Ύστερα από ένα δραματικό Σαββατοκύριακο, όπου κορυφώθηκε η αγωνία για την τύχη των καταθετών της τράπεζας Sillicon Valley Bank που κατέρρευσε, οι αμερικανικές αρχές παρενέβησαν για να σταματήσουν τη μετάδοση του πανικού στο τραπεζικό σύστημα με έκτακτα μέτρα διάσωσης των καταθετών, οι οποίοι θα μπορέσουν να πάρουν πίσω όλα τα κεφάλαιά τους, αλλά χωρίς να διασωθεί η ίδια η τράπεζα και χωρίς να πληρώσουν οι φορολογούμενοι. Τα μέτρα προκάλεσαν έντονη ανοδική αντίδραση στις αγορές, με την έναρξη διαπραγμάτευσης των αμερικανικών futures στην Ασία.
Τα έκτακτα μέτρα για τους καταθέτες προβλέπουν ότι όλοι οι πελάτες της SVB, όπως και της μικρής τράπεζας της Νέας Υόρκης, Signature Bank, στην οποία έβαλαν «λουκέτο» οι αρχές, θα πάρουν πίσω το σύνολο των καταθέσεών τους, ακόμη και αν υπερβαίνουν το όριο εγγύησης των 250.000 ευρώ ανά καταθέτη, ανά τράπεζα. Το κόστος της διάσωσης καταθετών δεν θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά από έκτακτη εισφορά των τραπεζών στο ομοσπονδιακό ταμείο ασφάλισης καταθέσεων (FDIC).
Παράλληλα, η Fed ενεργοποιεί μέτρα στήριξης της αγοράς με πρόσθετες παροχές ρευστότητας για διάρκεια έως ένα έτος, όπως είχε κάνει τον Μάρτιο του 2020 για ξεπερασθεί η κρίση που είχε προκαλέσει τότε η πανδημία.
Η αντίδραση των αγορών, όπου εκφράζονταν φόβοι για συνέχιση της αναταραχής εάν δεν λαμβάνονταν μέτρα, ήταν θετική. Τα προθεσμιακά συμβόλαια του Dow Jones στην Ασία κέρδιζαν 1,30% στις 6 π.μ. ώρα Ελλάδος, ενώ τα αντίστοιχα συμβόλαια του S&P 500 κέρδιζαν 1,80%. Ανοδικά κινούνταν όλοι οι χρηματιστηριακοί δείκτες στην Ασία, με εξαίρεση τον ιαπωνικό NIKKEI που υποχωρούσε.
Ειδικότερα, στη δήλωση που εξέδωσαν λίγο πριν το άνοιγμα των αγορών στην Ασία, η υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γιέλεν, ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ και ο πρόεδρος του FDIC, Μάρτιν Γκρίνμπεργκ, αναφέρουν:
- Σήμερα αναλαμβάνουμε αποφασιστικές δράσεις για την προστασία της αμερικανικής οικονομίας ενισχύοντας την εμπιστοσύνη του κοινού στο τραπεζικό μας σύστημα. Το βήμα αυτό θα διασφαλίσει ότι το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ θα συνεχίσει να επιτελεί τους ζωτικούς του ρόλους για την προστασία των καταθέσεων και την παροχή πρόσβασης σε πιστώσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις κατά τρόπο που προάγει την ισχυρή και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
- Αφού έλαβε σύσταση από τα διοικητικά συμβούλια της FDIC και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και κατόπιν διαβούλευσης με τον πρόεδρο (σ.σ.: των ΗΠΑ), η υπουργός Γιέλεν ενέκρινε ενέργειες που επιτρέπουν στην FDIC να ολοκληρώσει την εκκαθάριση της Silicon Valley Bank, με τρόπο που προστατεύει πλήρως όλους τους καταθέτες. Οι καταθέτες θα έχουν πρόσβαση σε όλα τα χρήματά τους από τη Δευτέρα 13 Μαρτίου. Καμία ζημία που σχετίζεται με την εξυγίανση της Silicon Valley Bank δεν θα βαρύνει τον φορολογούμενο.
- Ανακοινώνουμε επίσης μια παρόμοια εξαίρεση συστημικού κινδύνου για τη Signature Bank της Νέας Υόρκης, η οποία έκλεισε σήμερα από την εποπτική αρχή. Όλοι οι καταθέτες αυτού του ιδρύματος θα εξασφαλιστούν. Όπως και με την εξυγίανση της Silicon Valley Bank, καμία ζημία δεν θα βαρύνει τον φορολογούμενο.
- Οι μέτοχοι και ορισμένοι μη εξασφαλισμένοι πιστωτές δεν θα προστατεύονται. Τα ανώτερα διοικητικά στελέχη έχουν επίσης απομακρυνθεί. Τυχόν ζημίες του Ταμείου Ασφάλισης Καταθέσεων για τη στήριξη των ανασφάλιστων καταθετών θα ανακτώνται με ειδική εισφορά των τραπεζών, όπως ορίζει ο νόμος.
- Τέλος, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα διαθέσει πρόσθετη χρηματοδότηση σε επιλέξιμα ιδρύματα που αποδέχονται καταθέσεις για να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τις ανάγκες όλων των καταθετών τους.
- Το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ παραμένει ανθεκτικό και σε στέρεες βάσεις, σε μεγάλο βαθμό λόγω των μεταρρυθμίσεων που έγιναν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και εξασφάλισαν καλύτερες διασφαλίσεις για τον τραπεζικό κλάδο. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις σημερινές δράσεις, καταδεικνύουν τη δέσμευσή μας να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι οι αποταμιεύσεις των καταθετών παραμένουν ασφαλείς.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε το βράδυ της Κυριακής ότι η υπουργός Οικονομικών και ο διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου συνεργάστηκαν επιμελώς με τις τραπεζικές ρυθμιστικές αρχές για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στις δύο τράπεζες.
«Ο αμερικανικός λαός και οι αμερικανικές επιχειρήσεις μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη ότι οι τραπεζικές τους καταθέσεις θα είναι εκεί όταν τις χρειάζονται», ανέφερε ο Μπάιντεν σε ανακοίνωσή του. «Είμαι σταθερά προσηλωμένος στο να λογοδοτήσουν πλήρως οι υπεύθυνοι για αυτό το χάος και να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την ενίσχυση της εποπτείας και της ρύθμισης των μεγαλύτερων τραπεζών, ώστε να μην βρεθούμε ξανά σε αυτή τη θέση».
Παρενέργειες από τις αυξήσεις επιτοκίων
«Πιστεύουμε ότι τα μέτρα που ελήφθησαν από τη Fed, το υπουργείο Οικονομικών και την FDIC θα σπάσουν αποφασιστικά τον ψυχολογικό "βρόχο καταστροφής" σε ολόκληρο τον περιφερειακό τραπεζικό τομέα», δήλωσε στο Reuters ο Καρλ Σαμότα, επικεφαλής στρατηγικής στην Corpay στο Τορόντο. «Αλλά, δίκαια ή όχι, το επεισόδιο θα συμβάλει σε υψηλότερα επίπεδα μεταβλητότητας, με τους επενδυτές να παρακολουθούν επιφυλακτικά αν θα εμφανιστούν άλλες ρωγμές, καθώς συνεχίζεται η σύσφιξη της πολιτικής της Fed».
Σύμφωνα με αναλυτές, η αναταραχή στο τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ, είναι μία παρενέργεια της πολιτικής της Fed, την οποία ακολουθούν αυτή την περίοδο και οι περισσότερες άλλες κεντρικές τράπεζες, στοχεύοντας να αναχαιτίσουν τον πληθωρισμό με αυξήσεις επιτοκίων. Για παράδειγμα, τα υψηλότερα αμερικανικά επιτόκια έχουν δημιουργήσει αρνητικές υπεραξίες 620 δισ. δολ. στα χαρτοφυλάκια ομολόγων των αμερικανικών τραπεζών (στοιχεία από τα τέλη 2022), κάτι που συνέβαλε στην κατάρρευση της SVB, η οποία υποχρεώθηκε να πουλήσει ομόλογα με ζημιά 2 δισ. δολ. για να καλύψει εκροές καταθέσεων και οδηγήθηκε σε αδιέξοδο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η αναταραχή πιθανόν να μειώσει την επιθετικότητα των αυξήσεων επιτοκίων από τη Fed, όχι όμως και να τις σταματήσει, κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρξουν και περαιτέρω πιέσεις σε αδύναμες τράπεζες. Η Fed θα πραγματοποιήσει την επόμενη συνεδρίαση πολιτικής της στις 21-22 Μαρτίου και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης δείχνουν ότι το ενδεχόμενο αύξηση επιτοκίου κατά 0,50% είναι μόνο 28%, έναντι 70% που εκτιμούσε η αγορά πριν την αναταραχή. Αναλυτές εκτιμούν, πάντως, ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν επίμονα ερωτήματα για τη σταθερότητα και άλλων περιφερειακών τραπεζών, ενόψει των επόμενων αυξήσεων επιτοκίων.
Η κατάρρευση της SVB, που είναι η μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008, πυροδότησε ανησυχίες σχετικά με το εάν οι μικρές επιχειρήσεις που ήταν πελάτες της θα ήταν σε θέση να πληρώσουν το προσωπικό τους και τα άλλα έξοδα λειτουργίας της, καθώς η FDIC προστατεύει μόνο καταθέσεις έως και 250.000 δολ. Περίπου το 89% των καταθέσεων ύψους 175 δισ. δολ. της SVB ήταν ανασφάλιστες στο τέλος του 2022, σύμφωνα με την FDIC.
Αμερικανός αξιωματούχος έσπευσε να τονίσει, πάντως, ότι δεν επαναλαμβάνονται οι διασώσεις τραπεζών με κρατικό χρήμα, όπως είχε συμβεί το 2008. «Οι τράπεζες δεν διασώζονται. Οι καταθέτες προστατεύονται», είπε, τονίζοντας ότι το κόστος θα βαρύνει το Ταμείο Ασφάλισης Καταθέσεων, το οποίο διαθέτει επαρκή κεφάλαια για να το προστατεύσει τις καταθέσεις. «Κάθε φορά που μια τράπεζα αποτυγχάνει, ειδικά μια τράπεζα με καταθέσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων, είναι ένα θέμα που λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη», δήλωσε ο ίδιος αξιωματούχος, επισημαίνοντας τις δυνητικά «μεγάλες επιπτώσεις» για την αμερικανική οικονομία εάν οι εταιρείες με καταθέσεις στη Silicon Valley Bank δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να πληρώνουν το προσωπικό τους. Η παροχή των εξαιρέσεων συστημικού κινδύνου θεωρήθηκε ταχύτερη από την αναμονή ενός πιθανού αγοραστή της τράπεζας, τόνισε ο αξιωματούχος.
Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι καταθέτες της Signature Bank της Νέας Υόρκης, η οποία έκλεισε την Κυριακή από την οικονομική ρυθμιστική αρχή της Νέας Υόρκης, θα έχουν προστασία για τις καταθέσεις τους, επίσης χωρίς ζημία για τον φορολογούμενο. Η Signature, όπως και η SVB, είχε πελατεία συγκεντρωμένη στον τομέα της τεχνολογίας και οι τίτλοι στον ισολογισμό της είχαν διαβρωθεί, καθώς τα επιτόκια αυξάνονταν. Από τον Σεπτέμβριο, σχεδόν το ένα τέταρτο των καταθέσεων της Signature προήλθε από τον τομέα των κρυπτονομισμάτων, αλλά η τράπεζα ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο ότι θα συρρικνώσει τις καταθέσεις της που σχετίζονται με κρυπτονομίσματα κατά 8 δισ. δολ.
Ενώ όλες οι καταθέσεις πελατών θα προστατεύονται, οι νέες πολιτικές που υιοθετήθηκαν την Κυριακή θα «εξαλείψουν» τους μετόχους και τους ομολογιούχους στην SVB και τη Signature Bank, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, απαντώντας έτσι στις ανησυχίες για τον λεγόμενο «ηθικό κίνδυνο».
Ιδιαίτερα σημαντική για τις αγορές είναι η απόφαση της Fed να ενεργοποιήσει μέτρα παροχής ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, όπως αυτά που είχε εφαρμόσει στην κρίση της πανδημίας, τον Μάρτιο του 2020. Όπως και τότε, η Fed δίνει απεριόριστη πρόσβαση σε ρευστότητα για ένα έτος στις εμπορικές τράπεζες που δέχονται καταθέσεις. Τον Μάρτιο του 2020, η χρήση αυτού του εργαλείου χρηματοδότησης είχε ξεπεράσει τα 50 δισ. δολ., ενώ έως και τα τέλη της περασμένης εβδομάδας τα υπόλοιπα ήταν σχετικά χαμηλά, στα 4-5 δισ. δολ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
