Νέο καθεστώς για την απασχόληση εργαζομένων σε περισσότερους από έναν εργοδότες καθιερώνει, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο για τα εργασιακά που κατατέθηκε στη Βουλή.
Ενσωματώνοντας σχετική διάταξη κοινοτικής οδηγίας, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι «δεν επιτρέπεται να συνάπτονται συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες ο εργαζόμενος απαγορεύεται να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του συμφωνημένου ωραρίου».
Όπως διευκρινίζεται στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου εξακολουθεί να ισχύει το ελάχιστο όριο ημερήσιας ανάπαυσης των εργαζομένων, που είναι 11 ώρες.
Ειδικότερα, αναφέρεται ότι: «Προς διασφάλιση των εργαζομένων και προς άρση της οποιασδήποτε αμφιβολίας προβλέπεται πάντως ρητώς ότι η παράλληλη απασχόληση επιτρέπεται με την επιφύλαξη των κείμενων διατάξεων περί του χρόνου εργασίας και ανάπαυσης των εργαζομένων, ιδίως δε των άρθρων 162 έως 179 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου και διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση πολλαπλής ασφάλισης ή πολλαπλής καταβολής εισφορών ισχύουν τα προβλεπόμενα στην περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 28 του ν. 4387/2016 (Α’ 85)».
Επίσης, το υπουργείο διευκρινίζει ότι «για την αποφυγή καταχρηστικής εφαρμογής η παράλληλη απασχόληση δεν νοείται μεταξύ συνδεδεμένων επιχειρήσεων, όπως αυτές ορίζονται από την ισχύουσα νομοθεσία».
Το πλήρες κείμενο αυτής της διάταξης (άρθρο 9 του νομοσχεδίου) έχει ως εξής:
«Δεν επιτρέπεται να συνάπτονται συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες ο εργαζόμενος απαγορεύεται να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του ωραρίου εργασίας που έχει συμφωνηθεί με συγκεκριμένο εργοδότη, εκτός αν δικαιολογούνται από αντικειμενικούς λόγους, όπως η υγεία και η ασφάλεια, η προστασία του επιχειρηματικού απορρήτου, η εργασία σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ή η αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων. Συμφωνίες ή ρήτρες περί απαγόρευσης της παροχής εργασίας σε άλλους εργοδότες είναι άκυρες.
Σε περίπτωση πολλαπλής ασφάλισης ή πολλαπλής καταβολής εισφορών προσαυξάνονται οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές του εργαζομένου σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 28 του ν. 4387/2016 (Α’ 85).
Η παράλληλη απασχόληση του τρίτου εδαφίου επιτρέπεται με την επιφύλαξη των ισχυουσών διατάξεων περί του χρόνου εργασίας και ανάπαυσης των εργαζομένων, ιδίως δε των άρθρων 162 έως 179 του παρόντος. Κάθε δυσμενής μεταχείριση του εργαζόμενου από τον εργοδότη λόγω παροχής εργασίας σε άλλους εργοδότες απαγορεύεται. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζονται κάθε αναγκαίο ζήτημα ως προς την πληροφόρηση του εργοδότη αναφορικά με την ύπαρξη παράλληλης απασχόλησης και κάθε ειδικότερο ζήτημα για την εφαρμογή του παρόντος».
Σημειώνεται, πάντως, ότι ο εργοδότης θα εξακολουθήσει να έχει δικαίωμα να απαγορεύσει στον εργαζόμενο παράλληλη απασχόληση σε άλλον εργοδότη, εάν αυτό δικαιολογείται «από αντικειμενικούς λόγους, όπως η υγεία και η ασφάλεια, η προστασία του επιχειρηματικού απορρήτου, η εργασία σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ή η αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων».
Με άλλες διατάξεις του νομοσχεδίου, προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι οι εργαζόμενοι θα μπορούν να απολύονται χωρίς αποζημίωση πριν τη συμπλήρωση 12μήνου απασχόλησης σε έναν εργοδότη, ότι στους εργοδότες θα επιβάλλονται βαριά πρόστιμα για εσφαλμένες ηλεκτρονικές καταγραφές του χρόνου εργασίας και ότι αποτελεί ποινικό αδίκημα η παρεμπόδιση της εργασίας (π.χ. με καταλήψεις εργασιακών χώρων).
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Οι βασικές προβλέψεις του εργασιακού νομοσχεδίου (Νομοσχέδιο Για την Ενίσχυση της Εργασίας - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 - Απλοποίηση ψηφιακών διαδικασιών και Ενίσχυση της Κάρτας Εργασίας - Αναβάθμιση της επιχειρησιακής λειτουργίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και της Επιθεώρησης Εργασίας) προβλέπουν τα εξής:
1. Τροποποιείται - συμπληρώνεται ο Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022) και, μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι:
- οι εισαγόμενες διατάξεις δεν θίγουν την εφαρμογή ευνοϊκότερων διατάξεων για τους εργαζόμενους που προβλέπονται από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία,
- η δυνατότητα πρόβλεψης δοκιμαστικής περιόδου ισχύει και σε συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα,
- ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιεί στον εργαζόμενο όλες τις ισχύουσες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, που έχουν εφαρμογή και καθορίζουν τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας, δωρεάν, με σαφήνεια, διαφάνεια, λεπτομερή και εύκολα προσβάσιμο από απόσταση τρόπο, μέσω έντυπης ή ηλεκτρονικής μορφής, μεταξύ άλλων και μέσω υφιστάμενων επιγραμμικών πυλών,
-δεν επιτρέπεται να συνάπτονται συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες ο εργαζόμενος απαγορεύεται να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του ωραρίου εργασίας που έχει συμφωνηθεί με συγκεκριμένο εργοδότη,
- παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήματος από εργαζόμενο, μετά από την ολοκλήρωση της δοκιμαστικής περιόδου, για τροποποίηση της σύμβασης εργασίας του, προκειμένου να απασχολείται εφεξής με πιο προβλέψιμους και ασφαλείς όρους,
- προβλέπεται ότι σε περίπτωση υποχρέωσης του εργοδότη για παροχή κατάρτισης στον εργαζόμενο, για την εκτέλεση της συμφωνηθείσας εργασίας, η κατάρτιση παρέχεται δωρεάν, προσμετράται ως χρόνος εργασίας και λαμβάνει χώρα εντός του συμβατικού ωραρίου, εφόσον αυτό είναι δυνατό,
- θεσπίζεται το δικαίωμα κάθε εργαζόμενου να ζητήσει την παρέμβαση του Επιθεωρητή Εργασιακών Σχέσεων, για τη διασφάλιση της επανόρθωσης της ζημίας που του προκλήθηκε εξαιτίας παραβίασης δικαιωμάτων του,
- προβλέπεται η επιβολή των οριζόμενων διοικητικών κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένου χρηματικού προστίμου, προς τον εργοδότη, σε περίπτωση δυσμενούς μεταχείρισης εργαζομένου, λόγω καταγγελίας που υπέβαλε στον εργοδότη ή λόγω κίνησης διαδικασιών με σκοπό να επιβάλει συμμόρφωση αυτού επί των οριζόμενων δικαιωμάτων,
-θεωρείται άκυρη κάθε καταγγελία σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, εφόσον γίνεται ως αντίδραση σε ενάσκηση νόμιμου δικαιώματος του εργαζόμενου, σχετικά με το καθεστώς εργασίας του,
- καθορίζονται οι επιβαλλόμενες κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των οριζόμενων διατάξεων του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, (άρθρα 1-18)
2. Συμπληρώνεται ο Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 80/2022) σχετικά με την καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι:
α. η σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες από την ημέρα ισχύος της, δύναται να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης
β. εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνήσουν δοκιμαστική περίοδο, η οποία στη συνέχεια θεωρηθεί επιτυχής από τον εργοδότη, το χρονικό διάστημα της δοκιμαστικής περιόδου προσμετράται στον προαναφερθέντα χρόνο των δώδεκα (12) μηνών. (άρθρο 19)
3. α. Προβλέπεται η δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας «REBRAIN GREECE» στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II» (Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, με στόχο τη διασύνδεση επιστημόνων - εργαζομένων υψηλών δεξιοτήτων που διαμένουν εντός και εκτός Ελλάδος με την εγχώρια αγορά εργασίας.
β. Παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση με κ.υ.α των θεμάτων οργάνωσης και λειτουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας «REBRAIN GREECE». (άρθρα 20 και 33 παρ.1)
4. Θεσπίζεται υποχρέωση του εργοδότη να αναρτήσει ηλεκτρονικά στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II» πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο, τους βασικούς όρους εργασίας του εργαζόμενου ή την έγγραφη ατομική σύμβαση εργασίας, καθώς και τυχόν τροποποιήσεις των βασικών όρων εργασίας, (άρθρο 21)
4. Προβλέπεται:
α. η δυνατότητα στους εργοδότες, των οποίων οι επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί στο σύστημα της ψηφιακής κάρτας εργασίας, να μην καταχωρίζουν τις αλλαγές ή την τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας ή την υπερωριακή απασχόληση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής τους
β. η επιβολή προστίμου ύψους δέκα χιλιάδων πεντακοσίων (10.500) ευρώ ανά εργαζόμενο, σε περιπτώσεις όπου έχει διαπιστωθεί αναντιστοιχία της πραγματικής απασχόλησης με τις καταχωρίσεις της ψηφιακής κάρτας απασχόλησης.(άρθρο 22)
5. Ρυθμίζεται η διαδικασία της αναγγελίας στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II» των περιπτώσεων λύσης της σύμβασης εργασίας κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρο 23)
6. Τροποποιούνται - συμπληρώνονται οι αρμοδιότητες της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας (άρθρο 24)
7. α. Εισάγεται ρύθμιση για την απασχόληση την έκτη (6η) ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας, στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία. Προβλέπεται σχετικά ότι η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν υπερβαίνει τις οκτώ (8) ώρες και ότι το ημερομίσθιο θα καταβάλλεται προσαυξημένο κατά σαράντα τοις εκατό (40%).
β. Καθορίζονται οι επιβαλλόμενες κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των προαναφερόμενων ρυθμίσεων. (άρθρο 25)
8. α. Θεσμοθετείται, η απασχόληση των εργαζομένων την έκτη (6η) ημέρα της εβδομάδας, σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που δεν είναι εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις.
β. Καθορίζονται οι υποχρεώσεις των εργοδοτών, το ωράριο και η αμοιβή για την ανωτέρω απασχόληση καθώς και οι εξαιρέσεις από την εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης.
γ. Προβλέπεται η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων στους εργοδότες παραβάτες των κανόνων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.
δ. Παρέχεται η εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση με υ.α. όλων των σχετικών θεμάτων για την εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης.(άρθρο 26)
9. Επεκτείνεται η μη εφαρμογή των διατάξεων περί υποχρεωτικής ανάπαυσης κατά την ημέρα Κυριακή και σε ημέρες αργίας και στους μισθωτούς απασχολούμενους και στις αναφερόμενες κατηγορίες επιχειρήσεων, (άρθρο 27)
10.Τροποποιούνται οι διατάξεις των παρ. 6 του άρθρου 192 του π.δ. 80/2022 και παρ. 6 του άρθρου 41 του ν. 1892/1990 σχετικά με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας (καθορισμός περιόδων αυξημένης απασχόλησης με εναλλαγή περιόδων μειωμένης).
Ειδικότερα:
- παρέχεται η δυνατότητα, σε περίπτωση μη συμφωνίας συνδικαλιστικής οργάνωσης με τον εργοδότη ή ελλείψει συνδικαλιστικής οργάνωσης, εφαρμογής του συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας, κατόπιν έγγραφης συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου.
- απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας, λόγω μη συναίνεσης του εργαζόμενου σε διευθέτηση του χρόνου εργασίας, (άρθρο 28)
11. Επεκτείνεται η καταβολή από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), του ειδικού εποχιακού επιδόματος του άρθρου 22 του ν. 1836/1989 στις αναφερόμενες κατηγορίες εργαζομένων. (άρθρο 29)
12. Παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για τον καθορισμό με κ.υ.α. περαιτέρω ιατρικών ειδικοτήτων για την άσκηση καθηκόντων ιατρού εργασίας, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα, (άρθρο 30)
13. Προβλέπονται ποινικές και χρηματικές κυρώσεις στην περίπτωση παρεμπόδισης εργαζομένων, οι οποίοι δεν συμμετέχουν σε απεργία, να προσέλθουν, να παρέχουν ή να αποχωρήσουν από την εργασία. (άρθρο 31)
14. α. Προβλέπονται:
-η υποχρέωση των εργοδοτών σε συμμόρφωση των μέτρων που λαμβάνονται για την ασφάλεια των εργαζομένων, σε περιπτώσεις φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών ή έκτακτων καιρικών φαινομένων.
- η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης της ανωτέρω υποχρέωσης.
β. Παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση με υ.α. των απαραίτητων θεμάτων για την εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης, (άρθρα 32 και 33 παρ. 2).