Διπλή αναβάθμιση, που φέρνει την Ελλάδα ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, ανακοίνωσε ο οίκος Moody's, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι η «αναβάθμιση κατά δύο βαθμίδες αντανακλά την άποψη της Moody's ότι η ελληνική οικονομία, τα δημόσια οικονομικά, οι θεσμοί και το τραπεζικό σύστημα βιώνουν βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές που θα στηρίξουν τη συνεχή ουσιαστική βελτίωση των πιστωτικών δεικτών μέτρησης και την ανθεκτικότητα σε μελλοντικές πιθανές διαταραχές».
Ειδικότερα, η βαθμολογία της Ελλάδας από τη Moody's αναβαθμίσθηκε από το Ba3 στο Ba1. Σημειώνεται ότι ο κορυφαίος αμερικανικός οίκος αξιολόγησης ήταν ως τώρα ο αυστηρότερος κριτής της Ελλάδας, διατηρώντας τη χώρα τρία σκαλοπάτια χαμηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα, ενώ ήδη την έχει ανακτήσει από την DBRS, έναν από τους τέσσερις οίκους που αναγνωρίζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, τονίζει σε δήλωσή του ότι η κυβέρνηση συνδυάζει «την κοινωνική ευαισθησία με την οικονομική υπευθυνότητα». Ειδικότερα, με αφορμή την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Moody’s, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
- «Η πιστοληπτική αναβάθμιση της Ελλάδας και μάλιστα κατά δύο βαθμίδες από την Moody's δεν είναι μόνο μια ακόμα επιβράβευση της δημοσιονομικής και συνολικής οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Είναι κυρίως μια απόδειξη ότι η κυβέρνηση πρέπει να παραμείνει πιστή σε μια πολιτική δημοσιονομικής σοβαρότητας. Πολιτική η οποία παρά τις δυσκολίες θα συνεχίσει να είναι προσηλωμένη στους στόχους που έχουν τεθεί και στην επίτευξη των αντίστοιχων πρωτογενών πλεονασμάτων.
- Έχουμε πετύχει πολλά στην οικονομία τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Κρινόμαστε κάθε μέρα και δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάει χαμένη η πρόοδος που έχει σημειωθεί. Σταθερά, θα συνεχίσουμε να συνδυάζουμε την κοινωνική ευαισθησία με την οικονομική υπευθυνότητα».
Τι ανακοίνωσε η Moody’s
Στην ανακοίνωσή του, ο αμερικανικός οίκος υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτικής σταθερότητας, τονίζοντας ότι «η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της κυβέρνησης μετά τις εκλογές του Ιουνίου παρέχει υψηλό βαθμό πολιτικής και πολιτικής βεβαιότητας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, προωθώντας τη συνεχιζόμενη εφαρμογή προηγούμενων μεταρρυθμίσεων και τον σχεδιασμό περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, γεγονός που στηρίζει την προσδοκία της Moody's για περαιτέρω οικονομική και δημοσιονομική ενίσχυση».
Περαιτέρω, ο οίκος εξηγεί γιατί δίνει στη βαθμολογία σταθερή προοπτική, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται σύντομα η επόμενη αναβάθμιση που θα φέρει τη χώρα στην επενδυτική βαθμίδα της Moody’s: «Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν αυτές τις θετικές τάσεις έναντι των διαρθρωτικών προκλήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό, τι υποθέτει σήμερα η Moody's, συμπεριλαμβανομένου ενός συγκριτικά χαμηλού, αν και αυξανόμενου ρυθμού επενδύσεων, ενός σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, του ακόμη υψηλού δημόσιου χρέους και των πρόσθετων οικονομικών και δημοσιονομικών προκλήσεων από τη γήρανση του πληθυσμού και την κλιματική αλλαγή».
Η Moody's σημειώνει ότι αύξησε επίσης τα ανώτατα όρια βαθμολογίας σε τοπικό νόμισμα και ξένο νόμισμα σε Α1 από Α3, κάτι που αντανακλά και την άποψή της για ελάχιστο κίνδυνο εξόδου από τη ζώνη του ευρώ.
Εξηγώντας την απόφασή της, η Moody’s σημειώνει ότι:
Η Ελλάδα παρουσιάζει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική στο πλαίσιο μιας διαρκούς αλλαγής του οικονομικού της μοντέλου. Η Moody's προβλέπει μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ 2,2% για το 2023-27. Πρόκειται για πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση αύξηση κατά 0,8% ετησίως την πενταετία πριν από την πανδημία. Οι επενδύσεις και η κατανάλωση θα είναι οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης, με τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών να αυξάνεται με αργούς ρυθμούς.
Κατά την επόμενη τετραετία, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα υποστηριχθούν από κονδύλια στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με βάση την πρόοδο στις εκταμιεύσεις κεφαλαίων και τον προσδιορισμό από την ίδια την Ελλάδα των επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, η Moody's αναμένει ότι το RRF θα προσφέρει σημαντική στήριξη στο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας.
Επιπλέον, η Moody's αναμένει ότι η θετική τάση των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) θα συνεχιστεί λόγω των καλύτερων οικονομικών προοπτικών, των συνεχιζόμενων ιδιωτικοποιήσεων και των περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Συνολικά, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση του ποσοστού επενδύσεων (μετρούμενου με βάση τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου) σε περίπου 18 % του ΑΕΠ έως το 2027, από 13,7 % που καταγράφηκε το 2022.
Οι ισχυρές επενδύσεις θα συμβάλουν ώστε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών να παραμείνει υψηλό. Η Moody's προβλέπει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα κυμανθεί γύρω στο 5-7% του ΑΕΠ μέχρι το 2027, σε σύγκριση με 9,7% το 2022. Ωστόσο, οι εξωτερικοί κίνδυνοι ευπάθειας που σχετίζονται με το μεγάλο και μόνο σταδιακά μειούμενο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μετριάζονται κατά την άποψη της Moody's από τις προοπτικές ισχυρών ΑΞΕ και εξασφαλισμένης χρηματοδότησης στο πλαίσιο του RRF τα επόμενα δύο χρόνια, τα οποία μαζί θα χρηματοδοτήσουν μεγάλο μέρος του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ισχυρή δέσμευση για δημοσιονομική σύνεση και μεταρρυθμίσεις
Η Moody's αναμένει από την κυβέρνηση να διατηρήσει μια πολιτική στάση που χτίζει ένα ιστορικό συνεχιζόμενης εφαρμογής οικονομικών και δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αυτό βασίζεται στην άποψη του οίκου αξιολόγησης ότι η δέσμευση της κυβέρνησης για εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικά συνετές πολιτικές είναι αξιόπιστη και ισχυρή. Επιπλέον, υπάρχει ευρεία συναίνεση στην κοινωνία για αυτές τις πολιτικές.
Οι θεσμικές αλλαγές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, της ψηφιοποίησης της δημόσιας διοίκησης και του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας, έχουν θετικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, τη φορολογική συμμόρφωση και το ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Η Moody's αναμένει περαιτέρω πρόοδο τα επόμενα χρόνια, βασιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στα επιτεύγματα που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής. Στους τομείς που έχουν μεγάλη σημασία για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περιλαμβάνονται η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης, περαιτέρω βελτιώσεις στη φορολογική συμμόρφωση, φορολογικά κίνητρα για την αύξηση των επενδύσεων, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας για την αύξηση των ποσοστών συμμετοχής και μέτρα για τη στήριξη της δημιουργίας πράσινων υποδομών.
Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας μειώνεται σταθερά
Η Moody's αναμένει τώρα ακόμη ταχύτερη μείωση του βάρους του χρέους της γενικής κυβέρνησης, το οποίο πιθανότατα θα μειωθεί κοντά στο 150% του ΑΕΠ ήδη από το επόμενο έτος, αν και θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τα διεθνή πρότυπα. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ισχυρότερης αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ από ό,τι προβλεπόταν νωρίτερα και της μόνο σταδιακής μείωσης των ρυθμών πληθωρισμού, η οποία θα οδηγήσει σε αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά περίπου 5% ετησίως κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβλέψεων της Moody's μεταξύ 2023-27. Αυτό συγκρίνεται με μόλις 0,7% ετήσια αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά τη διάρκεια των πέντε ετών πριν από την πανδημία.
Η μείωση του βάρους του χρέους αντανακλά επίσης την ισχυρή εστίαση της κυβέρνησης στην εφαρμογή συνετών δημοσιονομικών πολιτικών, με αποτέλεσμα την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατικών δαπανών, η Moody's αναμένει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1-2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής.
Το επίκεντρο της δημοσιονομικής πολιτικής θα είναι η περαιτέρω βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, κυρίως μέσω της αυξημένης ψηφιοποίησης και με βάση την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής, η Moody's αναμένει ότι η κυβέρνηση θα επιτύχει κάποια αποτελέσματα. Για παράδειγμα, το χάσμα μεταξύ των εσόδων από τον ΦΠΑ που εισπράττονται και των εσόδων που θα εισπράττονται στο πλαίσιο της πλήρους συμμόρφωσης έχει μειωθεί σε περίπου 15% επί του παρόντος, από 29% το 2017 και περίπου 20% το 2020. Τα μέτρα που εφαρμόζει η κυβέρνηση περιλαμβάνουν αυξημένες ηλεκτρονικές συναλλαγές, σύνδεση ταμειακών μηχανών και τερματικών σημείων πώλησης με τις φορολογικές αρχές και πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω αυξημένων ελέγχων, γεγονός που θα συμβάλει στην περαιτέρω μείωση αυτού του χάσματος.
Η ευνοϊκή διάρθρωση του δημόσιου χρέους, που χαρακτηρίζεται από πολύ μακροπρόθεσμη μέση διάρκεια έως τη λήξη περίπου 20 ετών, ένα ακόμη υψηλό ποσοστό επίσημων πιστωτών, πλήρως αντισταθμισμένο κίνδυνο επιτοκίου, μηδενικό χρέος σε ξένο νόμισμα και το μεγάλο ταμειακό απόθεμα ασφαλείας που η Moody's εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί σε περίπου 32 δισ. ευρώ (14,3% του ΑΕΠ) μέχρι το τέλος του 2023, στηρίζουν περαιτέρω τη δημοσιονομική ισχύ της Ελλάδας και μειώνουν τον κίνδυνο ρευστότητας της κυβέρνησης τα επόμενα χρόνια.
Οι πληρωμές τόκων της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας θα είναι κατά μέσο όρο 5,9% των εσόδων κατά την περίοδο 2023-27, ελαφρώς υψηλότερες από τον μέσο όρο του 5,7% κατά την περίοδο 2018-22, και θα παραμείνουν ισχυρότερες από ό,τι για παράδειγμα της Ιταλίας (Baa3 αρνητικό). Ωστόσο, η βιώσιμη μείωση του χρέους της Ελλάδας κάτω από το 140% του ΑΕΠ θα απαιτήσει έναν συνδυασμό σταθερής ονομαστικής ανάπτυξης και διατήρησης σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων, κάτι που είναι πιθανό να καταστεί πολιτικά δύσκολο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Βελτίωση της υγείας του τραπεζικού τομέα
Οι δείκτες για την ποιότητα του ενεργητικού, την κερδοφορία και την κεφαλαιοποίηση των τραπεζών συνεχίζουν να βελτιώνονται, προσεγγίζοντας τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) έχουν μειωθεί τόσο ως προς το ποσό όσο και ως ποσοστό των συνολικών δανείων και είναι πλέον ελαφρώς κάτω από το 5% σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ), σε σύγκριση με 30% το 2020.
Ενώ η διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει μια πρόκληση, η Moody's αναμένει επιτάχυνση βάσει του βελτιωμένου νόμου περί αφερεγγυότητας. Το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα συνεχίσει τη στρατηγική αποεπένδυσης που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2023 και, δεδομένων των ισχυρών αποτιμήσεων και του ενδιαφέροντος από ξένους επενδυτές, οι προοπτικές πώλησης κρατικών μεριδίων έως το τέλος του 2025 είναι καλές.
Το σκεπτικό για τις σταθερές προοπτικές
Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν βαθιές διαρθρωτικές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να προσφέρουν ισχυρότερες πιστωτικές μετρήσεις από ό, τι αναμένει σήμερα η Moody's, έναντι προκλήσεων που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό, τι υποθέτει η Moody's.
Από την άλλη πλευρά, η λαϊκή και πολιτική συναίνεση γύρω από τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων της Ελλάδας και παρέχουν δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα μπορεί να αποφέρει πιο θετικά αποτελέσματα από ό,τι εκτιμά σήμερα η Moody's.
Όσον αφορά τους καθοδικούς κινδύνους, το σημαντικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών υποδηλώνει ότι οι επενδυτικές ανάγκες της οικονομίας αυξήθηκαν ταχύτερα από την ικανότητα αποταμίευσης. Με την πάροδο του χρόνου, εάν διατηρηθεί, θα μπορούσε να συμβάλει σε διαρκείς πληθωριστικές πιέσεις που θα υπονόμευαν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας.
Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι ευάλωτη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς και θα χρειαστούν περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης.
Ο αρνητικός αντίκτυπος στη δυνητική ανάπτυξη από τη γήρανση του πληθυσμού μέσω χαμηλότερων εισφορών εργασίας, αν και δεν είναι μοναδικός στην Ελλάδα, είναι σημαντικός. Τούτου λεχθέντος, η χώρα έχει δυνατότητες κάλυψης της υστέρησης όσον αφορά τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό των γυναικών και των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω, ενώ οι βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές σε συνδυασμό με τα φορολογικά κίνητρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προσέλκυση Ελλήνων υπηκόων υψηλής ειδίκευσης που μετανάστευσαν κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
