Παρά τους γεωπολιτικούς κινδύνους, τις ανησυχίες για την αγορά εργασίας και τους εμπορικούς δασμούς, η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά συνεχίζει να καταγράφει ισχυρή άνοδο, λειτουργώντας ως βασικός μοχλός της οικονομίας και διατηρώντας την καταναλωτική δαπάνη σε υψηλά επίπεδα, παρά τις εκτιμήσεις ότι η οικονομία θα βρισκόταν ήδη στα πρόθυρα ύφεσης.
Τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία δείχνουν μια πιο ανθεκτική εικόνα από την αναμενόμενη. Η καταναλωτική δαπάνη και τα εισοδήματα των νοικοκυριών αυξήθηκαν τον Αύγουστο περισσότερο από τις προβλέψεις, ενώ οι παραγγελίες για διαρκή αγαθά παραμένουν ισχυρές και ο πληθωρισμός σχετικά ήπιος.
Ακόμη και η αγορά κατοικίας δείχνει σημάδια ανάκαμψης, με τις νέες πωλήσεις να αγγίζουν υψηλό τριών ετών. Σε παλαιότερες φάσεις, τέτοια μεγέθη στηρίζονταν σε τεράστια κρατικά πακέτα στήριξης και χαμηλά επιτόκια. Αυτή τη φορά, ωστόσο, η ώθηση προέρχεται κυρίως από την άνοδο των μετοχών και τον λεγόμενο «πλούτο επί χάρτου» που αυτή δημιουργεί.
«Η άνοδος της αγοράς και το φαινόμενο του πλούτου είναι καθοριστικά», δήλωσε ο Μάρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος της Moody’s Analytics, στο CNBC. «Η περισσότερη κατανάλωση προέρχεται από νοικοκυριά με υψηλά εισοδήματα και μεγάλη καθαρή περιουσία, τα οποία βλέπουν τα χαρτοφυλάκιά τους να αυξάνονται και ξοδεύουν περισσότερο».
Οι βασικοί δείκτες της Wall Street καταγράφουν εντυπωσιακές επιδόσεις το 2025, ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones έχει ενισχυθεί πάνω από 9%, ενώ ο τεχνολογικός Nasdaq σημειώνει άνοδο 23%. Παράλληλα, η οικονομία στηρίζεται στην αυξημένη κατανάλωση και την ενίσχυση της περιουσίας των πιο εύπορων νοικοκυριών.
Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο κρύβει και κινδύνους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του St. Louis, το πλουσιότερο 10% των Αμερικανών κατέχει το 87% της χρηματιστηριακής αγοράς, αφήνοντας τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα στο περιθώριο.
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη, όπως τη μετρά το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, έχει μειωθεί κατά 23% από τον Ιανουάριο, όταν ανέλαβε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, παρά τα θετικά οικονομικά στοιχεία.
«Η οικονομία είναι πολύ ευάλωτη εάν η αγορά γυρίσει προς τα κάτω», προειδοποιεί ο Ζάντι. «Αν οι επενδυτές αρχίσουν να βλέπουν “κόκκινο” στις οθόνες τους αντί για “πράσινο”, οι αποταμιεύσεις θα αυξηθούν, όχι θα μειωθούν και χωρίς ανάπτυξη στην αγορά εργασίας, αυτό θα σημαίνει ύφεση».
Παρά τις ανησυχίες, οι οικονομικοί δείκτες παραμένουν ισχυροί. Η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 0,6% τον Αύγουστο, ενώ ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,9%, πάνω από τον στόχο της Fed αλλά χωρίς ενδείξεις εκτροχιασμού. Η αγορά αναμένει πλέον με σχεδόν βεβαιότητα μια μείωση επιτοκίων τον Οκτώβριο και πιθανόν ακόμη μία τον Δεκέμβριο.
Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,8% το β’ τρίμηνο, υψηλότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις, ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Ατλάντα αναθεώρησε ανοδικά την πρόβλεψή της για το γ’ τρίμηνο στο 3,9%. Οι παραγγελίες για διαρκή αγαθά αυξήθηκαν απροσδόκητα, ενώ οι νέες πωλήσεις κατοικιών εκτινάχθηκαν κατά 20%.
«Οι καταναλωτές συνεχίζουν να ξοδεύουν, κι αυτό είναι ο λόγος που τα εταιρικά κέρδη υπερβαίνουν τις προσδοκίες», δήλωσε ο Κρις Ζακαρέλι, επικεφαλής επενδύσεων της Northlight Asset Management.
Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτή έχει άνιση βάση. «Ο πλούτος προσφέρει ένα “μαξιλάρι” έναντι της οικονομικής αστάθειας και οι επενδυτές τα πάνε αρκετά καλά», σημείωσε η Ελίζαμπεθ Ρέντερ, επικεφαλής οικονομολόγος της NerdWallet. «Όμως πολλοί καταναλωτές δεν συμμετέχουν στο “πάρτι” της αγοράς και ανησυχούν για τον πληθωρισμό και την αδυναμία της αγοράς εργασίας».
Η Ρέντερ προειδοποιεί ότι η διάσταση ανάμεσα σε όσους ωφελούνται από την άνοδο των μετοχών και όσους μένουν πίσω εντείνει την απαισιοδοξία και αν η ψυχολογία αυτή αρχίσει να μεταφράζεται σε μειωμένη κατανάλωση, η οικονομία μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο εύθραυστη απ’ όσο δείχνουν τα σημερινά στοιχεία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
