Πρόεδρος ΟΤΟΕ: Δεν είναι ανεκτή άλλη συρρίκνωση των τραπεζών

Την πρόθεση να μην επιτραπεί άλλη συρρίκνωση των τραπεζικών δικτύων και να δοθεί η πρέπουσα σημασία στη συστηματική επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό τους υπογράμμισε στην εναρκτήρια ομιλία του ο πρόεδρος της ΟΤΟΕ, Γιώργος Μότσιος στο 33ο  Πανελλαδικό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Divani Caravel σήμερα.

Στο επίκεντρο της ομιλίας του βρέθηκαν πολιτικές και πρακτικές των τραπεζών που απασχολούν τους εργαζομένους του τομέα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Όπως υποστήριξε ο ίδιος βάσει στοιχείων, στο διάστημα που μεσολάβησε από το 2018 μέχρι και τον Ιούνιο του 2021, η συνολική απασχόληση στα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 21,2%. Μέχρι τα τέλη του 2020, η μείωση της απασχόλησης στις τράπεζες στην Ελλάδα ήταν 16%, έναντι μείωσης κατά 2,4% στις τράπεζες στην Ευρωζώνη. 

Το 2020 ο μέσος όρος στην ευρωζώνη ήταν ένα τραπεζικό κατάστημα ανα 2.888 κατοίκους, στην Ελλάδα αντιστοιχούσε ένα κατάστημα ανα 6.298 κατοίκους. Αλλά και στα ΑΤΜ, υπήρξε μείωση, αναλογικά με τον πληθυσμό,  έναντι αύξησης στην Ευρωζώνη στο ίδιο διάστημα. «‘Ετσι, το 2019 είχαμε στην Ελλάδα 63,4 ΑΤΜ ανα 100.000 κατοίκους έναντι 90,17 στην Ιταλία, 98,29 στη Γαλλία, 119,93 στη Γερμανία, 171, 96 στην Αυστρία», επεσήμανε ο κ. Μότσιος.

Η ομιλία του

Πρώτιστο καθήκον μας, όλη αυτή την περίοδο, ήταν να αποτρέψουμε τις μαζικές απολύσεις στον κλάδο. Και αυτό το πετύχαμε. Την τριετία που πέρασε αντιμετωπίσαμε, αλλεπάλληλες απειλές, νέες προκλήσεις και νέα ζητήματα στην οικονομία, την κοινωνία, στην καθημερινότητα όλων μας που έφερε στο προσκήνιο η πανδημία, όπως:

• η επιταχυνόμενη μετάβαση των Τραπεζών στην ψηφιακή Τραπεζική. 
• η συνέχιση της συρρίκνωσης των Τραπεζών, με εκτεταμένο κλείσιμο καταστημάτων και μειώσεις προσωπικού. 
• η εντατικοποίηση της εργασίας, ως συνέπεια της μείωσης του προσωπικού, αλλά και των νέων συστημάτων Διοίκησης Α.Δ. που εφάρμοσαν οι Τράπεζες.   
• η εξωτερίκευση τραπεζικών εργασιών και κυρίως της διαχείρισης κόκκινων δανείων σε servicers. 

Τέτοιες πολιτικές και πρακτικές των Τραπεζών απασχολούν τον κλάδο και στην Ενωμένη Ευρώπη. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν προσλαμβάνουν την έκταση που έχουν στην Ελλάδα. Ας δούμε μερικά αποκαλυπτικά δεδομένα:  Στο διάστημα που μεσολάβησε από το 2018 μέχρι και τον Ιούνιο του 2021, η συνολική απασχόληση στα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 21,2% (από 39.557 εργαζόμενους σε 31.163). 

• Μέχρι τα τέλη του 2020, η μείωση της απασχόλησης στις Τράπεζες στην Ελλάδα ήταν 16%, έναντι μείωσης κατά 2,4% στις Τράπεζες στην Ευρωζώνη. 
• Στις νέες εταιρείες servisers του χρηματοπιστωτικού κλάδου που ανέλαβαν τη διαχείριση των ΜΕΑ των Τραπεζών, απασχολούνται πλέον πάνω από 4.000 εργαζόμενοι, από τους οποίους 2.000 περίπου προέρχονται από τις συστημικές Τράπεζες. 
• Μεταξύ τέλους του 2018 και Σεπτ. 2021 διέκοψαν τη λειτουργία τους 385 καταστήματα, δηλαδή το 19,4% των  καταστημάτων δικτύου στην Ευρωζώνη.  Μέχρι το τέλος του 2020, η μείωση ήταν 12,21%..  Μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας σταμάτησαν τη λειτουργία τους 264 καταστήματα. 
• Στη χώρα μας το 2020 αντιστοιχούσε ένας τραπεζοϋπάλληλος σε  324 κατοίκους, ενώ στην Ευρωζώνη ένας σε 186 κατοίκους. 
• Είχαμε 18,78 καταστήματα ανά 100.000 κατοίκους έναντι 34,3 στην Γαλλία, 38,2 στην Πορτογαλία, 38,8 στην Ιταλία και 49,7 στην Ισπανία! 
• Το 2020 ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ήταν ένα τραπεζικό κατάστημα ανα 2.888 κατοίκους, στην Ελλάδα (με τόσες γεωγραφικές κ.α. ιδιομορφίες...) αντιστοιχούσε ένα κατάστημα ανα 6.298 κατοίκους. 
• Αλλά και στα ΑΤΜ, που διευκολύνουν τις συναλλαγές, είχαμε μείωση, αναλογικά με τον πληθυσμό,  έναντι αύξησης στην Ευρωζώνη στο ίδιο διάστημα. ‘Ετσι, το 2019 είχαμε στην Ελλάδα 63,4 ΑΤΜ ανα 100.000 κατοίκους έναντι 90,17 στην Ιταλία, 98,29 στη Γαλλία, 119,93 στη Γερμανία, 171, 96 στην Αυστρία. (πηγή συγκριτικών στοιχείων Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή -ΕΒΑ). 

Έχουμε, κατά συνέπεια, υπερβολική συρρίκνωση σημείων πώλησης και υποστελέχωση του κλάδου στην Ελλάδα, σε σύγκριση με την αναμφισβήτητα πιο αναπτυγμένη, από άποψη ψηφιακής Τραπεζικής, ψηφιακών δεξιοτήτων, υποδομών και συναλλακτικών συνηθειών του κοινού, Ευρωζώνη. Στις προκλήσεις αυτές η ΟΤΟΕ απάντησε και απαντά αποφασιστικά και συγκροτημένα. Με δημόσιες παρεμβάσεις, προσφυγές  και κινητοποιήσεις. Μαζί με τους Συλλόγους -μέλη. Μαζί με τα συνδικάτα του κλάδου στην Ευρώπη. Συμπερασματικά θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα προς τις Διοικήσεις των Τραπεζών:  Η περαιτέρω συρρίκνωση των Τραπεζών οδηγεί στην συρρίκνωση των προσδοκιών των εργαζομένων για την υπηρεσιακή τους εξέλιξη και για την βελτίωση της θέσης τους, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.

Την ίδια περίοδο είχαμε να προασπίσουμε τον κορυφαίο, για εμάς, θεσμό των κλαδικών ΣΣΕ.  Αυτό το πετύχαμε με την υπογραφή της νέας κλαδικής ΣΣΕ 2019-2021, μετά από  επίπονες διαπραγματεύσεις. Η ΣΣΕ ΟΤΟΕ-Τραπεζών 2019-2021 ήταν μια από τις λίγες κλαδικές ΣΣΕ που υπογράφηκαν και κηρύχθηκαν υποχρεωτικές στην Ελλάδα. Η κλαδική μας ΣΣΕ, 

• διατήρησε ενεργά, βελτίωσε και επέκτεινε  τα κλαδικά μισθολογικά και θεσμικά εργασιακά δικαιώματα, και αποτέλεσε στέρεη βάση για τις επιχειρησιακές ΣΣΕ που ακολούθησαν. 
• έβαλε οριστικά τέλος στη μείωση αποδοχών, σηματοδοτώντας τη σταδιακή  αποκατάσταση των μισθολογικών απωλειών που είχαν οι τραπεζοϋπάλληλοι κατά την περίοδο των μνημονίων. 

Υποστηρίξαμε συστηματικά τους Συλλόγους-μέλη για θέματα εφαρμογής της Κλαδικής ΣΣΕ στον εργασιακό χώρο κάθε Τράπεζας. Παράλληλα, η ΟΤΟΕ συμμετείχε σε επιχειρησιακές συμφωνίες ρύθμισης της μεταβίβασης δραστηριοτήτων και προσωπικού σε νέες χρηματοπιστωτικές οντότητες διαχείρισης δανείων, τους servicers. Στόχος της ΟΤΟΕ, η πλήρης διασφάλιση των κλαδικών δικαιωμάτων των εργαζόμενων που μετακινήθηκαν σε αυτές και η μη αποξένωσή τους από τον κλάδο, η οποία θα συνέβαινε, εάν μέναμε απλά «παρατηρητές των εξελίξεων».

Εμβληματικό παράδειγμα τέτοιας συμφωνίας ήταν η συμφωνία Τράπεζας Πειραιώς-ΟΤΟΕ-ΣΕΤΠ για την Intrum. Τέλος, με δεδομένη την πρόθεση των Τραπεζών να αξιοποιήσουν μορφές τηλεργασίας και μετά το τέλος της πανδημίας,  η ΟΤΟΕ

• επεξεργάστηκε και προέβαλε έγκαιρα ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων για την Τηλεργασία. 
• προώθησε, ως πρώτη Ομοσπονδία στην Ελλάδα, ειδική κλαδική διαπραγμάτευση για την συλλογική ρύθμιση της Τηλεργασίας. 

Η διαπραγμάτευση για την τηλεργασία θα συνεχιστεί μετά το Συνέδριο, μαζί με τη διεκδίκηση της νέας κλαδικής ΣΣΕ. Στο ίδιο διάστημα, μαζί με τους Συλλόγους-μέλη μας,

• συγκρουστήκαμε με πολιτικές που οδηγούν σε έξαρση των εισοδηματικών ανισοτήτων και σε υποβάθμιση του Κοινωνικού Κράτους, ιδίως στον κρίσιμο, σήμερα, τομέα της Υγείας. 
• Προχωρήσαμε σε σημαντικές δημόσιες παρεμβάσεις, καθώς και αγωνιστικές κινητοποιήσεις απέναντι σε νομοθετικές ρυθμίσεις που αποδομούν τις Συλλογικές διαπραγματεύσεις και αποσταθεροποιούν την Εργασία και τα εργασιακά μας δικαιώματα. 
• αναδείξαμε τη σημαντική συμβολή των εργαζόμενων του κλάδου για την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας των Τραπεζών, των συναλλαγών στο δίκτυο και από τα εναλλακτικά κανάλια. Συμβολή που αποδείχθηκε πολύτιμη για την οικονομία και την κοινωνία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των εγκλεισμών λόγω της πανδημίας. Αναπτύξαμε νέες μορφές διαλόγου και αλληλεγγύης με τις τοπικές κοινωνίες και τους επαγγελματικούς φορείς, στις  περιπτώσεις κλεισίματος καταστημάτων. Προωθήσαμε την ενότητα δράσης του σ.κ. στους επιμέρους εργασιακούς χώρους, χωρίς να βρισκουμε πάντα την οφειλόμενη ανταπόκριση.  
• αναβαθμίσαμε την επιστημονικοτεχνική υποστήριξη και προβολή των θέσεων και των παρεμβάσεών μας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και τον συντονισμό μας με τα ευρωπαϊκά συνδικάτα, για ανταλλαγή πληροφόρησης και συνδιαμόρφωση  θέσεων. 

Παρά τα πρόσφατα θετικά αποτελέσματα των Τραπεζών, η αποκατάσταση του ρόλου τους στη στήριξη της ανάπτυξης παραμένει σε εκκρεμότητα. Παραμένει σε εκκρεμότητα, διότι αυτή προϋποθέτει:

• Την πλήρη πρόσβαση των επιχειρήσεων και όλων των συμπολιτών μας στις τραπεζικές υπηρεσίες. Χωρίς τη δημιουργία συνθηκών τραπεζικού αποκλεισμού, όπως αντίθετα συμβαίνει με το κλείσιμο καταστημάτων στις πόλεις και την ύπαιθρο, ακόμα και σε δυσπρόσιτες ή εθνικά ευαίσθητες  περιοχές. 
• Την ουσιαστική στήριξη της πραγματικής οικονομίας και των ΜΜΕ, με έμφαση στην καινοτόμο επιχειρηματικότητα στους κλάδους αιχμής και στην «πράσινη οικονομία».
• Την επίλυση της εκκρεμότητας των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με διαφάνεια και κοινωνική ευαισθησία, με προστασία της πρώτης κατοικίας και της εγχώριας επιχειρηματικότητας. 

Με γνώμονα τα παραπάνω, η Ομοσπονδία μας έκανε αλλεπάλληλες παρεμβάσεις στην Κυβέρνηση, στις Τράπεζες, στα κόμματα και στους φορείς. Σήμερα, οι Τράπεζες καλούνται να στηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας, με την αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς και των διαρθρωτικών ταμείων και των συναφών χρηματοδοτικών εργαλείων. Αυτό, μαζί με την προβλεπόμενη ανάπτυξη, θα διευρύνει τις εργασίες και θα βελτιώσει παραπέρα τις αποδόσεις των Τραπεζών. 

Θα αφήσει περιθώρια ακόμα και αύξησης της απασχόλησης, παρά την ψηφιοποίηση, αφού, όπως είδαμε, ο κλάδος και ειδικότερα το δίκτυο είναι υποστελεχωμένος.  Εκτιμάμε ότι και για τα επόμενα 3 χρόνια η απασχόληση στον κλάδο. Θα εξαρτάται από το εάν που οι Τράπεζες θα δώσουν την πρέπουσα σημασία: 

• στην ανθρώπινη επαφή, 
• στη συστηματική επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό τους,  
• στον αναντικατάστατο -όπως έχει διεθνώς αποδειχθεί- ρόλο των καταστημάτων δικτύου 
• στο χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης με την πελατεία. 

Για μας δεν υπάρχουν «τεχνολογικοί μονόδρομοι», χωρίς κοινωνικό διάλογο, διαβούλευση με το συνδικαλιστικό κίνημα και κανόνες σε όλα τα επίπεδα. Με την ανάπτυξη πλούσιας, πολύμορφης και πολύπλευρης δράσης, η ΟΤΟΕ προσπάθησε και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε να ανταποκριθεί στις συνεχείς και σύνθετες προκλήσεις μιας περιόδου γεμάτης ανατροπές, μεταβολές και με πρωτόγνωρες εμπειρίες για το συνδικαλιστικό κίνημα στον κλάδο, για τους εργαζόμενους, για τη χώρα. Το τοπίο που σήμερα διαμορφώνεται απέχει πολύ από το να εμπνέει εφησυχασμό για το μέλλον των εργαζόμενων και του σ.κ. στον κλάδο μας. Οι προκλήσεις, παλιές και νέες, είναι πολλές και σοβαρές. 

Απαιτούν ανάλογα σοβαρές και ενωτικές συλλογικές απαντήσεις και λύσεις. Οι ανάγκες συλλογικής προστασίας των εργαζόμενων του κλάδου μας, που καθημερινά δοκιμάζονται, είναι σήμερα πολλαπλάσιες. Κάτι που προϋποθέτει ενωτική και αποφασιστική συλλογική δράση.  Διαπραγμάτευση, διαβούλευση και καθημερινή, αποτελεσματική παρέμβαση σε κλαδικό και σε επιχειρησιακό επίπεδο, ώστε κανείς εργαζόμενος να μην νοιώθει απροστάτευτος. Μόνο με ισχυρά θεσμικά κείμενα, με ΣΣΕ και με εργασιακούς θεσμούς μπορούμε αυτό να το πετύχουμε.  Σήμερα απαιτείται η συστράτευση όλων απέναντι  σε όσες κυβερνητικές ή εργοδοτικές πρακτικές συστηματικά υπονομεύουν εργασιακά δικαιώματα, την εργασία, την αξιοπρέπεια και την προοπτική των συναδέλφων.  

Σήμερα επιβάλλεται να ξεπεράσουμε τις όποιες παραταξιακές σκοπιμότητες και διαφορές.  Να υπερβούμε τις λειτουργικές μας αδυναμίες, γιατί αυτές μεγεθύνονται σε καιρούς ιδιαίτερους, απαιτητικούς και δύσκολους, υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα της δράσης μας. Εχουμε πολύ λιγότερα να χωρίσουμε, σε σχέση με αυτά που μας ενώνουν. Το εύκολο είναι να πυροβολούμε ο ένας τον άλλο. Το δύσκολο είναι να αντιμετωπίσουμε ενωμένοι τον πραγματικό αντίπαλο όλων μας.  Να δώσουμε λύσεις και απαντήσεις στις σύγχρονες προκλήσεις.  Να δώσουμε την μάχη για τους εργαζόμενους που εκπροσωπούμε. 

Η ΟΤΟΕ και οι Σύλλογοι δεν διοικούν τις Τράπεζες, ούτε βέβαια, κυβερνούν τη χώρα. Είναι η συλλογική έκφραση της φωνής, της βούλησης και της δύναμης των εργαζόμενων που εκπροσωπούμε.  Διεκδικούμε σταθερά απέναντι στις πολιτικές των Διοικήσεων και της όποιας Κυβέρνησης που θίγουν τα δικαιώματά μας. Η εμπειρία της τελευταίας 3ετίας έδειξε πως όσο μεγαλύτερη, μαζική και ενεργή είναι η συμμετοχή των εργαζόμενων στους Συλλόγους μας και όλων των Συλλόγων στην ΟΤΟΕ, τόσο μεγαλύτερες είναι οι δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια και τις δυσκολίες που έχουμε μπροστά μας. 

Το 33ο Συνέδριό μας θα θέσει τους άξονες της στρατηγικής μας και των συλλογικών μας απαντήσεων  στις δύσκολες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας.  Τις βάσεις για τη συνέχιση μιας μακρόχρονης ιστορικής πορείας, της οποίας πρέπει όλοι να φανούμε αντάξιοι.  Με σχέδιο, με αυτοπεποίθηση, με ενότητα, με συστηματική δουλειά, με διαπραγμάτευση, με καλά προετοιμασμένες και ενωτικές συλλογικές δράσεις. Προβάλλοντας το όραμά μας, ενισχύοντας την ενότητα και την συνοχή μας, διεκδικώντας ένα καλύτερο και ασφαλέστερο αύριο για όλους τους εργαζόμενους στον κλάδο μας.