Για δύο επικίνδυνες «νάρκες» στα δημόσια οικονομικά προειδοποιεί την κυβέρνηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να «φουσκώσουν» το δημόσιο χρέος οι κρατικές εγγυήσεις για τις τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων με το σχέδιο «Ηρακλής», όπως και ο υπό ίδρυση Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων των ευάλωτων οφειλετών που θα χάνουν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς. Αν αυτό συμβεί, θα ενταθεί η πίεση των Θεσμών για διορθωτικά μέτρα λιτότητας.
Η προειδοποίηση της Κομισιόν «κρύβεται» στην τελευταία φράση της φθινοπωρινής έκθεσης προβλέψεων για την ελληνική οικονομία, που ήταν γενική θετική, αφού αναθεωρήθηκε η εκτίμηση για την ανάπτυξη το 2021 στο 7,1% και για το 2022 στο 5,3%. Στην παράγραφο όπου, κατά παράδοση, η Κομισιόν σημειώνει τους δημοσιονομικούς κινδύνους για το επόμενο διάστημα, αναφέρεται ότι:
- «Περαιτέρω κίνδυνοι σχετίζονται με τη στατιστική κατηγοριοποίηση πρόσφατων ή σχεδιαζόμενων χρηματοπιστωτικών διευθετήσεων, περιλαμβανομένου του σχήματος για την πώληση και επαναμίσθωση ιδιοκτησιών που κατέχουν ευάλωτοι οφειλέτες». Η αναφορά σε «πρόσφατες χρηματοπιστωτικές διευθετήσεις» αποτελεί μια αρκετά ευκρινή... «φωτογραφία» των κρατικών εγγυήσεων για τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», στην οποία η Κομισιόν απέφυγε να αναφερθεί ευθέως λόγω της πολύ μεγάλης ευαισθησίας του θέματος, καθώς το ποσό των εγγυήσεων είναι πολύ υψηλό, της τάξεως των 23 δισ. ευρώ, και θα μπορούσε να αυξήσει απότομα το χρέος έως και κατά 13 μονάδες του ΑΕΠ.
Η βαρύτητα αυτών των αναφορών - προειδοποιήσεων της Κομισιόν είναι μεγάλη, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περίοδο έκτακτης και σοβαρής διόγκωσης του χρέους, λόγω της πανδημίας. Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat έδειξαν ότι η Ελλάδα, αν και έχει με διαφορά το μεγαλύτερο χρέος στην Ευρώπη, ήταν και η χώρα που εμφάνισε τη μεγαλύτερη αύξηση χρέους στην Ε.Ε. στο 12μηνο ως το τέλος α' εξαμήνου 2021, όπως φαίνεται στο γράφημα της Eurostat. Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, έχει δηλώσει ότι η ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους θα είναι το δυσκολότερο σημείο της 12ης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από τους Θεσμούς.
Στην Ελλάδα η μεγαλύτερη αύξηση χρέους
Πού «κολλάει» η Eurostat με «Ηρακλή» και Φορέα Ακινήτων
Σχετικά με τις εγγυήσεις του «Ηρακλή», η προειδοποίηση της Κομισιόν επιβεβαιώνει τις πληροφορίες ότι η Eurostat εξετάζει πολύ σοβαρά να τις εγγράψει, εν μέρει ή και στο σύνολό τους, στο δημόσιο χρέος. Ερωτηθείς πρόσφατα για το θέμα (σε συνέντευξη στη «Ναυτεμπορική»), ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας έδωσε μια πολύ προσεκτική απάντηση σχετικά με το τι έχει γίνει ως τώρα, αλλά χωρίς να αποκλείει ρητά ότι θα εγγραφούν οι εγγυήσεις στο χρέος μελλοντικά. Όπως είπε:
- «Η τελευταία επίσημη ανακοίνωση της Eurostat, που δημοσιεύθηκε στις 21 Οκτωβρίου, σχετικά με τα δημοσιονομικά στοιχεία τα οποία καταρτίστηκαν στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος (EDP), δεν εμπεριέχει κάτι σχετικό. Συνεπώς, προχωράμε με βάση τις υφιστάμενες εθνικές και ευρωπαϊκές αποφάσεις».
Το πρόβλημα με την κατηγοριοποίηση των εγγυήσεων για τις τιτλοποιήσεις άρχισε κατά τον έλεγχο από τη Eurostat της πρώτης μεγάλης τιτλοποίησης που ολοκληρώθηκε (σχέδιο "Cairo" της Eurobank). Σε αυτό τον έλεγχο τέθηκε το ζήτημα της χαμηλής συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην τιτλοποίηση, αλλά και της επέκτασης του πλάνου ανακτήσεων σε μεγάλη χρονική περίοδο, με τη Eurostat να προβληματίζεται για το αν μπορούν να συνεχίσουν να κατηγοριοποιούνται αυτές οι εγγυήσεις στο «αφανές» χρέος (contingent liabilities) ή αν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι αποτελούν δημόσιο χρέος σύμφωνα με τους κοινοτικούς ορισμούς.
Προφανώς το θέμα δεν έχει λήξει, καθώς οι έλεγχοι σε τιτλοποιήσεις θα συνεχισθούν. Ένα μεγάλο «αγκάθι» είναι η σοβαρή καθυστέρηση σε σχέση με τα αρχικά χρονοδιαγράμματα στις ανακτήσεις των δανείων, καθυστέρηση που οφείλεται και στις δυσχέρειες που δημιούργησε η πανδημία και κατοχυρώθηκε με νομοθετική ρύθμιση. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι όσο δεν καταπίπτουν οι εγγυήσεις, δεν μπορεί να περάσουν στατιστικά στο χρέος, όμως η Eurostat θα ελέγξει αν de facto οι εγγυήσεις έχουν καταπέσει ήδη, λόγω της μεγάλης καθυστέρησης στο πλάνο ανακτήσεων.
Σε σχέση με τον νέο Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, το θέμα των κρατικών εγγυήσεων έχει αναδειχθεί ως ο απρόβλεπτος παράγοντας που προκαλεί σοβαρή εμπλοκή στην ίδρυσή του. Υπενθυμίζεται ότι ο Φορέας, που προβλέπεται στον νέο πτωχευτικό νόμο, θα αποκτά, κατόπιν αίτησης των οφειλετών, τις κύριες κατοικίες τους που θα βγαίνουν σε πλειστηριασμό και θα τις επαναμισθώνει στους οφειλέτες για 12 χρόνια. Αυτοί θα πληρώνουν το ενοίκιο λαμβάνοντας τη στεγαστική κρατική επιδότηση που φθάνει έως και 210 ευρώ, ενώ στη λήξη της μίσθωσης θα μπορούν να ζητήσουν επαναγορά της κατοικίας στην εμπορική αξία που θα έχει τότε και χωρίς να υπολογίζονται τα ενοίκια που θα έχουν πληρώσει στο μεταξύ (πρακτικά, η επαναγορά των κατοικιών θα είναι πολύ δύσκολη). Αν δεν αγοράζονται οι κατοικίες, ο Φορέας θα τις πουλάει.
Η Eurostat και η Κομισιόν επιμένουν ότι πρέπει η ρύθμιση για την ίδρυση του νέου Φορέα να οδηγεί σε ένα θεσμό απολύτως ιδιωτικό, γι' αυτό και θα αναζητηθούν επενδυτές που θα τον αναλάβουν, οι οποίοι, σύμφωνα με σχέδιο προκήρυξης του διαγωνισμού, θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι έχουν ρευστά διαθέσιμα τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ για να επενδύσουν συνολικά 2 δισ. ευρώ στο project. Ωστόσο, το ίδιο σχέδιο προβλέπει, με μια αρκετά ασαφή αναφορά, ότι το Δημόσιο μπορεί να προσφέρει εγγυήσεις στον νέο Φορέα.
Έτσι, θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή ισορροπία για να προχωρήσει το σχέδιο: Η Eurostat προειδοποιεί ότι, αν οι εγγυήσεις είναι πολύ «γενναιόδωρες», ο Φορέας θα πρέπει να καταχωρηθεί ως δημόσιος και οι εγγυήσεις, όπως και τα μελλοντικά οικονομικά του αποτελέσματα να εγγραφούν στα δημοσιονομικά στοιχεία. Από την άλλη, οι ιδιώτες επενδυτές, γνωρίζοντας πόσοι παράγοντες αβεβαιότητας υπάρχουν σε ένα «ευαίσθητο» σχέδιο που μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε εξώσεις ευάλωτων δανειοληπτών, αξιώνουν κρατικές εγγυήσεις που, κατ' ουσία, θα τους εξασφαλίζουν προκαθορισμένη απόδοση στα κεφάλαιά τους. Οι διαβουλεύσεις για το θέμα συνεχίζονται με τη Eurostat, γι' αυτό και καθυστερεί η προκήρυξη του διαγωνισμού.
Σε κάθε περίπτωση, οι κοινοτικές αρχές δείχνουν ότι έχουν την πρόθεση να τηρήσουν αρκετά αυστηρή στάση σε αυτά τα θέματα, ώστε να μην κατηγορηθούν για ανοχή σε στατιστικά «μαγειρέματα» και μάλιστα στη χώρα που... γέννησε τα Greek Statistics και συνέβαλε καταλυτικά στη μεγάλη ευρωπαϊκή κρίση χρέους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
