Σε συμφωνία για να αποσυνδεθεί μια «βόμβα» που απειλούσε την ομαλή υλοποίηση του σχεδίου «Ηρακλής» κατέληξε η κυβέρνηση με την Κομισιόν, η οποία θα επιτρέψει στους διαχειριστές των τιτλοποιημένων δανείων να καθυστερήσουν τις ανακτήσεις, χωρίς να κινδυνεύουν να αποβληθούν από τις συμβάσεις με τις τράπεζες και να χάσουν τις αμοιβές τους.
Στη 10η έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης από την Κομισιόν σημειώνεται ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να παρέμβει νομοθετικά, με μια αλλαγή στη νομοθεσία για το σχέδιο «Ηρακλής», ώστε να παραταθεί η περίοδος ανάκτησης των τιτλοποιημένων δανείων, δεδομένου ότι η πανδημία προκάλεσε μεγάλες καθυστερήσεις στους πλειστηριασμούς, ενώ από τον Νοέμβριο, με το δεύτερο lockdown, είχαν «παγώσει» και οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης.
Έτσι, η κυβέρνηση, που έχει δώσει ήδη μια παράταση στο αρχικό ορόσημο ανάκτησης των 12 μηνών, το οποίο επεκτάθηκε στους 24 μήνες, σχεδιάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, να επεκτείνει περαιτέρω τον χρόνο στους 36 μήνες. Η Κομισιόν κάνει μια γενική αναφορά σε αυτόν τον σχεδιασμό, χωρίς να αναφερθεί με συγκεκριμένο τρόπο στον χρόνο παράτασης που θα δοθεί, αλλά φροντίζει να επισημάνει το σημαντικότερο, από τη δική της πλευρά: ότι η Επιτροπή, εξετάζοντας το θέμα από τη σκοπιά του δικαίου για τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις, έχει ήδη «ανάψει πράσινο» στη συζητούμενη νομοθετική παρέμβαση.
Σημειώνεται ότι το θέμα είχε συζητήσει ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας με την αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Μαργκρέτ Βεστάγκερ κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Αθήνα. Αρχικά υπήρχαν ενστάσεις από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, που σημείωνε ότι στην Ιταλία, τη μόνη άλλη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζεται πρόγραμμα αντίστοιχο του σχεδίου «Ηρακλής», δεν δίνονται τόσο μεγάλες προθεσμίες για την ανάκτηση δανείων. Τελικά, φαίνεται ότι οι αντιδράσεις αυτές έχουν καμφθεί και η κυβέρνηση έχει το ελεύθερο από τις Βρυξέλλες για να νομοθετήσει.
Αποτροπή παρενεργειών
Στην πράξη, η παράταση που θα δοθεί για τις ανακτήσεις θα αποκαταστήσει την ομαλότητα από όλες τις απόψεις στην εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», καθώς:
- Για τις εταιρείες διαχείρισης των τιτλοποιημένων δανείων, παύει να υπάρχει ο κίνδυνος, εάν έχουν χαμηλά ποσοστά ανακτήσεων να εκτεθούν στις κυρώσεις που προβλέπει ο νόμος, οι οποίες φθάνουν έως την αποβολή εταιρειών διαχείρισης από συμβάσεις τιτλοποίησης. Κάτι τέτοιο, ιδιαίτερα αν γινόταν σε μεγάλη κλίμακα, θα βύθιζε στο χάος την εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», καθώς οι τράπεζες θα υποχρεώνονταν να αναζητήσουν άλλους διαχειριστές των δανείων και θα προκαλούνταν μεγάλες καθυστερήσεις.
- Αυτό, όπως έχει γράψει το BusinessDaily, θα έθετε σε κίνηση ένα επικίνδυνο ντόμινο για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία, αφού θα καθυστερούσε η εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη χορήγηση δανείων στην οικονομία, ενώ το Δημόσιο θα διέτρεχε τον κίνδυνο να επιβαρυνθεί το χρέος από την κατάπτωση εγγυήσεων που έχει δώσει για τα δάνεια υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας του σχεδίου «Ηρακλής».
- Ισχυρότερη πίεση θα αντιμετώπιζαν και οι δανειολήπτες, καθώς οι εταιρείες διαχείρισης, εάν πιέζονταν να προχωρήσουν τις ανακτήσεις σε εξωπραγματικά σύντομο χρόνο, θα ήταν υποχρεωμένες να επιταχύνουν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης και τους πλειστηριασμούς σε μεγάλη κλίμακα.
Πάντως, η παράταση δεν είναι πανάκεια για όλα τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον η εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», καθώς παραμένει αναπάντητο το ερώτημα αν οι εταιρείες διαχείρισης, με όλες τις ιδιαιτερότητες που έχει το ελληνικό δικαστικό σύστημα, θα καταφέρουν να είναι συνεπείς στην επίτευξη των στόχων για τις ανακτήσεις.
«Κίνδυνος ντόμινο»
Σε αυτά τα προβλήματα και τους κινδύνους είχε αναφερθεί πρόσφατα ο Αν. Πανούσης, διευθύνων σύμβουλος της doValue και πρόεδρος της ένωσης των εταιρειών διαχείρισης δανείων. Όπως τόνισε,
«Το παρατεταμένο πάγωμα των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης έχει ήδη πλήξει σοβαρά το ρυθμό με τον οποίο επιτυγχάνονται ρυθμίσεις και συναινετικές διευθετήσεις. Έτσι, όμως, ξεκινά ένα ντόμινο παρενεργειών στην οικονομία. Τα σχέδια των τραπεζών για μείωση του αποθέματος ΜΕΔ καθυστερούν, και μαζί τους η πλήρης αποκατάσταση της δυνατότητάς τους να χρηματοδοτούν την οικονομία – τώρα ακριβώς που πρέπει να στηριχτεί η ανάκαμψη.
Εάν υπάρξει περαιτέρω επιδείνωση, αυξάνει ο συντελεστής ρίσκου και για τις τιτλοποιήσεις που έχει εγγυηθεί το Δημόσιο, δηλαδή ο Έλληνας φορολογούμενος, μέσω του προγράμματος Ηρακλής. Οι σχεδιασμοί των επενδυτών δυσχεραίνονται με αντίστοιχη επίπτωση στις αποτιμήσεις των νέων τιτλοποιήσεων – δηλαδή των ποσών που θα επενδύσουν στη χώρα ξένοι επενδυτές για να αποκτήσουν τα αντίστοιχα χαρτοφυλάκια».
Επιστολή τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης
Όπως έχει αποκαλύψει το BusinessDaily, για τον κίνδυνο επιβάρυνσης των ξένων επενδυτών που έχουν πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις σε εγχώρια μη εξυπηρετούμενα δάνεια με μεγάλες ζημιές, την πυροδότηση αρνητικής δημοσιότητας λόγω της μη επίτευξης των στόχων των επιχειρηματικών σχεδίων των τιτλοποιήσεων, τον εκτροχιασμό της προσπάθειας εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών καθώς και τον κίνδυνο κατάπτωσης των κρατικών εγγυήσεων του σχεδίου «Ηρακλής» επιφέροντας σημαντικό κόστος στο Δημόσιο, έχουν προειδοποιήσει την κυβέρνηση οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων και οι τράπεζες.
Η Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων και η Ελληνική Ένωση Τραπεζών απέστειλαν επιστολές στο υπουργείο Οικονομικών με τις οποίες έθεσαν το ζήτημα της παράτασης της μεταβατικής περιόδου για την επίτευξη των στόχων ανακτήσεων από 24 μήνες σήμερα, σε 36, καθώς η παρατεταμένη αναστολή των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης και των πλειστηριασμών για περισσότερο από ένα χρόνο καθιστά αδύνατη την επίτευξη των στόχων των επιχειρηματικών σχεδίων.