Το κυνήγι των αποδόσεων στην εποχή των αρνητικών επιτοκίων

Με την κανονικότητα να έχει επιστρέψει στη χώρα, αφήνοντας πίσω τις μαύρες ημέρες της ακραίας αβεβαιότητας, του φόβου για Grexit και των κεφαλαιακών περιορισμών, και τα επιτόκια να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα καταθέτες και επενδυτές αναζητούν τις καλύτερες δυνατότητες για την αξιοποίηση των κεφαλαίων τους.

Η απομάκρυνση της αβεβαιότητας σε συνδυασμό με την ενίσχυση της εμπιστοσύνης αλλά και την εκτόξευση των προσδοκιών για την πορεία της οικονομίας τα επόμενα χρόνια έχουν αυξήσει την διάθεση για την ανάληψη κινδύνου με στόχο την επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων.

Το κυνήγι των αποδόσεων δυσκολεύει, τουλάχιστον σε επενδυτικές επιλογές χαμηλού κινδύνου, καθώς η επιτοκιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει οδηγήσει τα επιτόκια του ευρώ όχι απλά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα αλλά σε αρνητική περιοχή. Η ΕΚΤ έχει δεσμευθεί ότι θα κρατήσει τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια όσο θα χρειασθεί για να γυρίσει ο πληθωρισμός κοντά στο 2%, δέσμευση που δεν αφήνει περιθώρια για την αλλαγή της κατάστασης αυτής, τουλάχιστον σύντομα. Μάλιστα, η Κριστίν Λαγκάρντ άφησε να εννοηθεί ότι τουλάχιστον ως το τέλος του 2021 δεν θα αλλάξει πολιτική η ΕΚΤ.

Στην χώρα μας, τα επιτόκια καταθέσεων έχουν συρρικνωθεί επίσης σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ η άρση και των τελευταίων κεφαλαιακών περιορισμών, επιτρέποντας ξανά σε όσους επιθυμούν να μεταφέρουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, δεν προκάλεσε καμία κίνηση αύξησης επιτοκίων από τις τράπεζες για να διατηρήσουν τις καταθέσεις τους.

Τον περασμένο Αύγουστο, το επιτόκιο στις νέες καταθέσεις με συμφωνημένη διάρκεια μέχρι ένα έτος ήταν 0,54%. Στο τέλος Οκτωβρίου, όμως, είχε υποχωρήσει στο 0,39%, δηλαδή μέσα σε μόλις δύο μήνες το επιτόκιο μειώθηκε κατά 27%.

Μέρος της ρευστότητας διοχετεύεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών: με κέρδη άνω του 44%, η ελληνική κεφαλαιαγορά καταγράφει μια από τις υψηλότερες επιδόσεις παγκοσμίως. Οι μετοχές αποτελούν μια εναλλακτική επιλογή που μπορεί να προσφέρει εξαιρετικά υψηλά αποδόσεις, ωστόσο εμπεριέχει υψηλό κίνδυνο, ακόμα και για απώλεια κεφαλαίου. Ακόμα και το 2019, μια χρονιά δυναμικής ανάκαμψης υπάρχουν μετοχές που όχι μόνο δεν έχουν ακολουθήσει την άνοδο, αλλά σημειώνουν απώλειες.

Μια επιλογή με αξιόλογη απόδοση, τουλάχιστον σε σχέση με τα επιτόκια καταθέσεων, αλλά και σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο σε σχέση με το χρηματιστήριο, αποτελούν τα εταιρικά ομόλογα. Οι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν ομόλογα εταιριών όπως η Coca Cola, ο ΟΤΕ, ο Όμιλος Μυτιληναίος, ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Aegean κ.α. με αποδόσεις που μπορεί να φτάνουν από 0,90%, στο 2,5% ή και να ξεπερνούν ακόμα και το 6%, όπως η πρόσφατη έκδοση της ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Υπογραμμίζεται ωστόσο ότι το ύψος του επιτοκίου αποτελεί έναν… μετρητή κινδύνου και όσο υψηλότερο είναι το επιτόκιο τόσο και υψηλότεροι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τον εκδότη του ομολόγου δηλαδή την εταιρία. Πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι ένας επενδυτής δεν περιμένει να κερδίσει από ένα ομόλογο μόνο από το κουπόνι, αλλά και από την πιθανή ανατίμησή του στην καθημερινή διαπραγμάτευση.

Σε φάση αφύπνισης, ύστερα από μια μακρά χειμέρια νάρκη, βρίσκονται τα αμοιβαία κεφάλαια και η επαγγελματική διαχείριση. Το μεγάλο πλεονέκτημα των αμοιβαίων κεφαλαίων είναι ότι προσφέρουν επιλογές για κάθε όρεξη και κάθε διάθεση κινδύνου. Αμοιβαία που επενδύουν σε μετοχές στην Ελλάδα ή και το εξωτερικό, σε ομόλογα στην Ελλάδα ή και το εξωτερικό, κρατικά ομόλογα ανεπτυγμένων και μη ανεπτυγμένων χωρών, μη κρατικά ομόλογα, αμοιβαία διαχειρίσεως διαθεσίμων κ.α.

Επιπλέον, πετυχαίνουν μεγάλη διασπορά κινδύνου, κάτι που δεν μπορεί να πετύχει ένας μεμονωμένος επενδυτής, ενώ την ευθύνη έχουν επαγγελματίες διαχειριστές οι οποίοι παρακολουθούν αναλυτικά τις εξελίξεις και τις τάσεις στις αγορές και λαμβάνουν τις επενδυτικές αποδόσεις. Ωστόσο και η επιλογή των αμοιβαίων κεφαλαίων πρέπει να γίνει με προσοχή, καθώς κάθε κατηγορία (μετοχικά, ομολογιακά κ.α.) περιλαμβάνει πολλά αμοιβαία κεφάλαια τα οποία παρουσιάζουν συχνά πολύ μεγάλες αποκλίσεις στις αποδόσεις που πετυχαίνουν παρά το γεγονός ότι επενδύουν στις ίδιες κατηγορίες τίτλων.

Σημειώνεται ότι στην εγχώρια αγορά δραστηριοποιούνται 14 εταιρίες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων προσφέροντας συνολικά 327 αμοιβαία κεφάλαια όλων των κατηγοριών. Τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια των εταιριών διαχείρισης φτάνουν σήμερα τα 7,7 δισ. ευρώ έναντι 6 δισ. που ήταν στις αρχές του έτους.