Να ανατρέψει μέσα σε δώδεκα μήνες αδυναμίες και παραλείψεις που έχουν κρατήσει τα ελληνικά τρένα δεκαετίες πίσω από τα πρότυπα των σύγχρονων τρένων της Ευρώπης θα επιχειρήσει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Το νομοσχέδιο για τον νέο ΟΣΕ έρχεται μετά από δεκατέσσερα χρόνια να ενώσει ξανά τα κομμάτια του ελληνικού σιδηροδρόμου, αναγνωρίζοντας τις «τρύπες» στο σημερινό μοντέλο που αφορούν την απουσία κουλτούρας ασφάλειας.
Σύμφωνα με όσα παρουσίασε, χθες, στο υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας, «η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα κρίθηκε απαραίτητη ώστε να αντιμετωπισθούν τα κενά/επικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ τους, καθώς και η έλλειψη άμεσου αποτελεσματικού συντονισμού, ειδικά στον κρίσιμο τομέα της ασφάλειας».
Μέσα σε ένα μόλις χρόνο, υπό την πίεση του Ταμείου Ανάκαμψης -αφού η σιδηροδρομική μεταρρύθμιση αποτελεί ορόσημο-, επιδιώκεται μία στροφή 180 μοιρών σε παθογένειες και αγκυλώσεις που δεν έχουν λυθεί εδώ και δεκαετίες.
Μακριά από τα ευρωπαϊκά πρότυπα
Δεδομένου ότι η ασφάλεια των μεταφορών ανέβηκε στην κορυφή των προτεραιοτήτων μετά το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών, το υπουργείο έχει βάλει μπρος ένα σχέδιο δράσης, με πέντε άξονες, για ενισχυμένη σιδηροδρομική ασφάλεια και διαλειτουργικότητα. Για να κλείσει την ψαλίδα της απόκλισης από το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο, στοχεύει στην ανάπτυξη και αυστηρή εφαρμογή ενός συνολικού συστήματος ασφαλείας.
Αυτό σημαίνει πρωτίστως σαφή κατανομή ρόλων και ευθυνών μεταξύ των φορέων, που θα ενωθούν υπό την ομπρέλα της νέας εταιρείας «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος», που θα προκύψει από την ενοποίηση του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ, δύο εταιρειών που παρότι ήταν μητρική-θυγατρική λειτουργούσαν μέχρι πρότινος περισσότερο σαν ανταγωνιστές. Στη νέα εταιρεία θα μεταφερθεί και η διαχείριση του τροχαίου υλικού από τη ΓΑΙΑΟΣΕ, διασφαλίζοντας όμως τη διακριτή λογιστική αποτύπωση. Η σχετική κοινή υπουργική απόφαση αναμένεται σύντομα.
Σε αυτό το πλαίσιο, βρίσκονται σε εξέλιξη πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό αρμοδιοτήτων, την αναθεώρηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης -που είναι κάτι σαν τον σιδηροδρομικό ΚΟΚ-, καθώς και των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων και συστημάτων διαχείρισης ασφάλειας (SMS) κάθε εμπλεκόμενου φορέα.
Σύμβουλος μεταρρύθμισης
Ακόμη, προωθείται η ενίσχυση της τεχνικής ικανότητας και του ανθρώπινου δυναμικού των φορέων. Προβλέπονται 100 θέσεις για τον ΟΣΕ και 7 θέσεις για τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Για να είναι, όμως, πλήρως λειτουργική η νέα εταιρεία στα τέλη του 2025, θα πρέπει να βρεθεί η «χρυσή τομή», ώστε εργαζόμενοι και στελέχη των υπό ενοποίηση φορέων -που ως σήμερα είχαν ακόμα και ψυχροπολεμικές σχέσεις- να έχουν κοινούς κώδικες επικοινωνίας.
Έτσι, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη διαγωνισμός για Reform Consultant (Σύμβουλος Μεταρρύθμισης), που θα ανασχεδιάσει το μοντέλο οργάνωσης, λειτουργίας, διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού και πληροφορικής υποστήριξης της νέας εταιρείας. Είναι, ακόμη υπό διαμόρφωση η στρατηγική εσωτερικής επικοινωνίας για τη δημιουργία κουλτούρας ασφάλειας σε ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ και την προώθηση της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης (tutors & continuous on-the-job training).
Εντωμεταξύ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει αναλάβει άνευ ανταλλάγματος, να εκπονήσει εντός οκτώ μηνών, το business plan και το επενδυτικό πρόγραμμα της «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος».
Τέλος, με στόχο την ενδυνάμωση του Εθνικού Φορέα Διερεύνησης (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), προωθείται με το νομοσχέδιο η ενίσχυση της στελέχωσης και η οργανωτική του αναδιάρθρωση, καθώς και η κατοχύρωση της οικονομικής αυτοτέλειάς του. Βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη διαδικασία προσλήψεων και υλοποίησης προγραμμάτων εκπαίδευσης.
Η εμπέδωση, βεβαίως, του ρόλου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα έρθει με την ολοκλήρωση της διερεύνησης του δυστυχήματος των Τεμπών, που σύμφωνα με το υπουργείο, βρίσκεται σε τελικό στάδιο. Το πόρισμα αναμένεται πριν τις 28/02/2025, που συμπίπτει με τη θλιβερή επέτειο των δύο ετών από το δυστύχημα.
Παράλληλες πρόσθετες δράσεις
Σε εξέλιξη βρίσκεται και μια σειρά άλλων δράσεων που έχουν να κάνουν και με τα συστήματα ασφάλειας, τα οποία κυριάρχησαν στη δημόσια σφαίρα μετά τα Τέμπη. Ήδη υλοποιείται πρόγραμμα τεχνικής υποστήριξης (ΤSI) για την ενίσχυση των βασικών εμπλεκόμενων φορέων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ERA). Το αντικείμενο του τρέχοντος TSI θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2025, ενώ έχει διασφαλιστεί η επέκταση της Τεχνικής Υποστήριξης κατά ένα έτος.
Υπό κατάρτιση από το υπουργείο είναι και το Masterplan για το ERTMS, στο οποίο θα περιλαμβάνονται οι στρατηγικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη των συστημάτων ασφάλειας, με στόχο να είναι έτοιμο εντός του δευτέρου τριμήνου του 2025. Ειδικότερα, στις 28 Νοεμβρίου 2024, θα υποβληθεί στον ERA η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των παρατρόχιων συστημάτων ERTMS, ενώ τον Δεκέμβριο θα πραγματοποιηθεί σχετικό workshop από τον ERA.
Παράλληλα, έχει καταρτιστεί Σχέδιο Δράσης από τον ΟΣE, σε συνεργασία με τη ΓΑΙΑΟΣΕ και την Hellenic Train, για τον τρόπο χρήσης και εφαρμογής του συστήματος GSM-R. Ως τις αρχές του 2025, ο ΟΣΕ προγραμματίζει την έναρξη λειτουργίας του υφιστάμενου συστήματος ραδιοσημάτων ως πρωτεύον σύστημα επικοινωνίας στο δίκτυο.
Σε κρίσιμες διοικητικές θέσεις στελέχη του ιδιώτη τεχνικού συμβούλου
Ως προς τη διοίκηση του νέου φορέα, η γενική συνέλευση της «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος» θα επιλέξει τη μεταβατική σύνθεση, διασφαλίζοντας την επιχειρησιακή συνέχεια από το υφιστάμενο σχήμα. Ακόμη, θα εφαρμοστεί μεταβατικό οργανόγραμμα, που θα εγκριθεί από το μεταβατικό διοικητικό συμβούλιο και θα στελεχώνεται από τα υφιστάμενα στελέχη των ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ.
Αυτή η μεταβατική δομή θα αποτελέσει εντός του 2025 το αντικείμενο ριζικού ανασχεδιασμού από έμπειρο σύμβουλο, για την επιλογή του οποίου υπάρχει ήδη σε εξέλιξη ανοικτός διεθνής διαγωνισμός. Σημειώνεται ότι στον νέο φορέα μεταφέρεται το σύνολο του υφιστάμενου προσωπικού των ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, με πλήρη διατήρηση των μισθολογικών και μη μισθολογικών απολαβών και τήρηση των υφιστάμενων συλλογικών συμβάσεων εργασίας μέχρι τη λήξη τους.
Εντωμεταξύ, προετοιμάζεται ήδη ο διαγωνισμός για τον τεχνικό σύμβουλο διοίκησης (Technical Manager), που θα αναλάβει για μία πενταετία την υποστήριξη κρίσιμων λειτουργιών της νέας εταιρείας, ήτοι ρύθμιση κυκλοφορίας, συντήρηση υποδομών, διαχείριση νέων έργων. Έμπειρα στελέχη του τεχνικού συμβούλου θα συμμετέχουν και σε κρίσιμες διοικητικές θέσεις με ανάληψη ευθύνης.
Πρόκειται για ένα μοντέλο που έχει εφαρμοστεί στη χώρα μας στην Αττικό Μετρό (νυν Ελληνικό Μετρό). Στη συμβολή, ειδικότερα, της αμερικανικής Bechtel για μία δεκαετία αποδίδεται η σημερινή καλή επιχειρησιακή οργάνωση της εταιρείας, βάσει διεθνών προτύπων. Στην πράξη, ο ιδιώτης τεχνικός σύμβουλος θα υποστηρίξει τις γενικές διευθύνσεις της νέας εταιρείας να ενσωματώσουν εφαρμοσμένες βέλτιστες πρακτικές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
