Έρχεται μεγάλη τονωτική ένεση από την ΕΚΤ τον Δεκέμβριο

Την ετοιμότητα της ΕΚΤ να κάνει ό,τι χρειάζεται για να υποστηριχθεί η οικονομία της ευρωζώνης ενόψει του δεύτερου κύματος της πανδημίας κατέστησε σαφή η Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στους δημοσιογράφους, υπογραμμίζοντας ότι σήμερα το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε να ευθυγραμμισθούν εκ νέου (recalibrate) και με μεγάλη ευελιξία όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ για την τόνωση της οικονομίας, δίνοντας ιδιαίτερα έμφαση στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (PEPP).

Μετά την απόφαση του Συμβουλίου να αφήσει αμετάβλητη τη νομισματική πολιτική, που διέψευσε τις αμυδρές ελπίδες για μια έκτακτη παρέμβαση, η πρόεδρος της ΕΚΤ έθεσε το πλαίσιο για μια δυναμική παρέμβαση από την κεντρική τράπεζα τον Δεκέμβριο, ή ακόμη και νωρίτερα, εάν χρειασθεί. Όπως τόνισε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, όχι μόνο το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι κίνδυνοι είναι καθοδικοί για την οικονομία, αλλά και η υφιστάμενη πρόβλεψη της ΕΚΤ για αύξηση του ΑΕΠ της ευρωζώνης σε τριμηνιαία βάση κατά 3,1% το δ' τρίμηνο έχει τεθεί σε αναθεώρηση και σίγουρα εκτιμάται πλέον ότι το ποσοστό θα είναι μικρότερο, χωρίς να αποκλείεται να γίνει αρνητικό. Ο Νοέμβριος, ιδιαίτερα, θα είναι πολύ δύσκολος μήνας, λόγω της εφαρμογής των νέων περιοριστικών μέτρων από τις κυβερνήσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Κριστίν Λαγκάρντ προανήγγειλε ότι, αφού εξετασθούν τα νέα δεδομένα στην οικονομία, τον Δεκέμβριο θα αναπροσαρμοσθούν όλα τα εργαλεία πολιτικής της ΕΚΤ, δηλαδή από τα επιτόκια, που σήμερα είναι μηδενικά, ως τα προγράμματα αγοράς ομολόγων και το πρόγραμμα TLTRO για τη χρηματοδότηση των τραπεζών με αρνητικό επιτόκιο (-1%).

Ιδιαίτερα για το πρόγραμμα - μαμούθ των 1,35 τρισ. ευρώ, που αφορά τις έκτακτες αγορές ομολόγων για την πανδημία, η πρόεδρος της ΕΚΤ, απαντώντας σε ερώτηση, διευκρίνισε ότι υπάρχει ευελιξία για αλλαγές και στις τρεις διαστάσεις του προγράμματος, δηλαδή στο είδος ομολόγων που αγοράζονται (κρατικά, εταιρικά), στο χρόνο υλοποίησης των αγορών αυτών (πιθανή επιτάχυνση), αλλά και στις δικαιοδοσίες των εκδοτών, δηλαδή να αλλάξει και πάλι το μείγμα των αγορών, όπως έχει γίνει ήδη με την Ιταλία, όπου η ΕΚΤ αγοράζει περισσότερα ομόλογα από όσο θα επέτρεπε το κλειδί συμμετοχής της χώρας στο κεφάλαιο της κεντρικής τράπεζας.

Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν άμεση αντίδραση των ιταλικών ομολόγων, με μεγάλη πτώση των αποδόσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην 4ετία η απόδοση του ιταλικού ομολόγου μεταβλήθηκε κατά -240%, πέρασε δηλαδή από θετική σε αρνητική απόδοση. Καθοδικά κινούνται και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, που ενισχύονται από την ΕΚΤ με τις αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP. Κατά 30% περίπου μειώνεται η απόδοση του πενταετούς ελληνικού ομολόγου, στο 0,24%.

Η Κρ. Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι το Συμβούλιο σήμερα ομόφωνα αποφάσισε να γίνουν οι αλλαγές πολιτικής τον Δεκέμβριο, δηλαδή δεν υπήρξαν «παραφωνίες» από τη γερμανική κεντρική τράπεζα. «Αναγνωρίζεται από όλους η επίδραση της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, συμφωνήσαμε ότι είναι να αναγκαίο να αναπροσαρμοσθούν τα εργαλεία πολιτικής στην επόμενη συνάντηση», τόνισε χαρακτηριστικά.

Σχετικά με τον πληρωρισμό, η Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι, παρόλο που είναι αρνητικός και θα παραμείνει αρνητικός έως και τους πρώτους μήνες του 2021, η ΕΚΤ δεν θεωρεί ότι η ευρωζώνη έχει εισέλθει σε φάση αντιπληθωρισμού (deflation), αλλά πρόκειται για μια προσωρινή υποχώρηση των τιμών σε αρνητικό έδαφος, που θα διορθωθεί όταν επανέλθε η οικονομία σε ανάπτυξη, το 2021.

Σε ό,τι αφορά τον χρόνο των νέων τονωτικών μέτρων, η πρόεδρος της ΕΚΤ ξεκαθάρισε ότι υπάρχει πάντα ετοιμότητα για μια παρέμβαση ακόμη και πριν από την τακτική συνεδρίαση του Συμβουλίου, τον Δεκέμβριο, αφήνοντας έτσι ανοικτό ενδεχόμενο μιας έκτακτης συνάντησης των τραπεζιτών μέσα στον Νοέμβριο, αν αυτό απαιτηθεί από τις εξελίξεις στην πανδημία και στην οικονομική δραστηριότητα. «Μπορούμε να συναντηθούμε ανά πάσα στιγμή αν χρειασθεί, παρά την απόσταση είμαστε πολύ κοντά και κάνουμε καλές συζητήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι αποφάσεις του Συμβουλίου

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ δεν αλλάζει το αρχικό του χρονοδιάγραμμα για πρόσθετα μέτρα τόνωσης της οικονομίας, σημειώνοντας ότι θα ληφθούν αποφάσεις τον Δεκέμβριο, με βάση τη νέα αξιολόγηση των οικονομικών συνθηκών. Ειδικότερα, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της ΕΚΤ,

• «Στο σημερινό περιβάλλον όπου οι κίνδυνοι είναι σαφώς περισσότερο καθοδικοί, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει προσεκτικά τις εισερχόμενες πληροφορίες, μεταξύ άλλων τη δυναμική της πανδημίας, τις προοπτικές σταδιακής εφαρμογής εμβολίων και τις εξελίξεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Ο νέος γύρος μακροοικονομικών προβολών των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος τον Δεκέμβριο θα επιτρέψει τη διεξοδική επαναξιολόγηση των οικονομικών προοπτικών και του ισοζυγίου των κινδύνων.
• Με βάση αυτή την επικαιροποιημένη αξιολόγηση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αναπροσαρμόσει καταλλήλως τα μέσα που διαθέτει, ούτως ώστε να αποκριθεί στην κατάσταση όπως αυτή εξελίσσεται και να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν ευνοϊκές για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης και ότι αντισταθμίζουν την αρνητική επίδραση της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Με αυτόν τον τρόπο θα προαχθεί η σύγκλιση του πληθωρισμού προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία».

Στο μεταξύ, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ διατηρεί σταθερά τα επιτόκια και προαναγγέλλει ότι θα συνεχισθούν οι αγορές ομολόγων, στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος των 1,35 τρισ. ευρώ, αλλά και με το τακτικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ενώ θα συνεχίσει τις παροχές ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα με αρνητικά επιτόκια. Ειδικότερα, όπως αναφέρει η ανακοίνωση,

1. Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζει και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.
2. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει τη διενέργεια αγορών στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme - PEPP), το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.350 δισεκ. ευρώ. Αυτές οι αγορές συμβάλλουν στη χαλάρωση της συνολικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, βοηθώντας έτσι να αντισταθμιστεί η προς τα κάτω επίδραση της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Οι αγορές θα συνεχίσουν να διενεργούνται με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Με αυτόν τον τρόπο το Διοικητικό Συμβούλιο θα μπορέσει να αποτρέψει αποτελεσματικά τους κινδύνους για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα διενεργεί καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP τουλάχιστον μέχρι το τέλος Ιουνίου 2021 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρις ότου κρίνει ότι η κρίση του κωρονοϊού έχει λήξει. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
3. Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα συνεχιστούν με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως, σε συνδυασμό με τις αγορές στο πλαίσιο της πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 120 δισεκ. ευρώ που διατίθεται προσωρινά μέχρι το τέλος του έτους. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής του και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.
4. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει επίσης να παρέχει άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργεί. Πιο συγκεκριμένα, η τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III - TLTRO III) εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για τις τράπεζες, στηρίζοντας τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.