Ο τουρισμός έσωσε την Ελλάδα: αύξηση εσόδων 90% στα χρόνια της κρίσης

Δεν σταματά να εκπλήσσει ευχάριστα τους αναλυτές η ελληνική τουριστική βιομηχανία, που διέψευσε το 2019 τις αρχικά απαισιόδοξες προβλέψεις, επιτυγχάνοντας μεγάλη αύξηση εσόδων, ενώ στη δεκαετία της μεγάλης κρίσης σημείωσε εκρηκτική ανάπτυξη και διέσωσε την οικονομία από ακόμη χειρότερη ύφεση, καθώς οι τουριστικές εισπράξεις αυξήθηκαν σχεδόν κατά 90% από το 2010 έως και το 2019.

Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, ότι η στρατηγική ανάπτυξης του τουριστικού τομέα έχει πλέον διαφοροποιηθεί, κρατώντας απόσταση από το μοντέλο του παρελθόντος, όπου κύριος στόχος ήταν η αύξηση των επισκεπτών. Τώρα, όπως λέει χαρακτηριστικά και υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, στόχος είναι διψήφιο ποσοστό αύξησης των εσόδων και μονοψήφιο ποσοστό αύξησης των επισκεπτών, δηλαδή να επιτευχθεί η αύξηση των τουριστικών εισπράξεων με μοχλό την αυξημένη δαπάνη του κάθε επισκέπτη στην Ελλάδα.

Το μικρό θαύμα της ανάπτυξης της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας στα χρόνια της μεγάλης κρίσης σκιαγραφούν οι οικονομικοί αναλυτές της Eurobank, επισημαίνοντας ότι:

• Σύμφωνα με τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), στο 11μηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2019 οι τουριστικές εισπράξεις στην ελληνική οικονομία ενισχύθηκαν σε ετήσια βάση κατά 13,0% ή €2.049,2 εκατ., καταγράφοντας επιτάχυνση σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018.
• Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, η ποσοστιαία αύξηση των τουριστικών εσόδων προήλθε κυρίως από τη συνιστώσα της κατά κεφαλήν δαπάνης και ακολούθησε με μικρότερη συνεισφορά αυτή της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης. Η μεν πρώτη ανήλθε στα €567,3 σημειώνοντας ετήσια άνοδο 8,7%, η δε δεύτερη διαμορφώθηκε στα 30,7 εκατ. ταξιδιώτες παρουσιάζοντας ετήσια ενίσχυση 4,0%.
• Παρότι οι αρχικές εκτιμήσεις για την πορεία των τουριστικών εσόδων ήταν αρκετά συντηρητικές, αποδείχτηκε έτος ισχυρών επιδόσεων για την τουριστική βιομηχανία στην Ελλάδα.
• Τα τελευταία 9 χρόνια η τάση των τουριστικών εισπράξεων είναι εμφανώς ανοδική με αποτέλεσμα το επίπεδο τους από €9,5 δις το 2010 να ανέρχεται σήμερα στα €17,9 δις. Η συνολική αύξηση διαμορφώνεται στο 88,9% και η μέση ετήσια μεταβολή στο 7,5%. Ο εν λόγω ρυθμός μεταβολής οδηγεί σε διπλασιασμό των τουριστικών εσόδων κάθε 9,6 έτη.

Τουριστικές Εισπράξεις, Περίοδος Ιανουαρίου-Νοεμβρίου

• Ως γνωστόν, τα έσοδα της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα χαρακτηρίζονται από έντονη εποχικότητα. Συγκεκριμένα, η περίοδος Ιούνιου - Σεπτεμβρίου συνεισφέρει κατά μέσο όρο (2002-2019) το 73,3% των τουριστικών εισπράξεων. Η άνθηση του ελληνικού τουρισμού δεν μετέβαλε σημαντικά την εποχική διάρθρωση των ταξιδιωτικών εσόδων.
• Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου μέσω εκμετάλλευσης συγκριτικών πλεονεκτημάτων και παροχής υπηρεσιών που δεν σχετίζονται αποκλειστικά με τους καλοκαιρινούς μήνες, δύναται να δημιουργήσει οφέλη για τη μακροχρόνια πορεία του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
• Εν μέσω ενός διεθνούς περιβάλλοντος με επιβραδυνόμενους ρυθμούς μεγέθυνσης για σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της ελληνικής οικονομίας (ΕΕ-28, Ευρωζώνη) και μείωσης του ρυθμού αύξησης του διεθνούς εμπορίου, ο τουριστικός κλάδος αποτέλεσε τον βασικό μοχλό στήριξης των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Ειδικότερα, συγκράτησε σε έναν βαθμό την επιβράδυνση του συνόλου των εξαγωγών (6,6% από 10,8% πέρυσι), η οποία προήλθε κυρίως από τους τομείς των αγαθών – εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων – και των υπηρεσιών μεταφορών.

Στροφή μακριά από το μαζικό τουρισμό

Καθώς έχει ήδη επιτευχθεί το 2019 μια μεγάλη αύξηση της κατά κεφαλήν δαπάνης των ξένων επισκεπτών, που επέτρεψε τη μεγάλη αύξηση των εσόδων χωρίς να παρατηρηθεί αντίστοιχη αύξηση των εισερχόμενων τουριστών, επιβεβαιώνεται πλέον ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει τις προϋποθέσεις να ξεφύγει από το μοντέλο του μαζικού τουρισμού (λίγα έσοδα από πολλούς επισκέπτες) και να αλλάξει κατηγορία, προσελκύοντας επισκέπτες με μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες, που θα ξοδεύουν και περισσότερα στα ταξίδια τους στην Ελλάδα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης προέβλεψε, μιλώντας στο Reuters ότι και φέτος θα έχουμε διψήφια αύξηση των τουριστικών εισπράξεων, παρότι το ποσοστό αύξησης των επισκεπτών θα είναι μοψοψήφιο. «Η Ελλάδα έχει ισχυρό brand και μπορεί να κερδίσει μεγάλο μερίδιο της αγοράς, υπό την προϋπόθεση ότι θα το επιτρέψουν οι οικονομικές και άλλες συνθήκες», τόνισε ο κ. Θεοχάρης. Για τον προηγούμενο χρόνο, είπε ότι «παρά τα σκαμπανεβάσματα, τις εκπλήξεις και τα εμπόδια το 2019 μάς αντάμειψε με θετικά αποτελέσματα, ενισχύοντας σημαντικά την εθνική οικονομία». Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 12-15% σε σύγκριση με το 2018, παρότι η αύξηση των αφίξεων ήταν μόνο 4-5%.

Η ακμάζουσα τουριστική βιομηχανία της χώρας κατάφερε να απορροφήσει ακόμη και τους κραδασμούς από την κατάρρευση της Thomas Cook. Όπως ανέφερε ο υπουργός, η επίπτωση είχε εκτιμηθεί το φθινόπωρο κοντά στα 500 εκατ. ευρώ, ωστόσο το κενό καλύφθηκε γρήγορα για τη σεζόν του 2020, καθώς ο κλάδος βρήκε νέα συμβόλαια και αποκατέστησε τα χαμένα slots.