Πόσο επιτυχημένα έκλεισε το 2023 για τις αρχές ESG και την εταιρική βιωσιμότητα; Σίγουρα η χρονιά που μόλις ολοκληρώθηκε ήταν ενδιαφέρουσα σε σχέση με τις εξελίξεις που έφερε καθώς παρά τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των υπερασπιστών και των πολέμιων των ESG, εδραιώθηκε σε σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων και επενδυτών η βεβαιότητα ότι πλέον οι αρχές για τον περιβαλλοντικό, κοινωνικό και διοικητικό αντίκτυπο, ήρθαν για να μείνουν. Το 2024 αναμένεται να είναι μια ακόμη κομβική χρονιά, με περαιτέρω ρυθμιστικές εξελίξεις, συνεχή καινοτομία και αυξανόμενο έλεγχο των αξιώσεων ESG των εταιρειών.
Ήδη, η άνοδος της ενσωμάτωσης των ESG σε συνδυασμό με την τυποποίηση των μετρήσεών τους διαμορφώνουν ένα σημαντικό τοπίο για τις επιχειρήσεις που μπαίνουν πλέον σε μια φάση μεγαλύτερης ωρίμανσης σε σχέση με τον τρόπο που ανταποκρίνονται και ενσωματώνουν τις αρχές αυτές. Από τη μια πλευρά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την αυξημένη δυναμική των ESG στις επιχειρήσεις.
Οι αρχές ESG ενσωματώθηκαν περισσότερο στις επιχειρηματικές στρατηγικές, με αυξανόμενη αναγνώριση της σημασίας τους για τη μακροπρόθεσμη οικονομική απόδοση και τον κοινωνικό αντίκτυπο. Το 2024 ξεκινά με τις αρχές ESG να γίνονται (ολοένα και περισσότερο) μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής καθώς οι εταιρείες αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο ότι οι βιώσιμες πρακτικές δεν είναι μόνο απαραίτητες για τη διαχείριση της φήμης αλλά και για τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία.
Η ενσωμάτωση των ESG αναμένεται, σύμφωνα με αναλυτές να επηρεάζει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλους τους τομείς. Η τυποποίηση των μετρήσεων ESG αναμένεται επίσης να είναι ζωτικής σημασίας το 2024. Ήδη, από το 2023, το τοπίο της ρύθμισης των ESG εντάθηκε, με πρωτοβουλίες όπως η Οδηγία της ΕΕ για την Αναφορά Εταιρικής Αειφορίας (CSRD) και πρωτοβουλίες από τα ΔΠΧΑ S1 και S2 του Διεθνούς Συμβουλίου Προτύπων Αειφορίας (ISSB). Πρόσθετα, αναγνωρίζεται πλέον ευρύτερα η σπουδαιότητα των ESG στις επενδυτικές αποφάσεις, οδηγώντας σε σημαντικές ροές κεφαλαίων προς βιώσιμες εταιρείες και τεχνολογίες αλλά και η συμβολή τους στην καινοτομία καθώς οδήγησαν σε έκρηξη τις καινοτομικές λύσεις καθαρής τεχνολογίας και βιωσιμότητας, με πρόοδο στις προσεγγίσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενεργειακής απόδοσης και κυκλικής οικονομίας.
Σήμερα, υπάρχει πληθώρα πλαισίων αναφοράς, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τους επενδυτές και τους ενδιαφερόμενους να συγκρίνουν την απόδοση ESG μεταξύ των εταιρειών. Για το λόγο αυτό, πολλοί αναλυτές και σύμβουλοι εκτιμούν ότι οι ηγέτες του χώρου θα συνεργαστούν για να δημιουργήσουν ένα ενιαίο σύνολο μετρήσεων ESG, απλοποιώντας τις αναφορές και ενισχύοντας τη διαφάνεια.
Εξίσου σημαντική παράμετρος στα περί το ESG πεπραγμένα του 2023 αποτελεί και η ευαισθητοποίηση από την πλευρά των συμμετόχων (stakeholders). Η πίεση του κοινού και των ενδιαφερομένων στις εταιρείες να αντιμετωπίσουν κοινωνικά και ηθικά ζητήματα όπως η διαφορετικότητα, η ένταξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα εντάθηκαν, οδηγώντας σε πρόοδο αυτούς τους τομείς. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το Forbes περισσότερες από τις μισές μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο δεν διαθέτουν Διευθυντή Βιωσιμότητας(Chief Sustainability Officer-CSO).
Αν λάβει κανείς υπόψη του τις έρευνες και τους ειδικούς που υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες που διαθέτουν διευθύνσεις Βιωσιμότητας σημειώνουν μεγαλύτερη πρόοδο ως προς τους στόχους της σε σχέση με εκείνες που δεν έχουν προβλέψει αντίστοιχα τμήματα και επικεφαλής σε συνδυασμό με την έλευση πολλών νέων κανονισμών βιωσιμότητας από την Ευρώπη, πολλές εταιρείες αναμένεται να προσθέσουν τμήματα Βιωσιμότητας στη λειτουργία τους τα επόμενα χρόνια. Εξάλλου, μια τέτοια κίνηση αποτελεί απόδειξη της δέσμευσης και της σοβαρότητας των εταιρειών για την αντιμετώπιση ζητημάτων βιωσιμότητας.
Οι προκλήσεις της νέας χρονιάς
Ανάμεσα στις κυρίαρχες προκλήσεις για τη νέα χρονιά, ξεχωρίζουν σταθερά και τα θέματα του greenwashing αλλά και της διαφάνειας και συγκρισιμότητας των δεδομένων. Οι ανησυχίες σχετικά με το greenwashing παραμένουν και στο 2024 ως παρακαταθήκη της προηγούμενης χρονιάς και μαζί και οι επικρίσεις για εταιρείες που έκαναν αβάσιμους ή υπερβολικούς ισχυρισμούς σχετικά με την απόδοσή τους στο ESG. Παράλληλα, η έλλειψη τυποποιημένων μεθόδων συλλογής και αναφοράς δεδομένων συνέχισε να παρεμποδίζει την αποτελεσματική σύγκριση των επιδόσεων ESG των εταιρειών.
Παράλληλα, η ύπαρξη γεωπολιτικής αστάθειας όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και άλλα παγκόσμια γεγονότα τόνισαν τη διασύνδεση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων και την ανάγκη για συντονισμένη διεθνή δράση. Αξίζει να υπενθυμίσει κανείς τους προβληματισμούς σχετικά με την τροφή σε πολλές χώρες ή τις μεταφορές και τη διαμόρφωση αλυσίδων αξίας Το 2024 αναμενεται να είναι μια χρονιά κρίσιμη σε σχέση με τα θέματα γνωστοποιήσεων της αλυσίδας εφοδιασμού και τα συστήματα τιμολόγησης άνθρακα.
Παρότι, οι εταιρείες του χρηματοοικονομικού τομέα έχουν αποκλειστεί —προς το παρόν— από το πλήρες πεδίο εφαρμογής των απαιτήσεων της οδηγίας για τη δέουσα επιμέλεια ως προς την εταιρική βιωσιμότητα (CSDDD), και διάφορες εταιρείες πιέζουν να μειώσουν ή να εξουδετερώσουν τις απαιτήσεις του scope3 (έμμεσες εκπομπές ή εκπομπές που είναι απόρροια δραστηριοτήτων της εταιρείας, αλλά προέρχονται από πηγές που δεν ανήκουν ή δεν ελέγχονται από την ίδια), η τάση προς πολύ πιο αυστηρές απαιτήσεις γνωστοποίησης της αλυσίδας εφοδιασμού φαίνεται ξεκάθαρη.
Εκτιμάται ότι το 2024 θα είναι η χρονιά που οι εταιρείες θα ασχοληθούν σοβαρά με την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινδύνων στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Επίσης, ο νέος Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), μηχανισμός φορολόγησης του CO2 από την ΕΕ για την υποστήριξη των στρατηγικών απανθρακοποίησης (decarbonization) και καταπολέμησης της διαρροής άνθρακα, για τον οποίο η ΕΕ ξεκίνησε το πρώτο στάδιο εισαγωγής του τον Οκτώβριο στην προσπάθειά της να επιβάλλει αντίστοιχο τέλος στις εισαγωγές αυτών των προϊόντων από χώρες χωρίς ισοδύναμη τιμή άνθρακα, πρακτικά αναμένεται να δοκιμάσει πόσο ισχυρός είναι ο μηχανισμός CBAM κυρίως ως προς την αποφυγή της μετατόπισης της βιομηχανικής παραγωγής στο εξωτερικό σε χώρες με λιγότερο φιλόδοξες κλιματικές πολιτικές.
Τέλος, δεν είναι μικρός ο αριθμός των αναλυτών που ανησυχούν σχετικά με τις μεσαίες και μικρότερες επιχειρήσεις. Το 2024 φαίνεται ότι αποτελεί ακόμη μια χρονιά (ωριμότερης) μετάβασης και πολλοί ανησυχούν ότι σε σχέση με τις χώρες της ΕΕ, η αλυσίδα αξίας των εταιρειών θα αρχίσει να «υποφέρει» καθώς πολλές μικρότερες αλλά και μεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν μέρος εφοδιαστικής αλυσίδας θα αναρωτιούνται γιατί οι πελάτες τους ζητούν αυτά τα δεδομένα ή πως μπορούν να προσαρμοστούν την ίδια στιγμή που για τις μεγάλες εταιρείες, θα είναι μια χρονιά προσαρμογής με τη βοήθεια του CSRD.
Η στήριξη των ΜμΕ με στόχο τη δίκαιη μετάβαση και προσαρμογή αποτελεί μια πραγματικά σημαντική και ουσιαστική πρόκληση μέσα στο 2024. Για χώρες δε, όπως η Ελλάδα, που η επιχειρηματική δραστηριότητα περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ΜμΕ, το 2024 αποτελεί κρίσιμη χρονιά κατά την οποία είναι σημαντικό να βοηθηθούν και να στηριχτούν ουσιαστικά και δίκαια στο ταξίδι τους στη βιωσιμότητα. Το ταξίδι στη βιωσιμότητα και οι αρχές ESG σταδιακά αποκτούν νόημα και κερδίζουν αποδοχή. Ωστόσο, η διαδρομή είναι σύνθετη και απαιτεί αλλαγή στον τρόπο σκέψης επενδυτών, επιχειρήσεων και κυβερνήσεων. «It always seems impossible until it’s done» («Πάντα φαίνεται αδύνατο μέχρι να γίνει»), όπως έχει πει ο Νέλσον Μαντέλα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
