Αγωνία στην κυβέρνηση για το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο του ESM

Υψηλό είναι το ενδιαφέρον από ελληνικής πλευράς για το σημερινό Eurogroup καθώς αναμένεται να υπάρξουν διευκρινίσεις για τις δαπάνες που θα ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα δανειοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM). 

Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές το οικονομικό επιτελείο θα ξεκινήσει στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας να εξετάζει κατά πόσο θα προσφύγει σε αυτό το νέο έκτακτο εργαλείο, με την Ελλάδα να μπορεί να αντλήσει ποσό έως και τέσσερα δισ. ευρώ. 

Βάσει των μέχρι σήμερα επίσημων ανακοινώσεων που υπάρχουν από πλευράς ευρωπαϊκών θεσμών, το εν λόγω εργαλείο του ESM εξυπηρετεί την ελληνική πλευρά, καθώς οι χώρες θα μπορούν να δανειστούν για συγκεκριμένες δαπάνες χωρίς να χρειάζεται να ενταχθούν σε Μνημόνιο αλλά απλά θα υπάρχει ενισχυμένη εποπτεία των αρμόδιων αρχών για τον τρόπο με τον οποίο έχουν διαχειριστεί τα κονδύλια που έλαβαν. 

Η χρηματοδότηση από τον ESM θα δίνεται με μία απλή «λίστα» δαπανών και κατόπιν θα υπάρχει έλεγχος για το κατά πόσο έχει υπάρξει ορθή κατεύθυνση των κονδυλίων. Αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο την ελληνική πλευρά είναι ποιες δαπάνες θα «ενταχθούν» στην επιτρεπόμενη λίστα. 

Ο επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, έχει τονίσει ότι θα μπορούν να καλυφθούν δαπάνες που σχετίζονται τόσο άμεσα όσο και έμμεσα με την πανδημία του κορονοϊού και η ελληνική πλευρά επιθυμεί σαφώς αυτός ο ορισμός των δαπανών να «ανοίξει» αρκετά, καθώς εάν αφορά μόνο υγειονομικές δαπάνες αυτομάτως το ποσό που μπορεί να χρησιμοποιήσει η χώρα μας υποχωρεί στα 300 εκατ. ευρώ. 

Εάν, όμως, υπάρξει διεύρυνση του ορισμού των δαπανών, τότε η «ανακούφιση» για την ελληνική οικονομία θα είναι ισχυρή, μίας και θα μπορούν να ενταχθούν σε αυτές για παράδειγμα και μέτρα όπως η παροχή των 800 ευρώ στους εργαζόμενους επιχειρήσεων που έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους λόγω του κορονοϊού. 

Οι στόχοι του σημερινού Eurogroup 

Στο επίκεντρο του σημερινού Eurogroup θα είναι ο μηχανισμός για τη χορήγηση δανείων από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) στις χώρες της ευρωζώνης που θα υποβάλλουν το σχετικό αίτημα. Το Eurogroup θα συζητήσει τα κύρια χαρακτηριστικά του μηχανισμού χορήγησης δανείων του ESM, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του οικονομικού αντίκτυπου του κορονοϊού, με στόχο ο μηχανισμός να είναι λειτουργικός έως την 1η Ιουνίου, όπως είχε δηλώσει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετά την τηλεδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ στις 23 Απριλίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε χθες την απάλειψη των όρων οικονομικής προσαρμογής που συνοδεύουν συνήθως τη χορήγηση δανείων από τον ESM. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, η πρόταση αυτή μπορεί να κάνει την προσφυγή στον ESM πιο αποδεκτή για την Ιταλία, η οποία αντιδρούσε στην επιβολή όρων για τη χρήση του. Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, και ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πάολο Τζεντιλόνι, ανέφεραν σε επιστολή της προς τον πρόεδρο του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, ότι δεν πρέπει να επιβληθούν προγράμματα προσαρμογής για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους στις χώρες που θα ζητήσουν δάνειο από τον ESM.

Το μόνο που θα πρέπει να διασφαλίζεται με τη λεγόμενη «ενισχυμένη εποπτεία» των χωρών που θα πάρουν μία πιστωτική γραμμή είναι ότι αυτές θα χρησιμοποιήσουν τους πόρους για να χρηματοδοτήσουν υγειονομικές δαπάνες σχετικές με τον κορονοϊό. Η επιστολή των δύο αξιωματούχων αναφέρει ότι η εποπτεία θα ολοκληρωθεί μόλις οι Βρυξέλλες έχουν ελέγξει τη σωστή χρήση των χρημάτων που δόθηκαν.

Τα δάνεια του ESM υπόκεινται κανονικά σε μία ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βιωσιμότητα του χρέους των χωρών, αλλά σε έγγραφο που αναρτήθηκε χθες στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σημειώνεται ότι αυτή έχει ήδη γίνει. «Το δημόσιο χρέος αναμένεται να παραμείνει βιώσιμο σε όλες τις χώρες - μέλη της Ευρωζώνης στον 10ετή ορίζοντα της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους», ανέφερε η Κομισιόν, προσθέτοντας ότι παρά τη βαριά επίπτωση από την COVID-19, «η οικονομική κατάσταση στις χώρες μέλη της Ευρωζώνης θεωρείται ότι είναι βασικά υγιής».

Ο κυβερνητικός συνασπισμός της Ιταλίας είναι διχασμένος σχετικά με ενδεχόμενη προσφυγή στον ESM, ο οποίος μπορεί να διαθέτει δάνεια που αντιστοιχούν έως το 2% του ΑΕΠ των χωρών. Για την Ιταλία, ένα τέτοιο δάνειο από τον ESM θα αντιστοιχούσε σε περίπου 36 δισ. ευρώ για να ενισχύσει το σύστημα υγείας που επιβαρύνθηκε από την έξαρση του κορονοϊού, ο οποίος έχει προκαλέσει έως τώρα σχεδόν 30.000 θανάτους, τον μεγαλύτερο αριθμό μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης.

Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι υπέρ της προσφυγής στον ESM, αλλά το Κίνημα των Πέντε Αστέρων λέει ότι η Ιταλία χρειάζεται επιχορηγήσεις και όχι δάνεια, ενώ υποστήριζε πάντοτε ότι οι όροι που συνήθως συνδέονται με τη χορήγηση δανείων από τον ESM ενέχουν τον κίνδυνο υπονόμευσης της εθνικής κυριαρχίας. «Η επιστολή της Επιτροπής δεν αλλάζει οτιδήποτε για εμάς, η Ιταλία δεν πρέπει να κάνει χρήση του ESM», δήλωσε ο Ράφαελ Ραντούτσι, προβεβλημένος βουλευτής των Πέντε Αστέρων, προσθέτοντας ότι φοβάται πως μπορεί να προστεθούν σε μεταγενέστερο χρόνο όροι για τις πιστωτικές γραμμές. Ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος είναι κοντά στα Πέντε Αστέρια, επανέλαβε την απροθυμία του να κάνει χρήση του ESM σε συνέντευξη που έδωσε σε εφημερίδα την Τετάρτη. «Παραμένω πεπεισμένος ότι δεν χρειαζόμαστε τον ESM», δήλωσε.