Σε «καζάνι που βράζει» παραπέμπει η σημερινή εικόνα από τους καταναλωτές που έρχονται αντιμέτωποι με «φουσκωμένους» λογαριασμούς ρεύματος εδώ και μήνες, αυξάνοντας κατακόρυφα τις καταγγελίες για τη ρήτρα αναπροσαρμογής και για πρακτικές παρόχων προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αλλά και ενώσεις καταναλωτών που κινούνται στην κατεύθυνση των συλλογικών αγωγών.
Ήδη η αγορά βλέπει αύξηση των διακανονισμών από καταναλωτές που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Με την τιμή χονδρικής του ρεύματος να παραμένει τον Απρίλιο κοντά στα 250 ευρώ ανά μεγαβατώρα, πηγή μη καθετοποιημένης εταιρείας τονίζει ότι οι διακανονισμοί έχουν ήδη τριπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες και, παρότι έως σήμερα εξυπηρετούνται, οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν θα υπάρξει ένα νέο κύμα απλήρωτων λογαριασμών.
Ενδεικτική του αναβρασμού στους καταναλωτές ήταν και η πρόσφατη αναφορά του προέδρου της ΡΑΕ, Αθανάσιου Δαγούμα για αύξηση 277% των παραπόνων καταναλωτών της λιανικής προς την Αρχή μέσα σε δύο μόλις μήνες, με τα περισσότερα να αφορούν στην αύξηση των τιμών και στα συμβόλαια προμήθειας. Ειδικότερα, από 847 παράπονα τον Ιανουάριο, τον Μάρτιο φτάσαμε σε 3194, ενώ παράλληλα υπάρχει αύξηση και σε παράπονα που αφορούν εκτός από τους προμηθευτές και τους διαχειριστές του δικτύου.
«Ο κόσμος είναι ενθουσιασμένος με την πρωτοβουλία, νιώθουν δικαιωμένοι ήδη που υπάρχει μία αντίδραση» σημειώνει μιλώντας στο Business Daily, o πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ), Γιώργος Λεχουρίτης για το ανοιχτό κάλεσμα προς τους καταναλωτές να λάβουν μέρος σε συλλογική αγωγή προς 20 παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας αναφορικά με ζήτημα της ρήτρας αναπροσαρμογής.
«Είμαστε σίγουροι ότι θα δικαιωθούν οι πολίτες και θα αποτελέσει το πρώτο μήνυμα στην αγορά ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν», σημειώνει ο κ. Λεχουρίτης λέγοντας πως ήδη είναι έτοιμοι προς κατάθεση 420 φάκελοι καταναλωτών ενώ το Ινστιτούτο έχει να διαχειριστεί έναν μεγάλο όγκο email που ξεπερνούν τα 2.500 ώστε να διαπιστωθεί πόσοι ακόμα καταναλωτές διαθέτουν τα απαραίτητα αρχεία ώστε να ενταχθούν στην αγωγή που πρόκειται να κατατεθεί έως τα τέλη του επόμενου μήνα.
Σε ό,τι αφορά στη διαδικασία, η δικάσιμος ορίζεται εντός 2-4 μηνών από την κατάθεση της αγωγής και το δικαστήριο έχει περιθώριο 8 μηνών από τη λήξη της εκδίκασης της υπόθεσης για την έκδοση της απόφασης. Όπως σημειώνει το Ινστιτούτο, έχοντας επίγνωση της έντασης και της οξύτητας του προβλήματος είναι στις προθέσεις του να ασκήσει αιτήσεις λήψης ασφαλιστικών μέτρων, ζητώντας να ρυθμιστεί προσωρινά η κατάσταση, μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της Συλλογικής Αγωγής.
Ο χρόνος που χρειάζεται για να εκδοθεί μια απόφαση ασφαλιστικών μέτρων είναι συνήθως 1-2 μήνες, από την ημέρα που γίνεται το δικαστήριο. Αίτημα είναι να μην διακόπτεται η ηλεκτροδότηση, εάν εξοφλούνται όλες οι λοιπές χρεώσεις του λογαριασμού, πλην της χρέωσης που προκύπτει από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, μέχρις εκδόσεως οριστικής απόφασης επί της Αγωγής. Εάν το δικαστήριο δεχτεί το αίτημα, τότε ο καταναλωτής θα μπορεί να πληρώνει τις λοιπές χρεώσεις του λογαριασμού, πλην της ρήτρας αναπροσαρμογής, δίχως να κινδυνεύει από διακοπή της ηλεκτροδότησης, μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αγωγής.
Ο κ. Λεχουρίτης εμφανίζεται βέβαιος για τη δικαίωση των πολιτών από την διαδικασία αυτή κατά της επιβολής ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ρεύματος που ισχυρίζεται ότι είναι παράνομη και σημειώνει ότι αυτή η εκτίμηση επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι «οι εταιρείες διαφημίζουν πακέτα χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής».
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, παρότι δεν υπάρχει κάποια σχετική απόφαση από τη ΡΑΕ αναφορικά με τη χρήση της ρήτρας αναπροσαρμογής από τους παρόχους ρεύματος στις προτάσεις της που είχαν τεθεί προς διαβούλευση πριν από κάποιους μήνες, αναγνώριζε εμμέσως ως προβληματική τη ρήτρα αναπροσαρμογής προτείνοντας ανώτατο όριο μεταβολής στις χρεώσεις των κυμαινόμενων τιμολογίων ρεύματος.
Ειδικότερα η ΡΑΕ είχε προτείνει μια ρύθμιση για τα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου, που θα προστάτευε τους καταναλωτές από υπερβολικές ανατιμήσεις. Στα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου οι πάροχοι θα ήταν υποχρεωμένοι να προσδιορίζουν εκ των προτέρων ένα ανώτατο όριο μεταβολής, για παράδειγμα +-30%, ώστε όταν υπάρχουν μεγάλες αναπροσαρμογές της τιμής χονδρικής να μην περνά ολόκληρη η επιβάρυνση στον καταναλωτή.
Από την πλευρά τους, οι εταιρείες είχαν απαντήσει ότι οι ρήτρες αναπροσαρμογής δεν είναι ένας μηχανισμός κερδοσκοπίας εις βάρος των καταναλωτών, κάτι που φαίνεται και από τα χαμηλά περιθώρια κέρδους των εταιρειών του κλάδου, αλλά ένας μηχανισμός αντιστάθμισης του κινδύνου που αντιμετωπίζουν από τις διακυμάνσεις των τιμών χονδρικής. Αν επιβληθούν όρια σε αυτή την αντιστάθμιση, οι εταιρείες λένε ότι θα βρεθούν εκτεθειμένες σε κινδύνους από τους οποίους δεν θα μπορούν να προστατευθούν αποτελεσματικά, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η δυνατότητα hedging μέσω προθεσμιακών συμβολαίων. Ουσιαστικά, οι εταιρείες είχαν απαντήσει ότι δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή σχετικά με τις ρήτρες, μέχρι να λειτουργήσουν πλήρως οι μηχανισμοί της αγοράς που θα επιτρέπουν στους παρόχους να προστατεύονται από τις διακυμάνσεις της τιμής χονδρικής.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση με εκείνη του ΙΝΚΑ έχει κινηθεί και η ΕΚΠΟΙΖΩ που έχει καταθέσει ήδη συλλογική αγωγή προκειμένου να κριθεί η καταχρηστικότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής σε συμβόλαιο κυμαινόμενου τιμολογίου με την αγωγή να συζητείται στις 18 Μαΐου. Όπως σημείωσε η πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ Παναγιώτα Καλαποθαράκου σε διαδικτυακή εκδήλωση της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών ενέργειας, η τεράστια στρέβλωση σε όλα τα επίπεδα της αγοράς ενέργειας οδηγεί σε νέα γενιά χρεών και αναγκάζει τους καταναλωτές στην επιλογή των λύσεων συλλογικών αγωγών και ασφαλιστικών μέτρων. Ανάμεσα στις καταγγελίες που φθάνουν από τους καταναλωτές είναι οι αδιαφανείς χρεώσεις ως αποτέλεσμα της χρήσης της ρήτρας αναπροσαρμογής, η μη τήρηση της νομοθεσίας, οι –παράνομες– μονομερείς αλλαγές συμβάσεων και οι παραπλανητικές και αθέμιτες πρακτικές από τους παρόχους.
Σχετικά με τις μονομερείς αλλαγές συμβάσεων είχε τοποθετηθεί και η ΡΑΕ, που σημείωνε ότι υπάρχουν αυξανόμενα παράπονα καταναλωτών για αλλαγές στις συμβάσεις σταθερών τιμολογίων από την πλευρά των παρόχων, αξιοποιώντας ένα «παράθυρο» στον κώδικα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το οποίο «ο προμηθευτής διατηρεί το δικαίωμα να προβεί σε τροποποίηση των όρων της παρούσης για σπουδαίο λόγο, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, μεταβολή της κείμενης νομοθεσίας και αλλαγή των όρων λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού». Ως λόγος για αυτή την κίνηση χρησιμοποιείται η αύξηση του κόστους ενέργειας στη χονδρική. Η ΡΑΕ είχε στη συνέχεια τοποθετηθεί «αφήνοντας ανοιχτό» στην ουσία το παράθυρο για συνέχιση ανάλογων πρακτικών. Όπως σημείωνε η Αρχή, «στην παρούσα συγκυρία, η αύξηση του κόστους της χονδρεμπορικής αγοράς εύλογα -ως έναν βαθμό- συντείνει στην τροποποίηση των συμβάσεων προμήθειας της Χαμηλής Τάσης».
Επιδιώκοντας να θέσει την αγορά σε έλεγχο, ωστόσο, ο πρόεδρος της ΡΑΕ ανέφερε πρόσφατα πως η ΡΑΕ προωθεί την ανάπτυξη ενός εργαλείου για την παρακολούθηση της λειτουργίας της λιανικής αγοράς ώστε να υπάρχει μία διαρκής εικόνα της σωστής λειτουργίας της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό θα δίνονται στοιχεία με τα οικονομικά αποτελέσματα, την τιμολόγηση και τις χρεώσεις που θα συγκεντρώνονται σε μία βάση δεδομένων που θα παρακολουθεί η Ρυθμιστική Αρχή.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
