Η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ είναι ελαφρώς ασθενέστερη του αναμενόμενου, όπως παραδέχθηκε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, τονίζοντας ότι ο πληθωρισμός συνεχίζει να αποκλιμακώνεται και επαναλαμβάνοντας ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να λαμβάνει τις αποφάσεις της ανά συνεδρίαση και στηριζόμενη στα δεδομένα που θα έχει στην κατοχή της τη συγκεκριμένη στιγμή.
«Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων σε μια συγκεκριμένη πορεία επιτοκίων», ξεκαθάρισε, ενώ δεν θέλησε να αποκαλύψει πότε ακριβώς η ΕΚΤ αναμένει ο πληθωρισμός να υποχωρήσει στο επίπεδο του 2%, αν και αυτό το πιθανότερο είναι να συμβεί νωρίτερα από την προηγούμενη πρόβλεψη της τράπεζας, που τοποθετούσε αυτήν την κίνηση στο β' εξάμηνο του 2025.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΚΤ προχώρησε σε αυτό που είχαν προεξοφλήσει οι αγορές, δηλαδή στη μείωση επιτοκίων κατά 0,25%, με αποτέλεσμα το βασικό επιτόκιο της ευρωζώνης να διαμορφώνεται στο 3,25%.
Αναφερόμενη στην οικονομία η κα Λαγκάρντ υποστήριξε ότι τα στοιχεία που έχει στην κατοχή της η ΕΚΤ υποδηλώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα ήταν κάπως ασθενέστερη από ό,τι αναμενόταν. Ενώ η βιομηχανική παραγωγή ήταν ιδιαίτερα ευμετάβλητη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι έρευνες δείχνουν ότι η μεταποίηση συνέχισε να συρρικνώνεται. Όσον αφορά τις υπηρεσίες, οι έρευνες δείχνουν μια άνοδο τον Αύγουστο, η οποία πιθανότατα υποστηρίζεται από την ισχυρή καλοκαιρινή τουριστική περίοδο, αλλά τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν πιο υποτονική ανάπτυξη. Οι επιχειρήσεις επεκτείνουν τις επενδύσεις τους μόνο με αργούς ρυθμούς, ενώ οι επενδύσεις σε κατοικίες συνεχίζουν να μειώνονται. Οι εξαγωγές έχουν αποδυναμωθεί, ιδίως για τα αγαθά.
Αν και τα εισοδήματα αυξήθηκαν το δεύτερο τρίμηνο, τα νοικοκυριά κατανάλωσαν λιγότερο, αντίθετα με τις προσδοκίες. Το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε στο 15,7% το δεύτερο τρίμηνο, πολύ πάνω από τον προ της πανδημίας μέσο όρο του 12,9%. Ταυτόχρονα, τα πρόσφατα στοιχεία ερευνών υποδηλώνουν σταδιακή ανάκαμψη των δαπανών των νοικοκυριών. Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό του 6,4% τον Αύγουστο. Ωστόσο, οι έρευνες υποδεικνύουν επιβράδυνση της αύξησης της απασχόλησης και περαιτέρω συγκράτηση της ζήτησης εργασίας.
«Αναμένουμε ότι η οικονομία θα ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων επιτρέπει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο. Οι σταδιακά εξασθενημένες επιδράσεις της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής αναμένεται να στηρίξουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι εξαγωγές θα πρέπει να συμβάλουν στην ανάκαμψη, καθώς η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται», σημείωσε η κα Λαγκάρντ.
Δημοσιονομικά και μεταρρυθμίσεις
Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στο να καταστήσουν την οικονομία πιο παραγωγική, ανταγωνιστική και ανθεκτική. Αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Για το σκοπό αυτό, είναι ζωτικής σημασίας να δοθεί ταχεία συνέχεια, με συγκεκριμένες και φιλόδοξες διαρθρωτικές πολιτικές, στις προτάσεις του Μ. Ντράγκι για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και στις προτάσεις του Εν. Λέτα για την ενδυνάμωση της ενιαίας αγοράς.
Η πλήρης, διαφανής και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους δείκτες χρέους σε σταθερή βάση. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να ξεκινήσουν δυναμικά προς αυτή την κατεύθυνση στα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές.
Η πορεία του πληθωρισμού
Ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε περαιτέρω στο 1,7% τον Σεπτέμβριο, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2021. Οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν απότομα, με ετήσιο ρυθμό -6,1%. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων αυξήθηκε ελαφρώς, στο 2,4%. Ο πληθωρισμός αγαθών παρέμεινε υποτονικός, στο 0,4%, ενώ ο πληθωρισμός υπηρεσιών υποχώρησε στο 3,9%.
Οι περισσότερες μετρήσεις του υποκείμενου πληθωρισμού είτε μειώθηκαν είτε παρέμειναν αμετάβλητες. Ο εγχώριος πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι αυξημένος, καθώς οι μισθολογικές πιέσεις στη ζώνη του ευρώ παραμένουν ισχυρές. Η αύξηση των μισθών με διαπραγμάτευση θα παραμείνει υψηλή και ευμετάβλητη για το υπόλοιπο του έτους, δεδομένου του σημαντικού ρόλου των εφάπαξ πληρωμών και του κλιμακωτού χαρακτήρα των μισθολογικών προσαρμογών.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, εν μέρει επειδή οι προηγούμενες απότομες μειώσεις στις τιμές της ενέργειας θα εξαλειφθούν από τους ετήσιους ρυθμούς. Στη συνέχεια, ο πληθωρισμός θα πρέπει να υποχωρήσει στο στόχο κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους. Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού θα πρέπει να υποστηριχθεί από τη χαλάρωση των πιέσεων στο κόστος εργασίας και από την προηγούμενη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής που σταδιακά μεταφέρεται στις τιμές καταναλωτή. Οι περισσότερες μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται γύρω στο 2%.
Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερος από τον αναμενόμενο εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό προέρχονται επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών σε υψηλότερα επίπεδα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και γενικότερα η εξελισσόμενη κλιματική κρίση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών των τροφίμων.
Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει προς τα κάτω εάν η χαμηλή εμπιστοσύνη και οι ανησυχίες για τα γεωπολιτικά γεγονότα εμποδίσουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις να ανακάμψουν όσο γρήγορα αναμενόταν, η νομισματική πολιτική εξασθενίσει τη ζήτηση περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα.
Η εικόνα της οικονομίας
Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να κλίνουν προς τα κάτω. Η μείωση της εμπιστοσύνης θα μπορούσε να εμποδίσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις να ανακάμψουν με τον αναμενόμενο ρυθμό. Αυτό θα μπορούσε να ενισχυθεί από πηγές γεωπολιτικού κινδύνου, όπως ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, η οποία θα μπορούσε επίσης να διαταράξει τον ενεργειακό εφοδιασμό και το παγκόσμιο εμπόριο.
Η χαμηλότερη ζήτηση για τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ λόγω, για παράδειγμα, μιας ασθενέστερης παγκόσμιας οικονομίας ή μιας κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών θα επιβάρυνε περαιτέρω την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν οι καθυστερημένες επιπτώσεις της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερες από τις αναμενόμενες. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν ή εάν οι ευκολότερες συνθήκες χρηματοδότησης και η μείωση του πληθωρισμού οδηγήσουν σε ταχύτερη ανάκαμψη της κατανάλωσης και των επενδύσεων.