Τι «βλέπει» για τις τράπεζες η S&P: Αύξηση δανείων, μείωση «κόκκινων»

Κερδισμένες από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας θα βγουν οι τράπεζες, καθώς θα τους επιτρέψει να αυξήσουν τις χορηγήσεις δανείων, ενώ γρήγορη θα είναι η εξυγίανση των χαρτοφυλακίων μέσω τιτλοποιήσεων. Όμως, οι τράπεζες έχουν ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουν για τη βελτίωση των αποδόσεών τους και η διαδικασία θα είναι αργή, όπως εκτιμά η Standard & Poor's στην εξαμηνιαία έκθεσή της με προβλέψεις για τον διεθνή τραπεζικό τομέα.

Η κατάσταση των τραπεζών διεθνώς βελτιώνεται, όπως εκτιμά η S&P, σημειώνοντας ότι οι προοπτικές των βαθμολογιών των τραπεζών έχουν ουσιαστικά επιστρέψει στο σημείο όπου βρίσκονταν πριν την πανδημία. Η οικονομική διαταραχή που προκαλεί η πανδημία σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα συνεχίσει να αποτελεί το σημαντικότερο ρίσκο για τις τράπεζες, ενώ εννέα από τα 20 μεγαλύτερα τραπεζικά συστήματα θα επιστρέψουν ως το 2022 στα επίπεδα οικονομικής ισχύος που είχαν πριν την πανδημία και τα υπόλοιπα ως το 2023 ή και αργότερα.

Για τις ελληνικές τράπεζες, η S&P αναφέρει ότι θα επωφεληθούν από τη βελτίωση της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής και τη στήριξη από την ΕΕ. Τα κυριότερα συμπεράσματα της έκθεσης είναι τρία:

1. Οι οικονομικές και δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας θα βελτιωθούν κατά την περίοδο 2021-2024, με τις πολιτικές της κυβέρνησης να κατευθύνονται προς τη δημοσιονομική εξυγίανση και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, υποστηριζόμενες από την αναμενόμενη αύξηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων που διατίθενται στην Ελλάδα.
2. Κατά την επόμενη τριετία, η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης, με αύξηση και του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
3. Οι τράπεζες θα συνεχίσουν να καθαρίζουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα που κληρονόμησαν από την προηγούμενη κρίση μέσω του σχεδίου «Ηρακλής», αυξάνοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών, ενώ την εξυγίανση θα υποστηρίξουν και οι μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα και την πτωχευτική νομοθεσία.

Όπως τονίζει η S&P, οι καλές οικονομικές προοπτικές δημιούργησαν το σκηνικό για την επανεκκίνηση της προσφοράς και ζήτησης δανείων. Αυτό θα πρέπει να στηρίξει τις προοπτικές των τραπεζών και την πρόοδο στην εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, βελτιώνοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα.

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τον ρυθμό ανάκαμψης, δεδομένης της εμφάνισης διαδοχικών κυμάτων COVID-19 στην Ελλάδα και στις χώρες που αποτελούν τους κύριους εμπορικούς εταίρους της και της πιθανότητας επιβολής περαιτέρω περιοριστικών μέτρων. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει την ανάκαμψη στους τομείς των υπηρεσιών και του τουρισμού.

Οι ελληνικές τράπεζες μείωσαν τα μη εξυπηρετούμενα στοιχεία ενεργητικού (NPA) κατά περισσότερα από 30 δισ. ευρώ την τελευταία τριετία. Ως αποτέλεσμα, ο δείκτης των NPAs σε επίπεδο συστήματος μειώθηκε κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2020, κυρίως λόγω της συναλλαγής Cairo, ύψους 6,5 δισ. ευρώ, της Eurobank. Αναμένουμε ότι ο δείκτης NPA σε επίπεδο συστήματος θα μειωθεί κάτω από το 20% έως το τέλος του 2022.

Οι κίνδυνοι χρηματοδότησης και ρευστότητας για τις ελληνικές τράπεζες μειώνονται, υπογραμμίζει ο οίκος. Οι καταθέσεις συνέχισαν να αυξάνονται, παρά την κατάργηση των κεφαλαιακών ελέγχων, αντανακλώντας την αυξημένη εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, που τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2020, επιτρέπει την αγορά του ελληνικού δημοσίου χρέους.

Μετά από συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 8,3% το 2020, η S&P εκτιμά ότι η οικονομία θα ανακάμψει κατά περίπου 5% το 2021. Όπως προβλέπει, οι οικονομικές επιδόσεις θα παραμείνουν ισορροπημένες, τροφοδοτούμενες κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές. Ωστόσο, δεν αναμένεται ότι οι τουριστικές εισπράξεις του 2021 θα ανακάμψουν στα επίπεδα του 2019.

Οι οίκος προβλέπει αυξημένο κόστος κινδύνου, δηλαδή προβλέψεις για πιστωτικό κίνδυνο ως ποσοστό του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων, για τους επόμενους 12-18 μήνες. Αυτό αντικατοπτρίζει τις πρόσθετες προβλέψεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των πωλήσεων και τιτλοποιήσεων NPA, καθώς και για δάνεια που πέρασαν σε αναστολή, για τα οποία αναμένεται ποσοστό αθέτησης κοντά στο 25%. Το χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης και η ουσιαστική εξοικονόμηση κόστους, χάρη στις μειώσεις των υποκαταστημάτων και του προσωπικού που ολοκληρώθηκαν τα τελευταία χρόνια, θα συμβάλουν στη στήριξη της κερδοφορίας, αλλά μόνο σε κάποιο βαθμό.

Η πίεση στα περιθώρια επιτοκίου και τα έσοδα από προμήθειες θα επικρατήσει τουλάχιστον έως το τέλος του 2022, καθώς επικρατεί έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών για τα δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Οι επενδυτές θα πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τον επόμενο χρόνο, όπως τονίζει ο οίκος, τον ρυθμό νέων εκταμιεύσεων δανείων, την πορεία αποκατάστασης των κερδών και την κεφαλαιακή επάρκεια, που παραμένει αδύναμη. «Οι τομείς αυτοί εξακολουθούν να αποτελούν βασικές προκλήσεις», σημειώνει ο οίκος. Οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν ένα σκληρότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον, ενώ ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας ακόμη ανακάμπτει από την κρίση της προηγούμενης δεκαετίας. «Ακόμη και σε ένα πλαίσιο βελτίωσης των οικονομικών προοπτικών, οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους για να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους», τονίζει ο οίκος.

Επίσης, ένα σημείο που πρέπει να προσεχθεί για τον επόμενο χρόνο από τους επενδυτές είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας στην πιστοληπτική ικανότητα του ιδιωτικού τομέα και στις αγορές ακινήτων. Οι ξένες επενδύσεις καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις τιμές των ελληνικών ακινήτων, οι οποίες μόλις είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν πριν από την πανδημία, μετά από πτώση περίπου 40% από το 2008. Οι επιπτώσεις από την πανδημία θα καθορίσουν τον ρυθμό στις πωλήσεις δανείων με εγγύηση ακινήτων από τις τράπεζες, αλλά και την ικανόνητα των χρεωμένων νοικοκυριών να πληρώσουν τα χρέη τους, ενώ τα προηγούμενα χρόνια τα καθαρά ίδια κεφάλαιά τους είχαν καταστεί αρνητικά.