Μεγάλη πτώση σημειώνουν σήμερα οι τιμές του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την Ευρώπη, μετά τη χθεσινή εντολή Πούτιν στην Gazprom να αυξήσει από τον Νοέμβριο την παροχή αερίου για να αναπληρωθούν τα αποθέματα στην ευρωπαϊκή αγορά.
Για το ολλανδικό συμβόλαιο για παράδοση στις 21 Νοεμβρίου, η τιμή υποχωρεί σήμερα περισσότερο από 7% και διαμορφώνεται στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Σεπτέμβριο, ενώ τον Οκτώβριο είχε εκτιναχθεί ακόμη και στα 116 ευρώ. Χθες, η τιμή είχε μειωθεί κατά 4,3%, αμέσως μόλις έγιναν γνωστές οι δηλώσεις του Ρώσου προέδρου.
Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται να εγκαταλείπει τη μετατροπή του φυσικού αερίου σε όπλο κατά της Ευρώπης για να πετύχει άλλους σκοπούς, σε ό,τι αφορά τον αγωγό Nord Stream 2, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Αυτό, όπως εκτιμούν πολλοί αναλυτές, δεν είναι άσχετο με την απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών να ζητήσουν από την Κομισιόν τη διενέργεια ελέγχου στην αγορά φυσικού αερίου, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν πάροχοι που παραβιάζουν τους κανόνες για τον ανταγωνισμό, μια απόφαση που «φωτογραφίζει» την Gazprom.
Μια παράβαση που θα μπορούσε να καταλογισθεί στην Gazprom, επισημαίνουν νομικοί, είναι ότι κάνει κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά, περιορίζοντας τις παροχές αερίου για να χειραγωγήσει τις τιμές, προκαλώντας την αύξησή τους. Εάν διαπιστωθούν σοβαρές παραβάσεις του ευρωπαϊκού δικαίου για τον ανταγωνισμό, η Gazprom μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με πρόστιμο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιτρέπει την επιβολή προστίμων μέχρι 10% του κύκλου εργασιών και ο τζίρος της Gazprom το 2019 είχε ανέλθει στα 120 δισ. δολ.
Η επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον δήλωσε στους Ευρωπαίους υπουργούς Ενέργειας την Τρίτη ότι η αρχή ανταγωνισμού των Βρυξελλών έχει αρχίσει να συγκεντρώνει στοιχεία για το εάν η αύξηση στα ύψη των τιμών ενέργειας μπορεί να αποδοθεί σε παράνομη δραστηριότητα από οποιονδήποτε από τους βασικούς προμηθευτές αερίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι έχουν σταλεί ερωτηματολόγια σε όλα τα μέρη που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη συγκέντρωση στοιχείων για την υπόθεση, μεταξύ των οποίων, προφανώς, περιλαμβάνεται και η Gazprom, η οποία προμηθεύει πάνω από το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ.
Η Gazprom έχει εμπλακεί και στο παρελθόν σε μια από τις πιο σημαντικές υποθέσεις αντιμονοπωλιακής έρευνας που έχουν αναλάβει οι Βρυξέλλες, μια έρευνα που κράτησε από το 2012 έως το 2018. Στην κατάληξή της, δεν επιβλήθηκε το υψηλό πρόστιμο που ήθελαν οι κορυφαίοι επικριτές της Ρωσίας, όπως η Πολωνία και η Λιθουανία, όμως υποχρέωσε την Gazprom να τροποποιήσει ριζικά το επιχειρηματικό της μοντέλο σε ολόκληρη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αντίστοιχο αποτέλεσμα, με άμεση αλλαγή συμπεριφοράς της Gazprom, μπορεί να έχει και η νέα έρευνα που μόλις άρχισε, παρότι αναμένεται να διαρκέσει πολλούς μήνες.
Ισχυρή πολιτική πίεση στη Μόσχα ασκεί και η Ουάσιγκτον, με τον σύμβουλο ενεργειακής ασφάλειας του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν να δηλώνει ότι ο Ρώσος πρόεδρος βρίσκεται κοντά στη χρήση του φυσικού αερίου ως πολιτικού εργαλείου. «Νομίζω ότι πλησιάζουμε σε αυτή τη γραμμή, εάν η Ρωσία έχει πράγματι το αέριο να προμηθεύσει και επιλέξει να μην το κάνει και θα το κάνει μόνο εάν η Ευρώπη ικανοποιήσει άλλα, άσχετα αιτήματα», δήλωσε τη Δευτέρα ο Έιμος Χόχσταϊν σε δημοσιογράφους, όταν ρωτήθηκε εάν ο Πούτιν χρησιμοποιεί το αέριο ως όπλο.