Η επιμονή της Ολλανδίας για επιβολή μνημονίων σε όσους πάρουν χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας «τορπίλισε» τη συνεδρίαση του Eurogroup, παρότι η Γερμανία δεν συντάχθηκε με τους Ολλανδούς συμμάχους της σε αυτό το θέμα, ενώ στην επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών υπάρχουν ελπίδες ότι μπορεί να συζητηθεί η γαλλική πρόταση - «ντρίπλα» στις ενστάσεις του Βορρά για την αμοιβαιοποίηση χρέους, που προβλέπει τη σύσταση ενός νέου ταμείου για την ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Το πολιτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη και «παγώνει» τις αποφάσεις για μια ουσιαστική «απάντηση» των κυβερνήσεων στις οικονομικές προκλήσεις της πανδημίας είναι πολύ σοβαρότερο από όσο φαινόταν, καθώς δεν υπάρχει μόνο το πρόβλημα με την επιμονή των Ολλανδών να επιβληθούν μνημόνια σε όσους πάρουν δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και δεν τα αποπληρώσουν σε σύντομο χρόνο.
Το σχέδιο που είχε τις «ευλογίες» της Γαλλίας και της Γερμανίας και προέβλεπε χρηματοδοτήσεις συνολικού ύψους άνω των 500 δισ. ευρώ μέσω του ESM, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (δάνεια 200 δισ. σε επιχειρήσεις) και της Κομισιόν (χρηματοδότηση σχημάτων στήριξης εργαζομένων με έως και 100 δισ. ευρώ), ακόμη και αν εγκριθεί την Πέμπτη, στην επόμενη προγραμματισμένη τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών, είναι εντελώς ανεπαρκές για να αντιμετωπισθεί η πραγματική ανάγκη δημοσιονομικών παρεμβάσεων αυτή τη δύσκολη περίοδο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το Reuters, ακόμη και αυτό το σχέδιο ωχριά μπροστά στις πραγματικές ανάγκες, καθώς η Κριστίν Λαγκάρντ, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενημέρωσε τους υπουργούς χθες ότι οι ανάγκες για δημοσιονομικά μέτρα υπολογίζονται στο ποσό των 1,5 τρισ. ευρώ, δηλαδή σε ποσό τριπλάσιο του μεγέθους του πακέτου που συζητήθηκε στο Eurogroup.
Η χθεσινή συνεδρίαση εξελίχθηκε σε μια «μονομαχία» του Ιταλού με τον Ολλανδό υπουργό Οικονομικών, με την Ιταλία να έχει και τη «διακριτική» υποστήριξη της Ισπανίας και άλλων χωρών του Νότου για το θέμα των όρων δανεισμού από τις νέες γραμμές χρηματοδότησης που θα ανοίξει ο ESM. Μέχρι τέλους, και παρά τις εκκλήσεις των υπουργών Οικονομικών Γαλλίας και Γερμανίας στις δύο πλευρές να υποχωρήσουν για να βρεθεί συμβιβασμός, οι διαφορές παρέμειναν αγεφύρωτες.
Η Ολλανδία, που έχει αναδειχθεί σε θεματοφύλακα της δημοσιονομικής αυστηρότητας, επιμένει ότι τα νέα δάνεια, ύψους 240 δισ. ευρώ, που θα δοθούν σε όσες κυβερνήσεις χρειασθούν ρευστότητα για να αντιμετωπίσουν την πανδημία και δεν έχουν καλή πρόσβαση στην αγορά ομολόγων θα πρέπει να έχουν δύο «στρώματα» όρων: αρχικά, να δίνονται χωρίς μνημόνια και επιτήρηση, με μόνο όρο ότι θα διατίθενται οι χρηματοδοτήσεις σε έκτακτες δαπάνες για την πανδημία, αλλά στη συνέχεια, και εφόσον δεν εξοφλούνται πολύ γρήγορα, να γίνεται μια μετάπτωση στους κανονικούς όρους δανεισμού από τον ESM, δηλαδή να συνομολογείται ένα μνημόνιο, το οποίο θα εφαρμόζεται με εξωτερική επιτήρηση από την Κομισιόν και τον ESM.
Η πρόταση αυτή αποτελεί casus belli για την εύθραυστη κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε, που βλέπει ότι η είσοδος της χώρας σε μνημόνιο, κάτι που αποφεύχθηκε χάρη στον Ντράγκι το 2012 (δήλωση για το «ό,τι χρειάζεται» και καθιέρωση προγράμματος αγοράς ομολόγων από την πρωτογενή αγορά), θα μπορούσε να «αναστήσει» πολιτικά την Λέγκα του Βορρά και να απειλήσει την κοινοβουλευτική συνοχή της πλειοψηφίας. Ήδη, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κλαούντιο Μπόργκι, επικεφαλής της Λέγκας για θέματα οικονομίας, φρόντισε να στείλει χθες μια επιστολή στον πρόεδρο του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, για να επισημάνει ότι η ιταλική κυβέρνηση δεν έχει εξουσιοδότηση από τη Βουλή για διαπραγματευθεί ένα πρόγραμμα με τον ESM.
Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι η Ιταλία θα επιμείνει μέχρι τέλους στην άρνηση των μνημονίων, άρα το μοναδικό ενδεχόμενο για να υπάρξει ένας συμβιβασμός την Πέμπτη για το πακέτο των 500 δισ. ευρώ είναι να υποχωρήσει η Ολλανδία. Αυτό δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί, αφού ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών, Βέπκε Χέκστρα, μέχρι στιγμής εκφράζεται δημόσια μόνο για το θέμα των ευρωομολόγων κορονοϊού (με δήλωση στο Twitter τα κατακεραύνωσε εκ νέου), αλλά έχει αποφύγει να πάρει δημόσια μια σκληρή και ανελαστική θέση για τους όρους δανεισμού από τον ESM.
Το καλύτερο σενάριο για το Eurogroup της Πέμπτης είναι να εγκριθεί το «πακέτο» των 500 δισ. ευρώ με χαλαρούς όρους δανεισμού από τον ESM, που θα ικανοποιούσαν και την Ιταλία. Όμως, εκτιμάται ότι η Ιταλία, λόγω της εισόδου σε πολύ βαθιά ύφεση και των τεράστιων δημοσιονομικών αναγκών που δημιουργούνται, θα χρειασθεί πολύ περισσότερες χρηματοδοτήσεις από αυτές που θα μπορούσε να πάρει μέσω του νέου προγράμματος «χαλαρών όρων» του ESM. Ο Ντέσμοντ Λάκμαν, οικονομολόγος και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ, έχει εκτιμήσει ότι για να μείνει η Ιταλία στην ευρωζώνη μετά από αυτή την κρίση θα χρειασθεί στήριξη με ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα διάσωσης ύψους 2 - 3 τρισ. ευρώ.
Για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης δεδομένο είναι πλέον ότι δεν μπορεί να «περπατήσει» η πρόταση για τα κορονο-ομόλογα, καθώς αποκλείεται να καμφθούν οι αντιστάσεις του Βορρά. Όμως, παραμένει στο τραπέζι και πιθανότατα θα συζητηθεί πάλι την Πέμπτη το γαλλικό σχέδιο για τη δημιουργία ενός ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου, το οποίο θα χρηματοδοτήσει τις μεγάλες δαπάνες για την ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να μορφοποιηθεί αυτό το σχέδιο για να μην «ανάψουν κόκκινα λαμπάκια» στον Βορρά για τον κίνδυνο αμοιβαιοποίησης χρέους, όμως θα πρέπει αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο με κάποιο τρόπο να αξιοποιήσει εγγυήσεις όλων των κρατών για να αντλήσει φθηνό χρήμα από τις αγορές και να χρηματοδοτήσει τις ασθενέστερες χώρες, με πρώτη την Ιταλία. Μένει να φανεί την Πέμπτη αν μπορεί να υπάρξει πρόοδος επί της γαλλικής πρότασης, καθώς αποτελεί την τελευταία ελπίδα για να δοθεί μια ουσιαστική δημοσιονομική απάντηση από την ευρωζώνη σε αυτή την πρωτοφανή οικονομική κρίση.
Σε αντίθετη περίπτωση, ακόμη και αν εγκριθεί το σχέδιο των 500 δισ. ευρώ, οι αγορές θα εξακολουθήσουν να έχουν αμφιβολίες για το αν μπορούν χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία να ξεπεράσουν αυτή την κρίση, χωρίς να διατρέξουν τον κίνδυνο να μεταβληθεί η οικονομική κρίση σε μια κρίση χρέους με διαλυτικές επιδράσεις στην ευρωζώνη.
Σε πρώτη φάση, το ζητούμενο είναι να υπάρξει κατ' αρχήν συμφωνία από το Eurogroup ότι η γαλλική πρόταση θα περιληφθεί στην επιστολή που θα σταλεί στους ηγέτες για να πάρουν τις τελικές αποφάσεις, έστω και αν απλώς περιληφθεί με την ένδειξη ότι αποτελεί πρόταση για την οποία δεν έχουν συμφωνήσει οι υπουργοί Οικονομικών. Αν το γαλλικό σχέδιο δεν φθάσει ως τους ηγέτες, ουσιαστικά θα έχει περάσει στις... ελληνικές καλένδες, τουλάχιστον μέχρι η πίεση της κρίσης να υποχρεώσει το Eurogroup να το συζητήσει εκ νέου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
