Σπάνε τα... ευρωπαϊκά κοντέρ τα οφέλη της ελληνικής οικονομίας και του κρατικού προϋπολογισμού από το Ταμείο Ανάκαμψης, σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, την απασχόληση, το κόστος δανεισμού και τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που ανοίγει χάρη στα ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως προκύπτει από την έκθεση των ειδικών εμπειρογνωμόνων που συνεργάζονται με την Κομισιόν για την παρακολούθηση της εφαρμογής του σχεδίου Next Generation EU.
Όπως φαίνεται από την ανάλυση που δημοσιεύθηκε χθες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ελλάδα, που έχει αποσπάσει και τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση στην Ευρώπη ως ποσοστό του ΑΕΠ, απολαμβάνει ήδη τα μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη από όλες τις χώρες, με εντυπωσιακή ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης και μείωση της ανεργίας, ενώ είχε επίσης τη μεγαλύτερη μείωση στο spread δανεισμού του κράτους και τη μεγαλύτερη εκτιμώμενη δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου.
Η Ελλάδα έχει ως τώρα αρκετά υψηλότερο ποσοστό απορρόφησης των εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων (επιδοτήσεις και δάνεια) από τον μέσο όρο της Ε.Ε (36,4% έναντι 30,6%). Επί συνόλου εγκεκριμένων επιδοτήσεων 17,8 δισ. ευρώ, η χώρα έχει ήδη απορροφήσει τα 5,7 δισ., ενώ από τα εγκεκριμένα δάνεια των 12,7 δισ. (σ.σ.: πρόκειται για το αρχικό ποσό, στο οποίο προστέθηκαν επιπλέον 5 δισ. ευρώ) είχε απορροφήσει το 2023 τα 5,3 δισ. Συνολικά, από τα αρχικά εγκεκριμένα 30,5 δισ. επιδοτήσεων και δανείων (χωρίς να υπολογίζονται τα πρόσθετα δάνεια 5 δισ. που εγκρίθηκαν αργότερα) η Ελλάδα είχε απορροφήσει το 2023 τα 11 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας και σε τόσο σύντομο χρόνο, καθώς αντιστοιχεί περίπου σε ποσοστό 5,5% του ΑΕΠ για το 2022.
Ενδεικτικό της εντυπωσιακής συμβολής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στην επάνοδο της οικονομίας σε ισχυρή ανάπτυξη μετά την πανδημία είναι ότι το 2022 το ένα τρίτο της μεγέθυνσης της οικονομίας εκτιμάται ότι προήλθε από τους πόρους του Ταμείου (2,1% ώθηση έναντι συνολικού ρυθμού ανάπτυξης 5,9%. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη συμβολή από κάθε άλλη οικονομία της Ευρώπης. Παράλληλα, η ανεργία μειώθηκε σχεδόν 1% περισσότερο, από όσο θα μειωνόταν στην Ελλάδα χωρίς το RRF, ποσοστό που επίσης είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Ειδικότερα, όπως σημειώνουν οι εμπειρογνώμονες, εξετάζοντας τις επιδράσεις των κονδυλίων του Ταμείου στις οικονομίες της Ευρώπης:
- Οι εκταμιεύσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είχαν ισχυρότερα αποτελέσματα στις νότιες και ανατολικές χώρες από ό,τι στις χώρες του πυρήνα. Ειδικότερα, το ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν 2,1% και στην Ισπανία 1,9%, και στην Κροατία και την Πορτογαλία 1,5% υψηλότερο το 2022 από ό,τι θα ήταν χωρίς το RRF. Το ΑΕΠ στη Βουλγαρία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία ήταν όλα μεταξύ 0,5% και 1% υψηλότερα το 2022 από ό, τι θα ήταν χωρίς το RRF. Οι μεγαλύτερες επιδράσεις στις χώρες του πυρήνα ήταν στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία, όπου διαπιστώσαμε ότι το ΑΕΠ το 2022 ήταν 0,4% υψηλότερο από ό,τι θα ήταν χωρίς το RRF. Το αποτέλεσμα αυτό υποδηλώνει ότι το RRF έχει, τουλάχιστον αρχικά, κινηθεί προς την κατεύθυνση της στήριξης της σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών.
- Οι αρχικές εκταμιεύσεις μείωσαν την ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά περίπου 0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με ό,τι θα ήταν χωρίς τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ ήταν κατά 0,14 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο το 2022 από ό,τι θα ήταν χωρίς τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Αυτή η συνολική μείωση της ανεργίας οφείλεται σε μεγάλες μειώσεις στα κράτη μέλη της νότιας Ευρώπης, δηλαδή της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, όπου τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι το ποσοστό ανεργίας ήταν χαμηλότερο το 2022 από ό,τι θα ήταν χωρίς το RRF κατά 0,96, 0,36, 0,50 και 0,66 ποσοστιαίες μονάδες, αντίστοιχα.
Φθηνότερος δανεισμός, μικρότερο έλλειμμα
Η Ελλάδα, όμως, έχει και τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά οφέλη στην Ευρώπη από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς αμέσως μετά την ανακοίνωση της γαλλογερμανικής συμφωνίας για το Ταμείο (Μάιος 2020) καταγράφηκε η σημαντικότερη μείωση στο spread δανεισμού. Παράλληλα, οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι στον κρατικό προϋπολογισμό προστέθηκε χώρος που ισοδυναμεί με 1,60% του ΑΕΠ και είναι ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη.
Όπως τονίζουν, η δρομολόγηση του RRF οδήγησε σε συμπίεση του κόστους δανεισμού. Η αρχική γαλλογερμανική πρόταση στις 18 Μαΐου 2020 και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 27 Μαΐου για το RRF – οδήγησαν σε μείωση των spreads μεταξύ 50 και 100 μονάδων βάσης για τα κράτη μέλη της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, όπου το κόστος δανεισμού είναι συνήθως υψηλό.
Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι, επίσης, οι μεγαλύτεροι ωφελημένοι από τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που δημιουργήθηκε με επιπλέον 1,60 και 0,97 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε δημοσιονομικό χώρο, αντίστοιχα. Η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ισπανία κερδίζουν επίσης περισσότερο από μισή ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ σε δημοσιονομικό χώρο.
Το «Λίαν καλώς» για την υλοποίηση και... το Μαξίμου
Παρά τις γνωστές αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, η χώρα λαμβάνει βαθμολογία «λίαν καλώς» από τους εμπειρογνώμονες για την έως τώρα υλοποίηση του Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας:
- Στην κορυφαία κατηγορία («πολύ καλή πρόοδος χωρίς να εντοπίζονται κίνδυνοι») κατατάσσονται η Δανία, η Κροατία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα και η Αυστρία. Σε αυτές τις χώρες, οι ειδικοί συνιστούν να συνεχίσουν τη σταθερή πορεία εφαρμογής των προγραμμάτων τους.
- Η Ελλάδα κατατάσσεται στην αμέσως επόμενη κατηγορία: «Πολύ καλή πρόοδος με ορισμένες προκλήσεις στον ορίζοντα» -στην ίδια κατηγορία βρίσκονται η Ισπανία και η Σλοβακία. Η σύσταση των ειδικών είναι να διατηρήσουν τη δυναμική υλοποίησης των προγραμμάτων, διασφαλίζοντας επαρκή διοικητική δυναμικότητα, ενόψει της αύξησης των μεγεθών των προγραμμάτων.
Έχει ενδιαφέρον ότι οι ειδικοί επικροτούν την απόφαση της κυβέρνησης να υιοθετήσει ένα μοντέλο υλοποίησης του προγράμματος που έχει στο επίκεντρό του το πρωθυπουργικό γραφείο, σε αντίθεση με άλλες χώρες που επέλεξαν να συντονίζει την υλοποίηση το υπουργείο Οικονομικών ή ακόμη και δομές εκτός υπουργείου Οικονομικών.
Όπως σημειώνουν, ενώ στην πλειονότητα των κρατών μελών ο υπουργός Οικονομικών είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό των σχεδίων, σε ορισμένες χώρες συμμετέχει επίσης το γραφείο του πρωθυπουργού -για παράδειγμα, στην Κροατία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία. Αυτό θεωρείται γενικά ως ένα πολύ θετικό γεγονός που συμβάλλει στην ομαλότερη εφαρμογή των σχεδίων λόγω της αυξημένης πολιτικής οικειοποίησης και της ενισχυμένης ικανότητας καθοδήγησης των εσωτερικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων, ιδίως όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις.
Αντίθετα, στις χώρες όπου ο συντονισμός αφορούσε λιγότερο το γραφείο του πρωθυπουργού ή απέκλειε ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών, αυτό μεταφράστηκε σε μια πιο δύσκολη και βραδύτερη πορεία εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, λόγω των δυσκολιών να κρατηθούν σε σταθερή πορεία οι υπουργοί που δεσμεύτηκαν για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει στη Ρουμανία, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, αναφέρει η έκθεση.
Πάντως, η Ελλάδα έχει μπροστά της τον πιο δύσκολο μαραθώνιο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα για να φθάσει στα ορόσημα και να καλύψει τους στόχους που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος που έχει συμφωνηθεί. Όπως διαπιστώνουν οι εμπειρογνώμονες, στην Ελλάδα μόνο το 2% των οροσήμων και στόχων είχαν καλυφθεί ήδη πριν εγκριθεί το πρόγραμμα, ενώ άλλες χώρες (Αυστρία, Βουλγαρία, Δανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα και Ισπανία) επέλεξαν να σχεδιάσουν τα προγράμματά τους με βάση στόχους και ορόσημα που είχαν ήδη επιτευχθεί. Έτσι, είχαν ποσοστό εκπλήρωσης στόχων ακόμη και πάνω από 30% πριν αρχίσει η εφαρμογή των προγραμμάτων τους και μπορούν να κινηθούν με μικρότερη πίεση. Μέχρι το τέλος Ιουλίου 2023, η Ελλάδα είχε καλύψει 43 ορόσημα και στόχους και καλείται να συνεχίσει με εξίσου γρήγορους ρυθμούς.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
