Η έκρηξη στη μεταφορά δεδομένων, η ανάπτυξη των δικτύων 5G στην κινητή τηλεφωνία, οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νομικό πλαίσιο και τους γεωγραφικούς περιορισμούς αποθήκευσης των δεδομένων, αλλά και ο κορεσμός που καταγράφεται σε κύριους κόμβους όπως το Άμστερνταμ, και η Μασσαλία οδηγούν τους μεγάλους ομίλους των data center σε περιφερειακές αγορές, όπως η Ελλάδα που τείνει να μετατραπεί σε έναν από τους σημαντικότερους κόμβους διακίνησης και αποθήκευσης δεδομένων.
Πριν λίγες ημέρες η Lamda Hellix ανακοίνωσε πως προχωράει στην κατασκευή και πέμπτου data center στην Αθήνα, ενώ όπως είχε αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στα εγκαίνια του νέου data center της Lamda Hellix στις αρχές του μήνα, «αν οι αυτοκινητόδρομοι είναι οι λεωφόροι του παρόντος, τα κέντρα δεδομένων είναι οι λεωφόροι του μέλλοντος. Και αρκεί να κοιτάξει κανείς τον χάρτη, για να καταλάβει γιατί η θέση της Ελλάδας, σε αυτό το παγκόσμιο δίκτυο μεταφοράς δεδομένων, είναι τόσο σημαντική», επισημαίνοντας τη σημαντική γεωγραφική θέση της χώρας.
Στο τέλος του 2022, λειτουργούν στην Ελλάδα 18 data center, εκ των οποίων τα 10 βρίσκονται στην Αθήνα και τα 5 στη Θεσσαλονίκη που βγαίνει στο προσκήνιο, ενώ η Κρήτη, που αποτελεί το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, κερδίζει όλο και περισσότερο το επενδυτικό ενδιαφέρον για να περάσουν από εκεί τα καλώδια, που μέχρι πρότινος την προσπερνούσαν για να κατευθυνθούν προς Μασσαλία και Σικελία.
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τη δημιουργία data center. Το 2022 κολοσσοί άρχισαν να τρέχουν για τις επενδύσεις στη χώρα, ενώ ελληνικές εταιρείες όπως η Lancom και η Lamda Hellix που βρίσκεται πλέον υπό την σκέπη της Digital Realty, έχουν εξαγγείλει νέες επενδύσεις, φέρνοντας στο προσκήνιο, Θεσσαλονίκη και Κρήτη, εκτός από την Αθήνα, ενώ εντονότερη γίνεται πλέον η συζήτηση και για τη δημιουργία data center σε περιφερειακές πόλεις όπως τα Γιάννενα και η Πάτρα.
Οι επενδύσεις των κολοσσών και τα οφέλη για την Ελλάδα
Μέσα στη χρονιά που φεύγει η Google ενίσχυσε την παρουσία της στην Ελλάδα με την ανακοίνωση για τη δημιουργία του πρώτου cloud region στη χώρα που αποτελεί έναν από τους 35 σταθμούς παγκοσμίως εκτός ΗΠΑ και πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το 2024. Μια ιδιαίτερα σημαντική επένδυση, η οποία, σύμφωνα με το AlphaBeta Economics, και όπως είχε αναφέρει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνηση Κ. Πιερρακάκης έως το 2030, θα συνεισφέρει συνολικά 2,2 δισ. δολάρια στο εθνικό ΑΕΠ, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει τη δημιουργία περισσότερων από 19.400 θέσεων εργασίας.
Το 2023 αναμένεται να ξεκινήσει και η κατασκευή των τριών data center στην Αττική, που έχει προαναγγείλει εδώ και δυο χρόνια η Microsoft, σε μια συνολική επένδυση που πρόκειται να ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.
Η Amazon Web Services έχει ανακοινώσει πως η Αθήνα θα ενταχθεί στις Τοπικές Ζώνες της, με την Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των 26 πρώτων χωρών εκτός ΗΠΑ όπου θα υπάρξουν Local Zones, δημιουργώντας εξαιρετικά γρήγορες αποκρίσεις (latency) σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, με το έργο να αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2023. Ωστόσο η δημιουργία data center από την AWS φαίνεται πως δεν θα προχωρήσει με τον κολοσσό να μισθώνει χώρο σε neutral data center, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για συνεργασία με την Lamda Hellix.
Από την πλευρά του ο αμερικανικός όμιλος Digital Realty μέσω της θυγατρικής του Lamda Hellix στοχεύει να επεκτείνει ακόμα περισσότερο την παρουσία του στην Ελλάδα, καθώς ανακοίνωσε και την κατασκευή ακόμη ενός μεγάλου data center στην Αττική, ενώ η εταιρεία βρίσκεται σε διαδικασία να δημιουργήσει το data center στην Κρήτη, έχοντας προαναγγείλει πως θα υπάρξει και συνέχεια στις επενδύσεις στην περιοχή.
Κρήτη και Θεσσαλονίκη βγαίνουν στο προσκήνιο
Με τη Μασσαλία να παρουσιάζει σημάδια κορεσμού και τις πρόσφατες εξελίξεις να καταδεικνύουν την ανάγκη για να υπάρξει και ένα δεύτερο σημείο αναφοράς για τη μεταφορά δεδομένων στην Ευρώπη, και να καλυφθεί η ζήτηση στην Αν. Ευρώπη, η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κόμβο.
Ήδη Lancom και Lamda Hellix έχουν ανακοινώσει τη δημιουργία data center στο νησί, δημιουργώντας τις συνθήκες για να υπάρξει προσέλκυση νέων δικτύων και πακέτων δεδομένων μειώνοντας τις τηλεπικοινωνιακές αποστάσεις και την απόκριση των εφαρμογών, ενώ αυξάνεται παράλληλα η τηλεπικοινωνιακή και ψηφιακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Το Heraklion 1 που θα δημιουργήσει η Lamda Hellix, αποτελεί την μεγαλύτερη επένδυση που έχει πραγματοποιηθεί στην Κρήτη, και το πρώτο μεγάλης κλίμακας neutral data center, ενώ όπως αναφέρουν στελέχη της εταιρείας, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα υπάρξει και δεύτερο data center, καθώς το νησί πρόκειται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην μεταφορά δεδομένων από την Ασία προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη κυρίως.
Από την πλευρά της και η Lancom προχωράει στην κατασκευή του Balkan Gate Crete, το οποίο θα αποτελέσει το πρώτο Tier III carrier neutral data center της περιοχής, και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2024, με τον CEO της εταιρείας Γιώργο Νώλη να υπογραμμίζει ότι «το όραμα μας δεν τελειώνει με την Κρήτη, θα υπάρξει και συνέχεια».
Η Θεσσαλονίκη θέλει να κλέψει τα σκήπτρα από τη Βουλγαρία ως προορισμό αποθήκευσης και διακίνησης δεδομένων, με το Balkan Gate, το τρίτο ιδιόκτητο data center της Lancom, να αποτελεί το μεγαλύτερο «ουδέτερο» (carrier neutral) κέντρο δεδομένων της Β. Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα, πιο προηγμένα και ενεργειακά αποδοτικά data centers στη ΝΑ Ευρώπη. Η αρχική του έκτασή του φτάνει τα 2.500 τ.μ., με αρθρωτό σχεδιασμό, και μπορεί να υποστηρίξει έως και 400 Rack πριν την οριστική επέκτασή του στα 10.000 τ.μ.
Χάρη στη γεωστρατηγική του θέση και σε συνδυασμό με τις λοιπές αντίστοιχες υποδομές της Lancom, μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πελατών που επιδιώκουν να επεκτείνουν την παρουσία τους στην καρδιά των Βαλκανίων. Στόχος άλλωστε της «ουδέτερης» αυτής υποδομής αποθήκευσης δεδομένων είναι, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, να συνδεθεί με όλους τους εγχώριους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, καθώς και με μεγάλες διεθνείς τηλεπικοινωνιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Κόμβος υποθαλάσσιων καλωδίων οπτικών ινών η Κρήτη
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στην παρουσίαση της θεμελίωσης του data center στο Ηράκλειο, η Lamda Hellix βρίσκεται σε συζητήσεις με περισσότερες από 10 εταιρείες υποθαλάσσιων καλωδίων (που σχεδιάζουν ή έχουν σε λειτουργία και επιθυμούν να κάνουν καινούργιες διακλαδώσεις) με την εκτίμηση της διοίκησής της να είναι ότι τα επόμενα 2 με 3 χρόνια, θα προσαιγιαλωθεί ένας σημαντικός αριθμός νέων καλωδίων στην Κρήτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, EXA, Medusa, AWS και Vodafone βρίσκονται ανάμεσα στις εταιρείες που πρόκειται να συνδεθούν με το Heraklion 1.
Στην περιοχή των Χανίων θα φτάσει το σύστημα καλωδίων Blue και Raman, το οποίο υλοποιεί μία κοινοπραξία όπου συμμετέχουν η Google και η Sparkle, ενώ υπενθυμίζουμε πως η Grid Telecom έχει ανακοινώσει την κατασκευή νέου καλωδιακού σταθμού προσαιγιάλωσης οπτικών ινών στη νότια πλευρά της Κρήτης, που θα λειτουργεί ως σημείο υποδοχής διεθνών υποθαλάσσιων καλωδιακών συστημάτων οπτικών ινών που αναπτύσσονται στην Ανατολική Μεσόγειο.
Επίσης η Grid Telecom έχει συμφωνήσει και με την Telecom Egypt για νέα διασύνδεση Ελλάδας και Αιγύπτου μέσω διακλάδωσης υποβρύχιου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου, με σημείο προσαιγιάλωσης την Κρήτη, ενώ έχει έρθει και σε συμφωνία με την Cinturion για την προσαιγιάλωση του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος TEAS στην Ελλάδα.
Πληροφορίες θέλουν και άλλα υποβρύχια καλώδια να προσεγγίζουν τη νότια Κρήτη, όπως το 2A Africa που υλοποιεί η Meta (Facebook) αλλά και το India Europe Express (ΙΕΧ).
Προβληματισμός για την κατανάλωση ενέργειας
Τα κέντρα δεδομένων στην ΕΕ αντιπροσώπευαν το 2,7% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το 2018 και ο συνεχής ψηφιακός μετασχηματισμός σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι περνούν το χρόνο τους περιηγούμενοι στο διαδίκτυο, κάνοντας ηλεκτρονικές αγορές ή προβάλλοντας ταινίες μέσω streaming. Αν δεν ελεγχθεί, το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί στο 3,2% έως το 2030, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - ή κατανάλωση σχεδόν 100 τεραβατώρων. Αυτό είναι περίπου το διπλάσιο της ενέργειας που χρησιμοποίησε η Ελλάδα το 2019.
Η ρυθμιστική αρχή ενέργειας στην Ιρλανδία, όπου βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες συστάδες κέντρων δεδομένων, το καλοκαίρι είχε προειδοποιήσει ότι οι καταναλωτές θα μπορούσαν τελικά να αντιμετωπίσουν διακοπές χωρίς μια νέα πολιτική για την πρόσβαση στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Προέβλεψε ότι τα κέντρα δεδομένων θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν το 23% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Ιρλανδίας έως το 2030.
Οι τεχνολογικοί κολοσσοί που λειτουργούν κέντρα δεδομένων στην Ευρώπη λένε ότι ήδη τηρούν τα δικά τους υψηλά πράσινα πρότυπα. Η Meta δήλωσε ότι οι κόμβοι της έχουν επιτύχει μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και υποστηρίζονται από 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Microsoft στοχεύει να μειώσει την κατανάλωση νερού, που χρησιμοποιείται για τα συστήματα ψύξης των διακομιστών, στις δραστηριότητές της κατά 95% έως το 2024.
Το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γερμανία και η Δανία συνεργάστηκαν για να προτείνουν αυστηρότερα μέτρα αποδοτικότητας στην συνάντηση των υπ. Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το καλοκαίρι, στοχεύοντας να προστατευθούν οι στόχοι της ΕΕ για την πράσινη ενέργεια.
«Αν δεν δράσουμε για τα κέντρα δεδομένων, χάνουμε μέρος της δυνατότητας να εξέλθουμε από το φυσικό αέριο και να βοηθήσουμε την ενεργειακή μετάβαση», είχε αναφέρει ο Claude Turmes, υπουργός Ενέργειας και Χωροταξίας του Λουξεμβούργου και μέλος του Κόμματος των Πρασίνων.
Οι τιμές ρεκόρ ωθούν τις χώρες της ΕΕ να βρουν τρόπους να καταναλώνουν λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια. Το δίλημμα είναι πώς να συμβιβαστεί η πράσινη ατζέντα της Ένωσης με την προτεραιότητα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να διασφαλίσει ότι η ΕΕ θα ηγηθεί της μετάβασης σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
