Με στόχευση στην έγκυρη και τυπική ενημέρωση, αλλά αφήνοντας «παράθυρο» για μονομερείς τροποποιήσεις συμβάσεων από τους παρόχους, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πήρε χθες θέση αναφορικά με το ζήτημα αυτό που έχει προκαλέσει πολλά παράπονα από τους καταναλωτές.
Οι παραβιάσεις του Κώδικα Προμήθειας και καταχρηστικές πρακτικές θα τύχουν των αναλόγων κυρώσεων, σημειώνει η ΡΑΕ στη χθεσινή της ανακοίνωση, τονίζοντας ότι θα διασφαλίσει ότι το δικαίωμα του καταναλωτή σε ατομική, έγκαιρη και διαφανή ενημέρωση δεν θα μείνει «κενό γράμμα». Ωστόσο, η αναφορά πως «στην παρούσα συγκυρία, η αύξηση του κόστους της χονδρεμπορικής αγοράς εύλογα -ως έναν βαθμό- συντείνει στην τροποποίηση των συμβάσεων προμήθειας της Χαμηλής Τάσης» αφήνει περιθώριο στους προμηθευτές για συνέχιση ανάλογων πρακτικών.
Παράλληλα, η Αρχή σημειώνει ότι, μετά από ικανό πλήθος παραπόνων προχωράει σε διαδικασίες για τη διαπίστωση παραβιάσεων του Κώδικα Προμήθειας, αλλά δεν εγγυάται γρήγορη διεκπεραίωση των ελέγχων. Τονίζει ότι οι διαδικασίες αυτές είναι σύνθετες και επίπονες και διενεργούνται διακριτά ανά προμηθευτή, με ιεράρχηση της έκτασης της επίπτωσης «λαμβάνοντας υπόψη και την εν γένει προτεραιοποίηση των εργασιών της δραματικά υποστελεχωμένης ΡΑΕ».
«Παράθυρο» στις μονομερείς τροποποιήσεις
Υπενθυμίζεται ότι το θέμα αυτό ξεκίνησε μετά από χθεσινό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή», που σημείωνε ότι υπάρχουν αυξανόμενα παράπονα καταναλωτών για αλλαγές στις συμβάσεις σταθερών τιμολογίων από την πλευρά των παρόχων, αξιοποιώντας ένα «παράθυρο» στον κώδικα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το οποίο «ο προμηθευτής διατηρεί το δικαίωμα να προβεί σε τροποποίηση των όρων της παρούσης για σπουδαίο λόγο, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, μεταβολή της κείμενης νομοθεσίας και αλλαγή των όρων λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού». Ως λόγος για αυτή την κίνηση χρησιμοποιείται η αύξηση του κόστους ενέργειας στη χονδρική.
Με τους φουσκωμένους λογαριασμούς να φθάνουν στους καταναλωτές τους τελευταίους μήνες, πολλές ήταν οι εταιρείες που χρησιμοποίησαν ως «κράχτη» τα σταθερά τιμολόγια, ώστε να προσελκύσουν καταναλωτές που ήθελαν να αποφύγουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής και πλέον επιχειρούν να «ξεφορτωθούν» τα τιμολόγια με κλειδωμένες τιμές που είναι πλέον ασύμφορα για τους παρόχους, αξιοποιώντας αυτό το «παράθυρο».
«Παράθυρο» που δεν κλείνει επί της ουσίας η ΡΑΕ, καθώς αναφορικά με αυτό το ζήτημα σημειώνει ότι υπό την παρούσα συγκυρία, η αύξηση του κόστους της χονδρεμπορικής αγοράς εύλογα -ως έναν βαθμό- συντείνει στην τροποποίηση των συμβάσεων προμήθειας της Χαμηλής Τάσης και παραπέμπει στο Παράρτημα 2 του ΚΠΗΕ. Αυτό αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι τα τιμολόγια πρέπει να αντανακλούν το πραγματικό κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, πρέπει να καλύπτουν το κόστος αγοράς ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά και τους επιμέρους μηχανισμούς της, το κόστος της δραστηριότητας εμπορίας και διαχείρισης πελατών και ένα εύλογο κέρδος.
Η Αρχή τονίζει στη συνέχεια ότι ελέγχονται οι προμηθευτές επί της διαδικασίας τροποποίησης των όρων για καταχρηστική άσκηση. Ξεκαθαρίζει, επίσης, ότι πρακτικές εταιρειών που προσέφεραν ιδιαιτέρως ελκυστικούς όρους και, εν συνεχεία, τους αναθεωρούν, αφενός μπορεί να θεωρηθούν ως καταχρηστικές στρατηγικές μεγέθυνσης του πελατολογίου, αφετέρου επιτείνουν το κλίμα ανασφάλειας στους πελάτες τους, οδηγώντας τους είτε σε διαρκή αναζήτηση προμηθευτή είτε σε αποδοχή δυσμενέστερων όρων.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά το γεγονός ότι το ζήτημα πήρε μεγάλη έκταση χθες, μόνο η ΔΕΗ προχώρησε σε δημόσια τοποθέτηση σημειώνοντας πως δεν έχει προβεί σε καμία αλλαγή όρων πριν από τη λήξη των συμβολαίων. Όπως αναφέρει, τα «σταθερά συμβόλαια της ΔΕΗ myHome Enter, myHome Enter+ και myHome Online έχουν ορισμένη διάρκεια και τιμή, η οποία παραμένει σταθερή μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Τα συμβόλαια αυτά δεν υπόκεινται σε καμία ρήτρα και η ΔΕΗ δεν έχει προβεί σε καμία αλλαγή όρων της σύμβασης σταθερού συμβολαίου πριν από τη λήξη της για τους περισσότερους από 500.000 πελάτες της, που έχουν επιλέξει προϊόντα σταθερού τιμολογίου».
Τι ισχύει για την ενημέρωση των καταναλωτών για αλλαγές στις συμβάσεις
Το μεγαλύτερο μέρος της ανακοίνωσης της ΡΑΕ ωστόσο αφορά στη διαδικασία της έγκαιρης και τυπικής ενημέρωσης των καταναλωτών για τις τροποποιήσεις των τιμολογίων. Ειδικότερα, ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας επιβάλλει στους προμηθευτές την ενημέρωση των οικιακών καταναλωτών 60 ημέρες πριν την επικείμενη τροποποίηση, ένα μήνα περισσότερο από αυτό που προβλέπει το Ενωσιακό δίκαιο.
Παράλληλα, επιβάλλεται η εξατομικευμένη ενημέρωση των καταναλωτών και όχι μέσω δημόσιων ανακοινώσεων αλλά με επιστολή. Τονίζει μάλιστα η ΡΑΕ ότι οι προμηθευτές που προκρίνουν την ειδοποίηση του καταναλωτή μέσω email, sms, λογαριασμού κλπ., φέρουν το βάρος απόδειξης της συναίνεσής του. Συγκεκριμένα, οι προμηθευτές οφείλουν να αποδείξουν ότι, ειδικά ως προς την τροποποίηση της σύμβασης, ο συγκεκριμένος πληττόμενος πελάτης αποδέχθηκε εναλλακτικούς τρόπους ειδοποίησής του. Όπως υπογραμμίζει η ΡΑΕ σε περίπτωση που η ατομική ενημέρωση δεν διενεργείται με διακριτή επιστολή (που δύναται να αποστέλλεται είτε αυτοτελώς είτε συνοδεύοντας τον λογαριασμό κατανάλωσης) ή με εμφανές πεδίο στον λογαριασμό κατανάλωσης, θεωρείται ότι ο Προμηθευτής παραβιάζει τον Κώδικα, με εξαίρεση την περίπτωση που δύναται να αποδείξει ότι ο πελάτης συναίνεσε στον εναλλακτικό τρόπο ειδοποίησής του.
Τέλος, ο Κώδικας Προμήθειας προβλέπει ότι ο προμηθευτής οφείλει να ενημερώσει τον πελάτη ότι, σε περίπτωση μη συναίνεσής του στην επικείμενη τροποποίηση, μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση προμήθειας χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Ακόμη και αν υφίστανται ειδικοί όροι για τη «δέσμευση» του πελάτη για ένα ελάχιστο χρονικό περιθώριο και την αποζημίωση του προμηθευτή για την πρόωρη λήξη της συμβατικής σχέσης, ο καταναλωτής μπορεί να πάει σε άλλη εταιρεία, χωρίς να καταβάλει αποζημίωση, καθόσον η εν λόγω αλλαγή προέκυψε ως συνέπεια της μονομερούς τροποποίησης της σύμβασης από τον προμηθευτή.