Μέσα στον επόμενο χρόνο και, κατά προτίμηση, εντός του πρώτου εξαμήνου, που θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα έχει διακοπεί το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ για την πανδημία (PEPP), επιδιώκει το υπουργείο Οικονομικών να έχει ολοκληρωθεί η πρώτη έξοδος του Δημοσίου στην αγορά με ένα πράσινο ομόλογο. Η επιτυχία της έκδοσης θεωρείται βέβαιη και το ζητούμενο είναι να βρεθεί πώς θα αξιοποιηθούν τα κεφάλαια από αυτό το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο.
Από τις πρώτες συζητήσεις που έχει κάνει ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) με μεγάλες ξένες τράπεζες το συμπέρσμα που εξάγεται είναι ότι η αγορά είναι «ζεστή» έναντι της προοπτικής μιας πρώτης έκδοσης πράσινου ομολόγου από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς υπάρχουν μεγάλου ύψους κεφάλαια από σοβαρούς θεσμικούς επενδυτές (real money investors), που αναζητούν τοποθετήσεις σε χρηματοδοτικά εργαλεία βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό έχει φανεί, άλλωστε, και από τη θερμή υποδοχή που είχαν εταιρικά ομόλογα αυτής της κατηγορίας, όπως η πρόσφατη έκδοση της ΔΕΗ με ρήτρα βιωσιμότητας (απόδοση που συνδέεται με στόχους μείωσης των εκπομπών ρύπων).
Μάλιστα, οι συνομιλητές του ΟΔΔΗΧ προτρέπουν την ελληνική κυβέρνηση να διαμορφώσει έτσι το πρόγραμμα δανεισμού του 2022, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην έκδοση του πρασινού ομολόγου, σε συνάρτηση με τον προγραμματισμό της ΕΚΤ για το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της πανδημίας. Τούτο διότι το PEPP λήγει τον Μάρτιο του 2022 και είναι πιθανόν να υπάρξουν αλλαγές στον τρόπο παρέμβασης της ΕΚΤ, που θα αποφασισθούν το φθινόπωρο. Σε κάθε περίπτωση, οι τρεις πρώτοι μήνες του επόμενου έτους, όπου είναι βέβαιο ότι οι αγορές τίτλων από την ΕΚΤ θα συνεχισθούν χωρίς αλλαγές, θεωρούνται οι καταλληλότεροι για να βγει στην αγορά το ελληνικό πράσινο ομόλογο.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, παρουσιάζοντας την Τρίτη τα μέτρα για τους πυρόπληκτους ανακοίνωσε για πρώτη φορά ότι το υπουργείο και ο ΟΔΔΗΧ, αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος δανεισμού του 2021 άρχισε έρευνα για τη δημιουργία πλαισίου έκδοσης πράσινων ομολόγων, δηλαδή τίτλων που θα χρηματοδοήσουν έργα, δράσεις και προγράμματα με αποκλειστικό προσανατολισμό στην πράσινη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Όπως είπε, η πρώτη έκδοση τέτοιου κρατικού τίτλου θα αποτελέσει μέρος της εκδοτικής στρατηγικής του Ελληνικού Δημοσίου για το επόμενο έτος.
Ο κύριος προβληματισμός στο κυβερνητικό επιτελείο, με δεδομένο ότι θεωρείται βέβαιη η άντληση ενός ποσού 2 - 3 δισ. ευρώ με μια έκδοση πράσινου ομολόγου, αφορά τα έργα που θα συνδεθούν με αυτή την έκδοση. Ήδη, το μεγαλύτερο μέρος των επιδοτήσεων που θα λάβει η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης κατευθύνονται σε έργα που εμπίπτουν στην ταξινόμηση της Κομισιόν για τα έργα της πράσινης μετάβασης, ενώ το ίδιο ισχύει και για ένα ποσοστό των δανείων που θα χορηγηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και θα χρηματοδοτήσουν επενδυτικά προγράμματα του επιχειρηματικού τομέα.
Δεδομένου ότι ήδη κατευθύνονται κεφάλαια δισεκατομμυρίων σε έργα και επενδύσεις πράσινης μετάβασης, το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι ποιες δράσεις θα ήταν σκόπιμο να χρηματοδοτηθούν με ένα πράσινο ομόλογο. Στελέχη της αγοράς εξηγούν στο Business Daily ότι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο στις προδιαγραφές των πράσινων ομολόγων, τις οποίες έχει διαμορφώσει η Κομισιόν και ισχύουν σε εθελοντική βάση στην Ευρώπη, αφού δεν έχει εκθοθεί ακόμη σχετική Οδηγία, είναι ότι, ενώ καθορίζουν ένα αρκετά αυστηρό πλαίσιο για τις εκδόσεις τέτοιων τίτλων από τον ιδιωτικό τομέα, είναι πολύ πιο «χαλαρές» για τις εκδόσεις από τα κράτη.
Ειδικότερα, για τις εκδόσεις τίτλων του ιδιωτικού τομέα, το ευρωπαϊκό πρότυπο πράσινων ομολόγων (EUGBS) προβλέπει ότι πρέπει να χρηματοδοτούνται μόνο δράσεις που εμπίπτουν στην ταξινόμηση της Επιτροπής για τις επενδύσεις της πράσινης μετάβασης. Δηλαδή, μια ιδιωτική επιχείρηση, για να μπορέσει να εκδώσει πράσινο ομόλογο με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές πρέπει να έχει επιλέξει (και αυτό να πιστοποιείται από έναν οίκο αξιολόγησης) μια επενδυτική δραστηριότητα που θεωρείται πράσινη με βάση την ταξινόμηση που έχει κάνει η Κομισιόν.
Όμως, η επιτροπή παρέχει στα κράτη που εκδίδουν πράσινα ομόλογα μια σημαντική ευελιξία: όπως έχει ανακοινώσει, υπάρχει δυνατότητα απαλλαγής από την υποχρέωση ευθυγράμμισης με την ταξινόμηση της Κομισιόν για τα πράσινα έργα για ορισμένα προγράμματα προγράμματα δημόσιων δαπανών, όπως προγράμματα χρηματοδότησης ή επιδοτήσεων και καθεστώτα φορολογικών ελαφρύνσεων. Αυτό θα μπορεί να γίνεται, για παράδειγμα, όταν ένα κράτος δημιουργεί ένα καθεστώς επιδότησης για τους ιδιοκτήτες κατοικιών για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Αυτές οι δυνατότητες που δίνονται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο δίνουν στην κυβέρνηση ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για να καλύψει προγράμματα επιδοτήσεων ή φοροελαφρύνσεων που εντάσσονται γενικότερα στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά δεν έχουν καλυφθεί από άλλες πηγές (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ κ.ο.κ.). Μάλιστα, αυτό αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα αυτή την περίοδο, όπου αναζητούνται πόροι για μεγάλα προγράμματα αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και υποστήριξης της οικονομικής επανένταξης πληγέντων από τις πυρκαγιές.
Σε κάθε περίπτωση, το μόνο που μένει για να «δέσει» η έκδοση των πράσινων ομολόγων είναι να επιλεγούν τα έργα που χρηματοδοτηθούν. Καθώς οι διαδικασίες είναι πλέον πολύ πιθανόν να επιταχυνθούν, οι αποφάσεις της κυβέρνησης για αυτό το ζήτημα αναμένονται πριν το τέλος του έτους.