Επί θύραις το σχέδιο Κομισιόν για την ίδρυση bad banks

Υπό την πίεση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, που φέρνει πιο κοντά τις δυσμενείς προβλέψεις για τα «κόκκινα» δάνεια, οι Βρυξέλλες ξεπερνούν τις επιφυλάξεις τους για τις bad banks και εντάσσουν πλέον τις κρατικές εταιρείες διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού στον στρατηγικό σχεδιασμό για την προστασία του τραπεζικού συστήματος από ένα νέο κύμα προβληματικών δανείων, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή εμπλοκή στη χορήγηση ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να αποκαλύψει την επόμενη εβδομάδα το στρατηγικό της σχέδιο για την ίδρυση bad banks σε εθνικό επίπεδο, όπως αποκάλυψε χθες, μιλώντας σε δημοσιογράφους, η αρμόδια επίτροπος για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, Μαρέιντ Μαγκίνες. Όπως σημείωσε, το σχέδιο αυτό θα δημιουργήσει το πλαίσιο για να μπορούν οι χώρες να δημιουργούν κακές τράπεζες, ώστε να διασφαλισθεί ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα συνεχίσουν να δανείζουν.

Όπως υπογράμμισε η Ιρλανδή επίτροπος είναι πιθανή μια ανακοπή των χορηγήσεων, εάν αυξηθούν οι πιστωτικές ζημιές των τραπεζών, εξαιτίας των πιέσεων που δέχεται η ευρωπαϊκή οικονομία από τα νέα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας. «Αν δεν κάνουμε κάτι, αν αφήσουμε τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών, τότε πραγματικά θα κοπεί η παροχή πιστώσεων στην πραγματική οικονομία. Γι' αυτό πρέπει να δράσουμε, πρέπει να προετοιμασθούμε γι' αυτό το ενδεχόμενο», ανέφερε η Μαγκίνες, μιλώντας σε τηλεδιάσκεψη με δημοσιογράφους για την ευρωπαϊκή πολιτική στον τραπεζικό τομέα.

Μάλιστα, η Ιρλανδή επίτροπος προχώρησε σε μια αναφορά που καλύπτει και τις ελληνικές τράπεζες, σημειώνοντας τους κινδύνους που δημιουργεί για ορισμένες τράπεζες της Ευρώπης ο συνδυασμός μιας κληρονομιάς προβληματικών δανείων με τη δημιουργία νέων λόγω της πανδημίας. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «αυτό που μπορεί να γεννήσει ανησυχίες είναι το να υπάρχει ένα πρόβλημα μη εξυπηρετούμενων δανείων που κληρονόμησαν οι τράπεζες από την κρίση χρέους της προηγούμενης δεκαετίας και πάνω σε αυτό να προστεθούν τα προβλήματα που δημιουργεί η κρίση της πανδημίας».

Η Μαγκίνες έσπευσε να διευκρινίσει ότι οι προετοιμασίες που γίνονται δεν σημαίνουν πώς η Κομισιόν προβλέπει ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν πραγματικά άσχημα, «αλλά περιμένουμε ότι θα υπάρξουν ορισμένα προβλήματα και θέλουμε να επιχειρήσουμε να τα αντιμετωπίσουμε εκ των προτέρων». Η ίδρυση κακών τραπεζών που θα δημιουργηθούν από τις κυβερνήσεις, όπως είπε, θα γίνει με στόχο να αποφευχθεί μια επανάληψη όσων συνέβησαν μετά την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, όταν τα αρπακτικά funds σάρωναν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Σημειώνεται ότι από το καλοκαίρι ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της ΕΚΤ, μετά τη διενέργεια ενός εποπτικού ελέγχου στις τράπεζες της ευρωζώνης, είχε εκτιμήσει ότι υπάρχει κίνδυνος, σε ένα κακό σενάριο εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης, να εκτιναχθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην ευρωζώνη ακόμη και στα 1,4 τρισ. ευρώ, δηλαδή πολύ πάνω από το υψηλότερο επίπεδο που είχαν ανέλθει στη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης. Ο Αντρέα Ενρία, επικεφαλής του SSM, έχει κατ' επανάληψη τονίσει ότι θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εθνικές bad banks, οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο και να αντλήσουν χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Η διαφαινόμενη σύγκλιση της Κομισιόν με τον SSM φαίνεται ότι θα επιτρέψει την ίδρυση bad banks χωρίς να δημιουργούνται ζητήματα με το ευρωπαϊκό δίκαιο για τις κρατικές ενισχύσεις, κάτι που είχε προτείνει, με πρόσφατο άρθρο του στη γερμανική Handelsblatt ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Όπως τόνιζε, «σε εξαιρετικές περιστάσεις, τάσσομαι υπέρ της πιο ευέλικτης εφαρμογής των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων. Η δημιουργία εταιρειών διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού (Asset Management Companies), υπό την εγγύηση του Δημοσίου και έναντι κατάλληλης προμήθειας υπέρ αυτού, θα πρέπει να αναγνωριστεί ως μια αξιόπιστη λύση για την αντιμετώπιση προβλημάτων ποιότητας στοιχείων ενεργητικού, εκτός του πλαισίου παρεμβάσεων για εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων».

Η πρόταση της ΤτΕ για bad bank

H Τράπεζα της Ελλάδος έχει υποβάλει στην κυβέρνηση από τα τέλη Σεπτεμβρίου αναλυτικό σχέδιο για την ίδρυση εταιρείας διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού, το οποίο προβλέπει όχι μόνο τη μεταβίβαση στο νέο οργανισμό του μεγαλύτερου μέρους των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα απομείνουν μετά την εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής», αλλά και τη μεταφορά αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC), ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών.

Οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν τονίσει στις τελευταίες εκθέσεις τους ότι η πρόταση αυτή θα πρέπει να αξιολογηθεί σοβαρά από την κυβέρνηση, καθώς το σχέδιο «Ηρακλής» κρίνεται ότι δεν επαρκεί για την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών.

Όπως τόνισε πρόσφατα ο κ. Στουρνάρας, στο τέλος του πρώτου εξαμήνου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν σε περίπου 60 δισ. ευρώ ή ποσοστό 36% στο σύνολο των δανείων, όταν ο αντίστοιχος δείκτης στην υπόλοιπη ευρωζώνη κινείται στο 2,6%. 

Στην ίδια ομιλία, ο διοικητής της ΤτΕ ανέφερε ότι η δημιουργία ειδικής εταιρίας διαχείρισης ενεργητικού (AMC), σύμφωνα με την αναλυτική πρόταση που έχει καταθέσει η Τράπεζα της Ελλάδος, μπορεί να συμβάλει καθοριστική στην εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών και την ταχύτερη απαλλαγή από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η κρίση που πυροδοτεί η πανδημία, προέβλεψε ο κ. Στουρνάρας, θα οδηγήσει στην δημιουργία μιας νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία η ΤτΕ εκτιμά ότι θα κινηθούν στο επίπεδο των 8 έως 10 δισ. ευρώ. Υπογράμμισε ωστόσο ότι ακόμα δεν μπορούν να γίνουν αξιόπιστες εκτιμήσεις καθώς δεν έχει αποκατασταθεί η ορατότητα. Ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι δάνεια άνω των 20 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 20% των ενήμερων δανείων ή 12,5% του συνόλου των δανείων, έχουν τεθεί από τις τράπεζες σε καθεστώς αναστολής πληρωμών, σύμφωνα με την σχετική δυνατότητα που παρέχει η ΕΚΤ.

Ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε ότι για να απαλλαγούν πλήρως οι τράπεζες από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων το σχέδιο παροχής κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» συμβάλει αποφασιστικά, ωστόσο για την οριστική διευθέτηση του προβλήματος απαιτούνται και άλλες πρωτοβουλίες. Στην bad bank, όπως είπε, θα μπορούσαν να ενταχθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνολικού ύψους 40 δισ. ευρώ κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μονοψήφιο δείκτη μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων προς το τέλος του 2021 – αρχές 2022.