Ο υποτιμημένος γεωπολιτικός κίνδυνος επανήλθε ορμητικά χθες στο προσκήνιο των αγορών, με τη νέα πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ. Από χθες άρχισε μια φάση μεταβλητότητας και στροφής των επενδυτών στα θεωρούμενα ως ασφαλή assets, που είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσει. Όλα θα εξαρτηθούν από την απάντηση που θα δώσει το Ισραήλ στη χθεσινή επίθεση του Ιράν, βάσει της οποίας θα κριθεί πόσο σοβαρός είναι ο κίνδυνος κλιμάκωσης των εχθροπραξιών, με αναπόφευκτη εμπλοκή και των ΗΠΑ και με κίνδυνο να διαταραχθεί η προσφορά πετρελαίου στην παγκόσμια οικονομία.
Η χθεσινή ήταν μια ημέρα έντονης μεταβλητότητας για τις αγορές, καθώς λίγο μετά το άνοιγμα των συναλλαγών στη Νέα Υόρκη και λίγο πριν το κλείσιμο στην Αθήνα έγινε γνωστό από Αμερικανούς αξιωματούχους ότι επίκειται πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, πληροφορία που επιβεβαιώθηκε λίγες ώρες αργότερα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο S&P 500 βούτηξε μετά το άνοιγμα έως και 1,3% χαμηλότερα, αλλά αργότερα, όταν έγινε πια σαφές ότι μεγάλος αριθμός ιρανικών πυραύλων αναχαιτίσθηκαν από την αεράμυνα του Ισραήλ και δύο αμερικανικά πλοία στην Αν. Μεσόγειο, καταγράφηκε μια μικρή ανάκαμψη του κορυφαίου χρηματιστηριακού δείκτη, που έκλεισε με απώλειες 0,93%. Ο δείκτης τεκμαρτής μεταβλητότητας VIX, ο λεγόμενος Δείκτης Φόβου, είναι χαρακτηριστικό ότι ισορρόπησε στο κλείσιμο οριακά χαμηλότερα από το 20, μια τιμή που θεωρείται προάγγελος περιόδου σοβαρής μεταβλητότητας.
Μικρότερη (-0,39%) ήταν η πτώση του ευρωπαϊκού Stoxx 600, ενώ ο Γενικός Δείκτης στην Αθήνα γύρισε απότομα σε αρνητικό πρόσημο και έκλεισε με απώλειες 0,34%. Η σημερινή ημέρα προδιαγράφεται δύσκολη για τις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς στις συναλλαγές στην Ασία τα futures του Stoxx 50 έχαναν περισσότερο από 1%.
Η φυγή στην ασφάλεια και το πετρέλαιο
Οι αγορές κινήθηκαν με τον συνηθισμένο αυτοματισμό της φυγής προς την ασφάλεια και κέρδισαν έδαφος το δολάριο, τα αμερικανικά ομόλογα και ο χρυσός, χωρίς πάντως να σημειωθούν τελικά ακραίες μεταβολές. Το γεγονός ότι η νέα εξέλιξη της κρίσης στη Μέση Ανατολή αξιολογείται ως ένα πολύ σοβαρό επεισόδιο από το διεθνές οικονομικό σύστημα φάνηκε περισσότερο στις τιμές του πετρελαίου, που έφθασαν να κερδίζουν σχεδόν 5% χθες το απόγευμα. Και σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, όταν επιβεβαιώθηκε ότι η επίθεση του Ιράν αποκρούσθηκε με αρκετή επιτυχία, η ψυχραιμία φάνηκε να επανέρχεται και τα futures του μπρεντ έκλεισαν στη Νέα Υόρκη με άνοδο 2,5%, στα 73,56 δολ.
Το πετρέλαιο είναι πάντα ο ιμάντας μετάδοσης των κρίσεων στη Μέση Ανατολή στην παγκόσμια οικονομία και οι αναλυτές χθες τόνιζαν ότι όλα τα σενάρια είναι ανοικτά. Ο Μπρους Ρίντελ, πρώην ανώτερος αξιωματούχος των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών και σήμερα ανώτερος εξωτερικός συνεργάτης του Brookings δήλωσε στο Bloomberg ότι «βρισκόμαστε στο χείλος γενικευμένου πολέμου ανάμεσα, τουλάχιστον, στο Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ, που θα ήταν καταστροφικός για τον Λίβανο και πολύ επώδυνος για το Ισραήλ. Αν εμπλακεί στον πόλεμο και το Ιράν, ολόκληρη η περιοχή θα βρίσκεται σε κίνδυνο».
Σύμφωνα με το Reuters, ο Κλέι Σίγκλ, ανεξάρτητος στρατηγικός αναλυτής πολιτικού κινδύνου, εκτιμά ότι το Ισραήλ «δεν θα διστάσει να διευρύνει τη στρατιωτική του επίθεση για να χτυπήσει απευθείας το Ιράν. Και οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι πολύ πιθανό να βρίσκονται στη λίστα στόχων». Μια ισραηλινή επίθεση στις ιρανικές εγκαταστάσεις παραγωγής ή εξαγωγής πετρελαίου θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντική διαταραχή, με μια απώλεια προσφοράς που θα ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως, ανέφερε ο ίδιος.
Ο Ταμάς Βάργκα, αναλυτής της PVM του ομίλου TP ICAP, τόνισε στο διεθνές πρακτορείο ότι «σε περίπτωση κλιμάκωσης, οι πληρεξούσιοι του Ιράν, οι αντάρτες Χούτι και οι ιρακινοί παραστρατιωτικοί, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν επιθέσεις εναντίον πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας. Υπάρχει τώρα ένας πραγματικός φόβος ότι η προσφορά πετρελαίου θα επηρεαστεί και αναμένεται νευρική και ασταθής συμπεριφορά της αγοράς μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα».
Το κρίσιμο 24ωρο και οι επόμενες κινήσεις στη σκακιέρα
Μιλώντας στο Bloomberg, η διευθύντρια έρευνας της XTB, Καθλίν Μπρουκς, αναφερόμενη γενικότερα στην πορεία των αγορών, τόνισε ότι στην παρούσα φάση περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί αυτή η κρίση. «Οι επόμενες 24ώρες θα είναι κρίσιμες για να δούμε πόσο μπορεί να κλιμακωθεί η κατάσταση και αν η φυγή προς ασφαλή καταφύγια ήταν δικαιολογημένη».
Από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου έγινε σαφές χθες το βράδυ ότι θα υπάρξει απάντηση από το Ισραήλ στην επίθεση του Ιράν («έκαναν ένα μεγάλο λάθος και θα το πληρώσουν»), αλλά ο εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων τόνισε ότι το Ισραήλ θα κινηθεί όταν το κρίνει σκόπιμο. Η πρώτη κίνηση, πάντως, από το Ισραήλ μετά την επίθεση ήταν να προχωρήσει σε νέους αεροπορικούς βομβαρδισμούς θέσεων της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό, ενδεχομένως για να στείλει το μήνυμα στην Τεχεράνη ότι δεν θα σταματήσει τις επιθέσεις στην τρομοκρατική οργάνωση που ελέγχεται από το Ιράν, παρά τις χθεσινές πυραυλικές επιθέσεις. Από την πλευρά του Ιράν, δηλώθηκε και πάλι, όπως είχε γίνει και τον Απρίλιο μετά την πρώτη του πυραυλική επίθεση, ότι δεν θα προχωρήσει σε νέες επιθέσεις στο Ισραήλ, εκτός αν προκληθεί.
Αν το Ισραήλ αποφύγει ένα άμεσο και ισχυρό πλήγμα στο Ιράν, παραδείγματος χάριν με αεροπορικούς βομβαρδισμούς πιο σοβαρούς από αυτούς που είχε κάνει τον Απρίλιο, και περιορίσει το επόμενο διάστημα τη στρατιωτική του δράση στην απομάκρυνση των δυνάμεων της Χεζμπολάχ από τα βόρεια σύνορά του, ώστε να επανέλθουν στις εστίες τους οι 60.000 Ισραηλινοί που έχουν απομακρυνθεί, αναλυτές εκτιμούν ότι η ένταση θα εκτονωθεί και στις αγορές. Ωστόσο, το ασφάλιστρο γεωπολιτικού κινδύνου δεν θα φύγει, αφού πλέον όλοι θα παρακολουθούν πολύ πιο στενά την εξέλιξη της κρίσης, χωρίς να αποκλείουν το χειρότερο σενάριο του περιφερειακού πολέμου. Η κρίση, εξάλλου, έχει σε αυτή τη φάση μεγαλύτερο βαθμό αβεβαιότητας, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο και η Ουάσιγκτον έχει μικρότερα περιθώρια παρέμβασης για να συγκρατηθεί το Ισραήλ.
Για το ΧΑ, ήταν μια αρκετά δυσάρεστη σύμπτωση η κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη το placement των μετοχών της Εθνικής. Με βάση τα δεδομένα για την υπερκάλυψη που ήδη έχει καταγραφεί, θεωρείται βέβαιο ότι με το σημερινό κλείσιμο του βιβλίου προσφορών θα επιβεβαιωθεί η επιτυχία της συναλλαγής, αν και πιθανότατα η τιμή διάθεσης δεν θα ανέλθει στα ανώτατο επίπεδο του αρχικού εύρους (7,95 ευρώ). Σε κάθε περίπτωση, αν και το ΧΑ έχει τις προϋποθέσεις να κινηθεί υψηλότερα, πολλά θα κριθούν από το αν θα επανέλθει η σταθερότητα στις διεθνείς αγορές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
