κριστίν Λαγκάρντ θα προσπαθήσει να πείσει ότι η όποια μείωση αποτελεί μία τεχνική προσαρμογή και όχι ουσιαστική απόσυρση της στήριξης». Επιπρόσθετα, συμπληρώνει η BNP Paribas «η ΕΚΤ θα προσπαθήσει να ξεκαθαρίσει ότι η απόσυρση θα είναι σταδιακή, θα γίνεται κατόπιν ενημέρωσης και όχι απότομα», αλλά και ότι διαθέτει όλα τα «όπλα» που χρειάζεται προκειμένου να επιστρέψει στις αγορές εάν αυτό κριθεί απαραίτητο από τις εξελίξεις πανδημίας και οικονομίας.
Οι επενδυτές, πάντως, όπως απέδειξε και η χθεσινή συνεδρίαση στις ευρωπαϊκές αγορές, έστειλαν μήνυμα στην ΕΚΤ να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις αποφάσεις της, καθώς οι ανησυχίες για την πορεία της οικονομίας παραμένουν, με δεδομένη την επέλαση της μετάλλαξης «Δέλτα» και τους φόβους για ενδεχόμενη επιβολή νέο lockdown, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις δηλώνουν κατηγορηματικά ότι δεν εξετάζουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Πέντε βασικά ερωτήματα για την ΕΚΤ
Στην ουσία η ΕΚΤ θα κληθεί στη σημερινή της συνεδρίαση να δώσει απαντήσεις σε πέντε βασικά ερωτήματα τα οποία θέτουν οι αγορές, απαντήσεις που θα καθορίσουν και τη στάση των επενδυτών τόσο έναντι των μετοχών όσο και των ομολόγων (κρατικών και μη).
- Θα υπάρξει μείωση του ΡΕΡΡ;
Όπως προαναφέρθηκε το μεγαλύτερο μέρος των αναλυτών αναμένει μείωση του προγράμματος κατά 20 δις. ευρώ μηνιαίως, αλλά η προσοχή θα εστιαστεί και με ποιο ακριβώς ρυθμό η τράπεζα σκοπεύει να… μηδενίσει έως τον Μάρτιο του 2022 το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
- Μετά το ΡΕΡΡ θα υπάρξει κάποιο άλλο πρόγραμμα στήριξης;
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου θα ξεκινήσει η συζήτηση για τις κινήσεις της ΕΚΤ μετά την ολοκλήρωση του έκτακτου προγράμματος. Άλλωστε το κλασσικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ΑΡΡ, με αγορές 20 δις. ευρώ μηνιαίως, θα συνεχίσει να ισχύει. Μοναδική διαφορά ότι στο συγκεκριμένο πρόγραμμα οι αγορές δεν αφορούν τα ομόλογα όλων των κρατών – μελών της ευρωζώνης, αλλά μόνο αυτόν με υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση, γι’ αυτό άλλωστε μέσω αυτού δεν γίνονται και αγορές ελληνικών ομολόγων.
- Υπάρχουν κίνδυνοι για την οικονομία σε μακροχρόνιο ορίζοντα;
Σήμερα οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ δημοσιοποιούν τις εκτιμήσεις τους για ανάπτυξη και πληθωρισμό. Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει ότι θα προχωρήσουν σε αναβάθμιση των εκτιμήσεών τους για την ανάπτυξη, ενώ θα διατηρήσουν αμετάβλητες αυτές για τον πληθωρισμό. Το μεγάλο ερωτηματικό είναι ποιες θα μπορούσε να είναι οι επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία από την εμφάνιση μίας νέας μετάλλαξης του κορονοϊού, ισχυρότερης από τη «Δέλτα».
- Ο πληθωρισμός είναι, όντως, ένα παροδικό φαινόμενο;
Πρόκειται για μία απάντηση που είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη. Η διαμόρφωση του πληθωρισμού στο 3% τον Αύγουστο, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 10ετίας, αντιμετωπίστηκε με αρκετή ψυχραιμία και από τις αγορές. Το πιθανότερο είναι ότι η Κριστίν Λαγκάρντ θα εφαρμόσει την ίδια τακτική με τον επικεφαλής της Fed, Τζερόμ Πάουελ και θα υποστηρίξει ότι πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο, που οφείλεται στις πρωτόγνωρες συνθήκες που έχει δημιουργήσει η πανδημία. Το σημείο - κλειδί προκειμένου να θεωρηθεί ότι ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί για μεγάλο διάστημα άνω του ορίου του 2% που έχει θέσει η τράπεζα είναι να καταγραφεί και αύξηση στους μισθούς, κάτι το οποίο, προς το παρόν, δεν έχει γίνει.
- Ποια θα είναι η αντίδραση της ΕΚΤ εάν η Fed αλλάξει πλήρως πολιτική;
Η Fed θεωρείται βέβαιο ότι θα μειώσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και θα το ανακοινώσει στη συνεδρίαση τής στις 22 Σεπτεμβρίου. Την ίδια ώρα άλλες κεντρικές τράπεζες όπως αυτές Νορβηγίας και Ν. Ζηλανδίας ετοιμάζονται να αυξήσουν τα επιτόκια. Όλα δείχνουν, όμως, ότι η ΕΚΤ θα είναι μεταξύ των τελευταίων κεντρικών τραπεζών που θα προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων. Φυσικά παρακολουθεί στενά το τι πράττουν οι άλλες τράπεζες και κυρίως η Fed, καθώς οι αλλαγές στη νομισματική της πολιτική επηρεάζει το κόστος δανεισμού όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και της ευρωζώνης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
