Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε τη Ρωσία ότι διαπράττει γενοκτονία στο Ντονμπάς, ενώ και η πρώτη ανεξάρτητη έκθεση που εξετάζει τους ισχυρισμούς για γενοκτονία στην Ουκρανία επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τα εγκλήματα της Μόσχας.
Όπως ανέφερε σε μαγνητοσκοπημένο του μήνυμα ο Β. Ζελένσκι, «η επίθεση σε εξέλιξη των δυνάμεων κατοχής στο Ντονμπάς μπορεί να κάνει την περιφέρεια ακατοίκητη σημειώνοντας πως οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν βαλθεί να μετατρέψουν σε στάχτες πολλές πόλεις της περιφέρειας αυτής. Η Ρωσία επιδίδεται σε εκτοπισμούς και μαζικές δολοφονίες αμάχων στο Ντονμπάς, συνέχισε ο κ. Ζελένσκι, για τον οποίο «όλα αυτά (...) είναι προφανώς πολιτική γενοκτονίας που διαπράττεται από τη Ρωσία».
Η νομική έκθεση, η οποία υπογράφεται από περισσότερους από 30 κορυφαίους νομικούς και εμπειρογνώμονες σε θέματα γενοκτονίας, κατηγορεί το ρωσικό κράτος ότι παραβιάζει διάφορα άρθρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Γενοκτονία. Προειδοποιεί ότι υπάρχει σοβαρός και άμεσος κίνδυνος γενοκτονίας στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας τις κατηγορίες με έναν μακρύ κατάλογο αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων παραδειγμάτων μαζικών δολοφονιών αμάχων, αναγκαστικών απελάσεων και απάνθρωπης αντι-ουκρανικής ρητορικής που χρησιμοποιείται από κορυφαίους Ρώσους αξιωματούχους.
Η έκθεση συντάχθηκε από το New Lines Institute for Strategy and Policy, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τις ΗΠΑ, και το Raoul Wallenberg Centre for Human Rights που εδρεύει στον Καναδά, και πρόκειται να κυκλοφορήσει την Παρασκευή, με τους συντάκτες να στέλνουν αντίγραφα σε κοινοβούλια, κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Ένα προγενέστερο αντίγραφο της έκθεσης κοινοποιήθηκε αποκλειστικά στο CNN.
«Συγκεντρώσαμε κορυφαίους νομικούς εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι στη συνέχεια εξέτασαν όλα τα στοιχεία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Ρωσική Ομοσπονδία φέρει ευθύνη για τις παραβιάσεις της Σύμβασης για τη Γενοκτονία στην Ουκρανία», δήλωσε στο CNN ο Azeem Ibrahim του New Lines Institute. Ο Ibrahim επισκέφθηκε την Ουκρανία τον Μάρτιο για να συγκεντρώσει στοιχεία για την έκθεση.
«Πρόκειται για μια πολύ ενδελεχή και λεπτομερή εξέταση εκτεταμένων στοιχείων», δήλωσε. «Αυτό που έχουμε δει μέχρι στιγμής είναι ότι αυτός ο πόλεμος είναι γενοκτονικός στη φύση του, όσον αφορά τη γλώσσα που χρησιμοποιείται και τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται. Αυτό είναι πολύ, πολύ ξεκάθαρο».
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τη Γενοκτονία, οι χώρες που την έχουν υπογράψει έχουν νομική υποχρέωση να αποτρέψουν τη γενοκτονία - και η έκθεση προτρέπει τη διεθνή κοινότητα να δράσει. «Δεν έχουμε καθόλου χρόνο, πιστεύουμε ότι υπάρχει πολύ σοβαρός κίνδυνος γενοκτονίας», δήλωσε ο Ibrahim. «Κάθε χώρα που έχει υπογράψει τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία, και αυτές είναι 151 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κάθε χώρα πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο, διαφορετικά θα παραβιάσει και αυτή τη Σύμβαση».
Σε ένα από τα πιο ανατριχιαστικά σημεία της έκθεσης, η ομάδα κάνει άμεση σύγκριση με τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα το 1995, προτρέποντας τον κόσμο να δράσει πριν να είναι πολύ αργά: «Οι λεπτομέρειες της μαζικής δολοφονίας πάνω από 7.000 μουσουλμάνων αγοριών και ανδρών στη Σρεμπρένιτσα αποκαλύφθηκαν ενώπιον της διεθνούς κοινότητας μόνο όταν ήταν πολύ αργά για να αποτραπεί μια γενοκτονία που συνέβη μέσα σε λίγες ημέρες. Το 2022, έχουμε τις δυνατότητες να παρακολουθούμε με ακρίβεια παρόμοιες θηριωδίες καθώς εκτυλίσσονται και να αντιδρούμε αναλόγως».
Η έκθεση δείχνει ευθέως τη Μόσχα, κατηγορώντας τους κορυφαίους αξιωματούχους της Ρωσίας ότι ενορχηστρώνουν την υποκίνηση σε γενοκτονία και θέτουν τις βάσεις για μελλοντική γενοκτονία, αρνούμενοι επανειλημμένα την ύπαρξη ουκρανικής ταυτότητας. Το Κρεμλίνο διαφώνησε έντονα με τη δήλωση του προέδρου Τζο Μπάιντεν τον Απρίλιο ότι θεωρεί τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία «γενοκτονία».
Η έκθεση του New Lines και του Κέντρου Raoul Wallenberg αναφέρει ότι το ρωσικό κράτος παραβιάζει το άρθρο ΙΙ και το άρθρο ΙΙΙ (γ) της Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Το άρθρο ΙΙ της σύμβασης αναφέρει ότι γενοκτονία είναι η απόπειρα διάπραξης πράξεων «με σκοπό την ολική ή μερική καταστροφή μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας». Το άρθρο ΙΙΙ (γ) αφορά την «άμεση και δημόσια υποκίνηση για τη διάπραξη γενοκτονίας».
Ως παραδείγματα των αποδείξεων ότι η Ρωσία παραβιάζει τη σύμβαση, οι εμπειρογνώμονες επισημαίνουν τις επανειλημμένες δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές ότι πιστεύει ότι η Ουκρανία δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης ως ανεξάρτητο κράτος. Επισημαίνουν επίσης την απάνθρωπη γλώσσα που χρησιμοποιούν κορυφαίοι Ρώσοι αξιωματούχοι για να περιγράψουν τους Ουκρανούς - συμπεριλαμβανομένων εκφράσεων όπως «κτηνώδεις», «υποτελείς» και «άθλιοι» - καθώς και την απεικόνιση της Ουκρανίας ως «ναζιστικό κράτος» και «υπαρξιακή απειλή» για τη Ρωσία.
Αλλά η έκθεση προχωράει περισσότερο από τον ισχυρισμό ότι η Ρωσία σκοπεύει να διαπράξει γενοκτονία, κατηγορώντας τις ρωσικές δυνάμεις ότι πραγματοποίησαν ένα «μοτίβο συνεπών και διάχυτων φρικαλεοτήτων κατά των Ουκρανών πολιτών συλλογικά» κατά τη διάρκεια της εισβολής.
Λέει ότι οι καλά τεκμηριωμένες σφαγές και οι συνοπτικές εκτελέσεις στην Μπούσα, το Στάρι Μπίκιβ και στις περιοχές Σούμι και Τσερνίχοβ, οι σκόπιμες επιθέσεις της Ρωσίας σε καταφύγια, οδούς εκκένωσης και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και η αδιάκριτη στόχευση και ο βομβαρδισμός κατοικημένων περιοχών, οι βιασμοί, οι πολιορκίες, οι κλοπές σιτηρών και οι εξαναγκαστικές απελάσεις στη Ρωσία ισοδυναμούν με «γενοκτονικό μοτίβο καταστροφής». Το CNN έχει επιβεβαιώσει ανεξάρτητα πολλές από τις φρικαλεότητες που αναφέρονται στην έκθεση.
Το Ινστιτούτο New Lines και το Κέντρο Raoul Wallenberg έχουν προηγουμένως ερευνήσει τις γενοκτονίες των Ροχίνγκια και των Ουιγούρων στη Μιανμάρ και στην Κίνα αντίστοιχα και συνέταξαν την πρώτη έκθεση που καθόρισε ότι οι ενέργειες της Κίνας στη Σιντζιάνγκ συνιστούν γενοκτονία σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία.